Trwa ładowanie...

Anemia i jej przyczyny

Avatar placeholder
14.03.2019 11:55
Anemia i jej przyczyny
Anemia i jej przyczyny (Źródło: Shutterstock)

Anemia, inaczej nazywana niedokrwistością, to choroba związana z niedoborem hemoglobiny. Jest to białko, które znajduje się w czerwonych krwinkach, czyli erytrocytach. Wywołuje ją najczęściej zbyt mała ilość żelaza w codziennej diecie. Anemia może być również skutkiem niedoboru witaminy B12.

Ważne jest, aby po rozpoznaniu nie leczyć jedynie objawów anemii, ale namierzyć jej przyczyny. Te z kolei są bardzo różne: mogą polegać na wrodzonej niewłaściwej budowie samych komórek, wynikać z patologii innych narządów albo być konsekwencją wyłącznie czynników zewnętrznych.

1. Ogólne objawy anemii

Niezależnie od przyczyny wszystkie niedokrwistości wywołują symptomy, które są efektem niedokrwienia narządów. Sygnały te zwykle nie są nasilone, ponieważ organizm szybko adaptuje się do patologii. Należą do nich: osłabienie i szybkie męczenie się, problemy z koncentracją, ból i zawroty głowy, bladość skóry i błon śluzowych.

2. Niedokrwistość z niedoboru witaminy B12

Niedobór kobalaminy (witaminy B12) w organizmie może wynikać ze złej diety oraz zaburzeń wchłaniania występujących np. w chorobach autoimmunologicznych (niedokrwistość Addisona-Biermera), po resekcji żołądka czy jelita cienkiego, w schorzeniach jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna) albo we wrodzonych zaburzeniach wchłaniania.

Zobacz film: "Jak pozbyć się uczucia ciężkich nóg?"

Choroba Addisona-Biermera jest najczęstszą przyczyną tego rodzaju anemii. Występuje częściej u kobiet i po 60. roku życia. To reakcja układu immunologicznego, skierowana przeciwko własnym komórkom błony śluzowej żołądka oraz przeciw związkowi odpowiedzialnemu za wchłanianie witaminy B12 w jelicie (czynnikowi wewnętrznemu Castle’a).

Objawy charakterystyczne dla tej anemii dotyczą przede wszystkim przewodu pokarmowego i układu nerwowego. Chory traci czucie smaku, mogą wystąpić: pieczenie języka, utrata łaknienia, chudnięcie, nudności, zaparcia, biegunka.

Najgroźniejsze są jednak powikłania neurologiczne: neuropatia obwodowych nerwów czuciowych z drętwieniem kończyn, mrowieniem i kłuciem opuszków palców, pogorszenie odczuwania bodźców głębokich (narządowych), niestabilność chodu, osłabienie wzroku, osłabienie mięśni. Spotykane są także objawy psychiatryczne, takie jak osłabienie pamięci, depresja czy halucynacje.

3. Niedokrwistość z niedoboru kwasu foliowego

Anemia ta jest spotykana coraz częściej u starszych osób, aż u 10 proc. powyżej 75. roku życia i może współistnieć z niedokrwistością z niedoboru kobalaminy. Przyczyn jest wiele. Najczęściej należą do nich: niewłaściwa dieta i zwiększone zapotrzebowanie na składniki odżywcze w czasie ciąży. Anemia spotykana jest także u alkoholików, przy przewlekłych chorobach wątroby oraz w terapii różnymi lekami (fenytoiną, metotreksatem, trimetoprimem).

Dominują objawy z przewodu pokarmowego, takie same jak w przypadku niedoboru witaminy B12. Może wystąpić odwracalna niepłodność u obu płci.

Podstawą rozpoznania są objawy oraz morfologia krwi. Następnie wykonuje się testy określające stężenie witaminy B12 i kwasu foliowego w osoczu (ponieważ oba niedobory często współwystępują) oraz prowadzi się dalszą diagnostykę w celu zróżnicowania przyczyny i znalezienia konkretnej choroby.

W przypadku podejrzenia choroby Addisona-Biermera wykonuje się testy na obecność autoprzeciwciał. Przy wykluczeniu innych przyczyn i podejrzeniu choroby żołądka lub jelit pomocne może być badanie endoskopowe.

4. Leczenie anemii

Najważniejsze jest leczenie choroby podstawowej. Jednak mimo wszystko należy uzupełnić niedobory, podając domięśniowo kobalaminę i doustnie kwas foliowy do ustabilizowania wyników badań.

Efekty leczenia kobalaminą widoczne są już po siedmiu dniach – najpierw zmiany w obrazie krwi, a pełna normalizacja występuje po dwóch tygodniach. Neuropatia może się cofać nawet przez sześć miesięcy, jednak zdarza się, że niektóre objawy nigdy nie mijają. Efekty leczenia kwasem foliowym pojawiają się zwykle po 1-4 miesiącach.

Jeżeli przyczyna podstawowa zawsze będzie przebiegała z zagrożeniem niedokrwistością megaloblastyczną (np. stan po resekcji żołądka), konieczne będzie leczenie podtrzymujące (zazwyczaj raz na miesiąc).

5 nietypowych objawów choroby refluksowej żołądka
5 nietypowych objawów choroby refluksowej żołądka [6 zdjęć]

Choroba refluksowa przełyku to najczęstsza przypadłość atakująca górny odcinek jelita. Mimo że jest

zobacz galerię

5. Niedokrwistość megaloblastyczna

To zaburzenia w wytwarzaniu czerwonych krwinek oraz skróceniu czasu ich życia z powodu nadmiernego niszczenia (w szpiku i innych tkankach).

Do tej grupy zaliczana jest niedokrwistość wynikająca z niedoboru witaminy B12 (kobalaminy) lub kwasu foliowego. Obydwa związki niezbędne są do procesu tworzenia DNA, a zatem jądra komórek i prawidłowego ich powstawania.

Nie wszystkie objawy tego typu anemii są w pełni odwracalne – zmiany nerwowe po niedoborze kobalaminy, szczególnie dotyczące rdzenia kręgowego, mogą nie cofnąć się całkowicie, jeżeli trwały dłużej niż rok. Przy chorobie Addisona-Biermera zwiększone jest ryzyko wystąpienia miażdżycy oraz zachorowania na raka żołądka (2-3-krotnie), a zaniedbanie choroby może być tragiczne w skutkach.

Kobiety ciężarne podczas pierwszych 12 tygodni ciąży zobowiązane są przyjmować profilaktycznie kwas foliowy, co zmniejsza ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej u niemowląt o 75 proc. Większość tych wad jest śmiertelna już w okresie płodowym albo niemowlęcym. Są to również wady nieodwracalne.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze