Trzecia dawka szczepionki przeciwko COVID-19. Kto powinien ją przyjąć?
Na łamach czasopisma medycznego "Annals of Internal Medicine" opublikowano badania, które dowodzą, że osoby, które przyjmują leki immunosupresyjne, nie są w stanie wytworzyć dostatecznej odporności na koronawirusa, mimo przyjęcia dwóch dawek szczepionki. Zdaniem naukowców jest to jedna z tych grup, która powinna przyjąć trzecią dawkę preparatu na COVID-19.
1. Trzecia dawka szczepionki dla osób ze słabą odpornością
"Trzecia dawka szczepionki przeciwko COVID-19 może być korzystna w przypadku ludzi po transplantacji organów, których system odporności jest osłabiony" - twierdzą naukowcy z Johns Hopkins University.
Wnioski wysnuto na podstawie badań, w których przebadano 30 osób po przeszczepie narządów, zaszczepionych dwoma dawkami preparatów mRNA (Pfizer / BioNTech lub Moderna).
W związku z tym, że każda z osób po transplantacji przyjmuje leki immunosupresyjne, które zapobiegają odrzuceniu przeszczepu, lekarze obawiali się, że nie wykształcą oni odpowiedniej odpowiedzi immunologicznej na szczepionkę. A to naraża ich na zakażenie koronawirusem i zachorowanie na COVID-19. Przypuszczenia naukowców potwierdziły badania.
2. 24 na 30 pacjentów nie wytworzyło odpowiedzi po dwóch dawkach szczepionki
Naukowcy dowiedli, że przeważająca liczba pacjentów po transplantacji (24 z 30 uczestników badań) pomimo przyjęcia dwóch dawek szczepionki nie wytworzyła przeciwciał w takiej liczbie, która pozwoliłaby ochronić ich przed COVID-19. Zaledwie sześć osób wytworzyło przeciwciała na niskim poziomie.
Dr nauk farm. Leszek Borkowski przyznaje, że leki immunosupresyjne rzeczywiście są w grupie produktów leczniczych, które obniżają seroprotekcję, czyli odpowiedź immunologiczną organizmu po podaniu szczepionki. Dotyczy to nie tylko szczepionek przeciwko COVID-19, ale również preparatów przeciwko innym chorobom.
- Wynika to z mechanizmu ich działania, który w uproszczeniu polega na tym, żeby "przydusić, wyciszyć" układ immunologiczny. Oczywiście te leki przyciszają układ immunologiczny z innych powodów. Chodzi o to, żeby organizm nie odrzucił przeszczepu - tłumaczy dr Leszek Borkowski, farmakolog kliniczny z inicjatywy "Nauka Przeciw Pandemii".
- Leki immunosupresyjne zmniejszają aktywność dwóch głównych klas limfocytów - T, które są głównie komórkami pamięci immunologicznej i limfocytów B, które wytwarzają przeciwciała. Leki immunosupresyjne dosyć silnie zaburzają te dwie klasy limfocytów i powodują, że działają słabiej. Są to wyspecjalizowane komórki, które uczestniczą w odrzucaniu przeszczepionego narządu. Ale nie jest tak, że immunosupresja zablokuje wszystkie komórki biorące udział w procesie odrzucania czy też walki z infekcjami - precyzuje prof. Karolina Kędzierska-Kapuza, nefrolog i transplantolog, prof. Kliniki Neurochirurgii i Urazów Układu Nerwowego Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie.
3. Trzecia dawka zwiększa poziom przeciwciał
Badanym postanowiono podać trzecią dawkę szczepionki i sprawdzić, czy poziom przeciwciał będzie wyższy. Po 14 dniach od zaszczepienia trzecią dawką (preparatami firm Pfizer lub Moderna) u ośmiu pacjentów wytworzyły się przeciwciała, mimo że wcześniej w ogóle ich nie mieli. U sześciu osób, które poprzednio miały niski poziom przeciwciał, doszło do ich wyraźnego wzrostu.
- Jestem mile zaskoczony, że niektórzy pacjenci w nowym badaniu, którzy nie zareagowali na dwie dawki, byli w stanie uzyskać odpowiedź po trzeciej dawce – powiedział Dorry Segev, profesor chirurgii i epidemiologii oraz chirurg przeszczepowy z Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa.
Uważa się, że choć badania objęły wąskie grono pacjentów, mogą mieć duże znaczenie zwłaszcza dla osób po transplantacji. Z wcześniejszych analiz wynika, że około 17 proc. biorców narządów uzyskuje odpowiedź immunologiczną po pierwszej dawce szczepionki. Po drugiej dawce statystyki te wzrastały do około 54 proc. Trzecia dawka mogłaby zwiększyć ochronę przed COVID-19 tym osobom, które wcześniej nie uzyskiwały odpowiedniej ochrony po dwóch szczepieniach.
4. Odporność to nie tylko przeciwciała
Dr Borkowski dodaje, że niższy poziom przeciwciał nie musi oznaczać automatycznie większej podatności na zakażenie wirusem SARS-CoV-2. Mechanizmy odpornościowe są bardziej złożone.
- Odporność na patogeny to nie tylko przeciwciała. Odpowiedź naszego układu immunologicznego zależy również od komórek B pamięci. To są takie komórki, które prowadzą w naszym organizmie taką szkołę polegającą na tym, że uczą nasze przeciwciała reakcji na białka, które się trochę różnią. To znaczy, że jeżeli mamy kontakt z mutacją wirusa i ta mutacja mieści się w przedziale od-do, to wtedy komórka B pamięci nauczy nasze przeciwciała, żeby również blokowały takie złe białko wirusa. Oczywiście, jeżeli ta mutacja jest poważniejsza, to wtedy komórka B już nie jest w stanie przygotować układu immunologicznego do takiego zachowania - tłumaczy farmakolog.
Prof. Kędzierska-Kapuza podkreśla zaś, że w przypadku pacjentów z chorobą nerek szczepionka nie tyle ochroni ich przed zakażeniem, ile przed śmiercią.
- Szczególnie u pacjentów po transplantacji odporność jest niska do tego stopnia, że COVID-19 przechorowują bardzo ciężko, zwłaszcza w porównaniu z przeciętnym człowiekiem. Największą korzyścią szczepionki dla pacjentów po przeszczepie jest to, że zmniejszy się wśród nich śmiertelność. Zmniejszy się także odsetek ciężkich powikłań, na które są w tej chwili narażeni. Bo tak naprawdę w podaniu tej szczepionki chodzi o to, aby ci pacjenci nie umarli wskutek COVID-19 - podsumowuje transplantolożka.
Eksperci przypominają także, że osoby, które przyjmują leki immunosupresyjne, nie powinny rezygnować z maseczek w przestrzeni zamkniętej. Bezwzględnie powinny za to unikać skupisk ludzi oraz zatłoczonych pomieszczeń. Bezpieczną odległością jest półtorametrowy dystans.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Zobacz także:
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.
