Upał jest dla nich szczególnie groźny. "Kilkakrotnie wyższe ryzyko"
Nie tylko seniorzy i dzieci mogą poważnie ucierpieć w czasie upałów. Ryzyko śmiertelnie niebezpiecznych skutków przegrzania organizmu potegują także choroby przewlekłe i leki. - Takie osoby powinny być szczególnie ostrożne, by nie przegapić momentu, w którym mogą jeszcze zareagować - ostrzega dr hab. n. med. Karolina Kędzierska-Kapuza.
1. Dla kogo upał jest szczególnie groźny?
Lejący się z nieba żar to alert nie tylko dla seniorów i małych dzieci - choć o szczególnym ryzyku w ich przypadku mówi się najczęściej. Wysokie temperatury mogą być groźne także w innych przypadkach.
- Przy 30-stopniowym upale o przegrzanie bardzo łatwo. Organizm broni się przed nim, wydalając więcej potu niż zwykle. Ta naturalna reakcja sprzyja jednak odwodnieniu, jeśli właściwie jej nie kontrolujemy. Z drugiej strony, jeśli zaczyna brakować wody, którą organizm może wydalić, by się schłodzić, dochodzi do udaru cieplnego - ostrzega w rozmowie z WP abcZdrowie dr hab. n. med. Karolina Kędzierska-Kapuza, internista, nefrolog, diabetolog.
- W obu przypadkach skutki mogą być śmiertelne, dlatego osoby ze zwiększonym ryzykiem powinny być szczególnie ostrożne, by nie przegapić momentu, w którym mogą jeszcze zareagować - podkreśla ekspertka.
Takie ryzyko potęgują choroby przewlekłe między innymi: nadciśnienie, choroby serca, a także choroby nerek i układu moczowego.
- Głównym winowajcą w przypadku tych chorób jest nie tyle samo schorzenie, ale leki o działaniu moczopędnym, jakie powszechnie stosuje się w jego leczeniu - zaznacza dr Kędzierska-Kapuza.
Osoby, które biorą takie leki, powinny regularnie kontrolować ilości wody, które wypijają w ciągu dnia. Wydaje się to proste, ale jak w praktyce sprawdzić czy jej nie brakuje?
- Prostym rozwiązaniem, które mogą w domu stosować tacy pacjenci, jest regularne ważenie się, rano i wieczorem. Jeśli wieczorem zauważą spadek wagi, oznacza to, że powinni uzupełnić płyny. Z drugiej strony, powinni też zwracać uwagę na obrzęki, które mogą świadczyć o tym, że wody jest za dużo. Pamiętajmy, że przewodnienie może doprowadzić nawet do obrzęku mózgu - tłumaczy lekarka.
- Osoby z nadciśnieniem mogą reagować na odwodnienie nagłym spadkiem ciśnienia. Dlatego przy wysokich temperaturach powinny szczególnie monitorować jego poziom. W uzasadnionych przypadkach lekarz może zalecić tymczasowe odstawienie leków moczopędnych lub zmniejszenie ich dawki, by zminimalizować ryzyko - dodaje lekarka.
2. "Podwójnie niebezpieczny mechanizm"
Bardziej skomplikowaną sytuację mają chorzy z cukrzycą. W tym przypadku ryzyko podnoszą nie tylko leki.
- U diabetyków mamy podwójnie niebezpieczny mechanizm. Leki, które zażywają powszechnie osoby z cukrzycą, czyli flozyny prowadzą do tzw. cukromoczu, któremu towarzyszy nadmierne wydalanie wody i sodu. Ponadto, u osób, które ciągle mają wysoki poziom glikemii, spowodowany np. niewłaściwym lub niedostatecznym leczeniem cukrzycy, występuje reakcja obronna organizmu. Organizm broni się, wydalając większe ilości moczu zawierającego cukier. Pojawia się więc cukromocz, tym razem spowodowany przewlekłą hiperglikemią - tłumaczy dr Kędzierska-Kapuza.
- Jeśli weźmiemy pod uwagę, że na choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca czy nadciśnienie, choruje wielu seniorów, to ryzyko przegrzania i odwodnienia jest podwójne lub nawet kilkakrotnie wyższe - jeśli kilka chorób występuje jednocześnie, co jest bardzo częstym zjawiskiem - dodaje dr Kędzierska-Kapuza.
Lekarka dodaje, że na niebezpieczne skutki upałów narażone są także osoby, które biorą leki stosowane m.in. w zaburzeniach psychicznych, ale jest ono niższe, niż przy diuretykach stosowanych w nadciśnieniu czy chorobach nerek.
Upał i przegrzanie może być też niebezpieczne dla osób, które zmagają się z chorobami układu oddechowego, np. astmą czy przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Przy wysokich temperaturach mogą się nasilać objawy chorobowe, zwłaszcza duszność.
3. Gwałtowne efekty upału
Z czego natomiast wynika podwyższone ryzyko u seniorów i dzieci?
- Z wiekiem zanika zdolność odczuwania pragnienia, a także zaburzone może być odczuwanie różnic temperatur. Przez to u seniorów bardzo szybko może dojść zarówno do odwodnienia, jak i przegrzania, którego skutkiem jest udar cieplny. Dlatego osoby starsze powinny uzupełniać płyny, nawet, gdy nie czują, że chce im się pić. W czasie upałów to powinno być ok. 8 szklanek dziennie - zaznacza dr Kędzierska-Kapuza.
Najlepiej, by seniorzy pili nie tylko wodę, ale też domowy izotonik, który zawiera ok. grama soli i dwie łyżki miodu. To pomoże uzupełnić nie tylko płyn, ale też sód i cukier, których spadek też może być groźny dla organizmu.
Gwałtowne efekty upału mogą wystąpić także u dzieci, zwłaszcza tych bardzo małych.
- Ich organizm składa się w ponad 70 proc. z wody, więc, by mógł prawidłowo funkcjonować, potrzebuje jej więcej niż dorosły. Małe dziecko nie powie jednak, że chce mu się pić, więc trzeba to dokładnie kontrolować. Nie jesteśmy w stanie sprawdzić, ile moczu oddaje, sprawdzając tylko pieluchę, bo pampers wchłania wilgoć. Dlatego dobrym sposobem jest jej ważenie - zaznacza lekarka.
Zwraca uwagę, że dzieci mają dużo cieńszą skórę, niż dorośli, przez co szybciej wydalają wodę.
Ekspertka zaznacza, że kobiety, które karmią piersią w czasie upałów, powinny pić o ok. 1,5 litra więcej wody, co zabezpiecza zwiększone potrzeby dziecka.
Katarzyna Prus, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.