Cztery pory roku, jedna odporność – jak skutecznie chronić niemowlę przed infekcjami przez cały rok?
Rozwój układu odpornościowego to długotrwały proces, który rozpoczyna się jeszcze w życiu płodowym i trwa długo po narodzinach. Aby skutecznie wspierać odporność niemowlęcia, warto korzystać z różnych metod, które wspomogą jego naturalne mechanizmy obronne – bez względu na porę roku. Jednym z kluczowych sposobów jest prawidłowe żywienie, w tym karmienie piersią, które dostarcza niezbędne składniki, stanowiące fundament odporności. Jak zapewnić najmłodszym najlepszą ochronę przed infekcjami? Podpowiadamy.
Po pierwsze – karmienie piersią
Karmienie piersią jest najlepszym sposobem odżywiania niemowlęcia i wspierania jego odporności. Programowanie żywieniowe ściśle wiąże się z karmieniem piersią, ponieważ mleko mamy dostarcza dziecku unikalnych składników, idealnie zaspokajających jego potrzeby. Kobiecy pokarm posiada właściwości antybakteryjne, zawiera przeciwciała, które chronią niemowlę przed chorobotwórczymi drobnoustrojami, a także oligosacharydy prebiotyczne, które stymulują aktywność korzystnych bakterii w przewodzie pokarmowym dziecka. Mleko mamy to również witaminy i składniki mineralne mające wpływ na rozwój i prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, takie jak:
- witamina A, która zapewnia prawidłowe działanie układu immunologicznego i jest niezbędna w dojrzewaniu i różnicowaniu się komórek układu odpornościowego,
- witamina C, która wpływa na funkcjonowanie układu odpornościowego, a w dużym stężeniu występuje w leukocytach, gdzie jest szybko zużywana w czasie infekcji,
- witamina D, która bezpośrednio oddziałuje na komórki układu immunologicznego – monocyty i makrofagi – pobudzając reakcje odpornościowe organizmu (przy czym kobiecy pokarm zawiera niewielkie ilości witaminy D, dlatego w porozumieniu z lekarzem pediatrą warto dodatkowo ją suplementować u dziecka),
- cynk o złożonym działaniu na układ odpornościowy – m.in. nasila odpowiedź immunologiczną, a niedobór cynku negatywnie wpływa na funkcjonowanie komórek odpornościowych,
- witamina E, która odpowiada za regulację aktywności komórek układu odpornościowego i wykazuje silne działanie przeciwutleniające poprzez niszczenie wolnych rodników,;
- żelazo o złożonym działaniu na odporność – wpływa m.in. na dojrzewanie, aktywację, różnicowanie i funkcjonowanie limfocytów, czyli komórek odpornościowych będących podstawą odpowiedzi immunologicznej.
Co więcej, mleko matki ma zdolność do dynamicznego dostosowywania się – zmienia swój skład nawet podczas jednego karmienia, w ciągu dnia, a także wraz z rozwojem dziecka, aby stale odpowiadać na jego bieżące potrzeby.
Eksperci ze Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zalecają, aby w 6 pierwszych miesiącach życia niemowlę było karmione wyłącznie piersią[1]. Po tym okresie można rozpocząć wprowadzanie stałych pokarmów, ale mleko mamy nadal powinno odgrywać kluczową rolę w diecie dziecka, nawet do ukończenia 2. roku życia, a w razie potrzeby – dłużej, o ile mama i dziecko tak zdecydują.
Gdy karmienie piersią nie jest możliwe
Kobiecy pokarm ma unikalne właściwości, jednak czasami karmienie piersią może stanowić wyzwanie. Jeśli kontynuacja karmienia piersią w drugim półroczu życia dziecka staje się niemożliwa lub mama rozważa zmianę sposobu żywienia, warto skonsultować się z pediatrą. Lekarz pomoże wybrać odpowiednie mleko następne, dostosowane do indywidualnych potrzeb niemowlęcia. Tego typu produkt powinien zawierać kluczowe składniki wspierające prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego dziecka. O jakości mleka następnego nie decyduje jeden wyróżniający się składnik, lecz cała, starannie dobrana kompozycja. Jak więc wybrać produkt, który zadba o rozwój i odporność niemowlęcia?
Przykładem mleka następnego, które zawiera składniki ważne dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, jest Bebilon 2 Advance PRONUTRA. To numer 1 w wyborze mam po karmieniu piersią[2]. Produkt jest odpowiedni dla dzieci po 6. miesiącu życia i posiada kompletną kompozycję składników[3], w tym także te naturalnie występujące w mleku mamy, m.in. immuno-kompozycję, czyli witaminy A, C i D oraz cynk – składniki ważne dla wspierania odporności[4]. Zawiera także HMO 3’GL, oligosacharyd identyczny jak w mleku kobiecym, pochodzący z unikalnego procesu, oraz kompozycję oligosacharydów GOS/FOS, która odwzorowuje kompozycję oligosacharydów mleka matki.
Rozszerzanie diety
Oprócz pokarmu kobiecego (lub mleka następnego, gdy karmienie piersią nie jest możliwe), niezwykle ważne dla rozwoju odporności i ogólnej kondycji dziecka są także inne spożywane pokarmy. W drugim półroczu życia niemowlę zaczyna poznawać nowe smaki, co stanowi początek kształtowania prawidłowych nawyków żywieniowych. Ważne, aby wprowadzane produkty były bezpieczne, pochodziły z pewnych źródeł i były wartościowe. Aby wspierać układ odpornościowy, dieta powinna uwzględniać żywność bogatą w witaminy A, C i D, a także składniki mineralne takie jak cynk, żelazo i selen. Ważne są również białka, nienasycone tłuszcze, w tym kwasy omega-3 i omega-6, a także węglowodany oraz błonnik.
Jak jeszcze można wspierać odporność niemowlęcia?
Karmienie piersią oraz właściwe rozszerzanie diety to tylko część działań wspierających odporność. Bardzo ważnym aspektem dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego jest regeneracja, która odbywa się poprzez odpoczynek i sen. Niemowlęta od 4. do 12. miesiąca życia powinny regularnie spać od 12 do 16 godzin na dobę (wliczając czas na drzemki)[5]. Warto również pamiętać, że w przypadku niemowląt i małych dzieci należy unikać jakichkolwiek multimediów ekranowych[6]. Bajki przed snem nie są zalecanym sposobem na ułatwienie zasypiania. Pamiętaj, że regularne spacery z dzieckiem są istotne, niezależnie od pogody. Kluczowe jest dobranie odpowiedniego ubioru do warunków atmosferycznych. Staraj się oceniać potrzeby termiczne malucha z rozwagą – zarówno przegrzanie, jak i wyziębienie organizmu mogą być szkodliwe. Nadmierne ogrzewanie domu oraz brak wietrzenia pomieszczeń również nie sprzyjają budowaniu odporności dziecka.
Więcej o tym, jak dbać o odporność dziecka przez cały rok, przeczytasz na www.BebiProgram.pl. Tam czekają na Ciebie również eksperci, którzy chętnie odpowiedzą na Twoje pytania.
Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz jest rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.