Histerektomia - przyczyny, rodzaje, przygotowanie i powikłania
Histerektomia to zabieg chirurgiczny, podczas którego usuwana jest macica. Zabieg ten przeprowadzany jest u 300 na 100 000 kobiet. Macicę wycina się głównie z powodu występowania nieprawidłowych krwawień, dysplazji szyjki macicy, endometriozy i wypadania macicy. Tylko 10% operacji usunięcia macicy przeprowadza się z powodu raka macicy. Wykonanie histerektomii uzależnione jest od przyczyny, zaawansowania choroby, wieku pacjentki i planów prokreacyjnych, a także objawów choroby.
1. Histerektomia - przyczyny
Mięśniaki macicy są zdecydowanie najczęstszą przyczyną histerektomii, czyli usunięcia macicy. Mięśniaki macicy to łagodne przerosty macicy, których przyczyna jest nieznana. Chociaż znaczna ich większość to zmiany łagodne, czyli nie podlegają transformacji w raka macicy, mogą powodować problemy zdrowotne.
Rozluźnienie, osłabienie ściany pochwy może prowadzić do wystąpienia takich objawów, jak nietrzymanie moczu, uczucie ciężkości w miednicy i zaburzenia sprawności seksualnej. Utrata moczu wydaje się być spotęgowana przez kichanie, kaszel lub śmiech. Wiek prawdopodobnie zwiększa ryzyko wypadania miednicy, choć dokładne przyczyny tego schorzenia pozostają niejasne. Unikanie porodów naturalnych, stosowanie cesarskiego cięcie nie eliminuje ryzyka wystąpienia wypadania macicy. Histerektomia stosowana jest także w przypadku raka macicy i stanów przedrakowych.
2. Histerektomia - rodzaje zabiegu
Wyróżnia się nastepujące typy histerektomii:
- Całkowita histerektomia brzuszna – to najczęstszy rodzaj histerektomii. Lekarz usuwa macicę i szyjkę macicy. Cięcie może przebiegać poziomo lub pionowo w zależności od przyczyny zabiegu. Rak jajnika i macicy, endometrioza i duże mięśniaki podlegają całkowitej histerektomii. Może być ona przeprowadzona również w przypadku przewlekłych bólów miednicy. Po takim zabiegu kobieta nie może mieć więcej dzieci, dlatego u kobiet w okresie rozrodczym nie przeprowadza się jej, o ile nie występują poważne stany chorobowe.
- Histerektomia pochwowa – w trakcie tego zabiegu macica usuwana jest przez pochwę. Stosuje się ją w przypadku wypadania macicy, rozrostu błony śluzowej macicy, szyjki macicy lub dysplazji. Panie, które nie rodziły, mogą mieć niewystarczająco rozszerzony kanał pochwy do tego zabiegu.
- Histerektomia przezpochwowa z asystą laparoskopową – zabieg podobny jest do wyżej opisanego, ale z użyciem laparoskopu. Stosuje się tę procedurę głównie przy wczesnych postaciach nowotworu endometrium i usuwaniu jajników. Operacja ta jest droższa, dłuższa, wymaga dłuższego pobytu w szpitalu.
- Nadpochwowe wycięcie macicy – podczas zabiegu usunięta zostaje macica, ale oszczędzona zostaje szyjka macicy, pozostawiając "pień". Jest to obszar znajdujący się na samym końcu (na górze) pochwy. Procedura prawdopodobnie nie wyklucza całkowicie wystąpienia raka w pozostawionym "pniu". Kobiety, które miały nieprawidłowe badanie cytologiczne lub raka szyjki macicy nie są odpowiednimi kandydatkami do tej procedury. Inne kobiety mogą się jej poddać, jeśli nie ma powodu usuwania szyjki macicy. W niektórych przypadkach lepsze jest pozostawienie szyjki macicy, np. w przypadkach ciężkiej endometriozy. Jest to prostsza procedura i szybciej się ją przeprowadza. Może spowodować dodatkowe wsparcie dla pochwy, zmniejsza ryzyko wypadnięcia pochwy.
- Laparoskopowa histerektomia nadpochwowa – podczas tego zabiegu zwykle stosuje się wypalanie, by odciąć szyjkę macicy, a wszystkie tkanki usuwane są narzędziami laparoskopowymi. Powrót do zdrowia jest bardzo szybki.
- Radykalna histerektomia – operacja obejmuje zasięgiem tkanki wokół macicy i wyższe części pochwy. Stosuje się ją we wczesnym stadium raka szyjki macicy. Komplikacje obejmują urazy jelit i układu moczowego.
- Usunięcie jajników i/lub jajowodów – stosowane jest w wypadku raka jajnika, usunięcia podejrzanych guzów jajnika lub raka jajowodów, a także w przypadku komplikacji w postaci infekcji. Czasami kobiety, które odziedziczyły pewien typ nowotworu jajnika lub piersi poddawane są prewencyjnemu usunięciu jajników.
3. Histerektomia - przygotowanie i możliwe powikłania
Przed zabiegiem usuwania macicy kobieta przechodzi badanie ginekologiczne i cytologiczne. Przed histerektomią z powodu bólu przeprowadzane są inne mniejsze zabiegi, by wykluczyć inne przyczyny schorzenia. Przed wykonaniem wycięcia macicy z powodu nieprawidłowego krwawienia dokonuje się biopsji, by wykluczyć nowotwór. Poza tym, wykonywane jest także USG i tomografia komputerowa.
Kobiety w okresie przedmenopauzalnym, które krwawią, ale nie mają dolegliwości bólowych, najczęściej otrzymują najpierw leczenie hormonalne lub niehormonalne. Kobiety po menopauzie, które nie mają zmian rakowych w macicy, ale mają nieprawidłowe krwawienia mimo terapii hormonalnej, mogą rozważać usunięcie macicy. W przeszłości histerektomia wykonywana była poprzez nacięcie w brzuchu. Obecnie większość operacji przeprowadza się laparoskopowo. W obu przypadkach operacja trwa około dwóch godzin.
Komplikacje po histerektomii mogą obejmować: infekcje, ból, krwawienie. Kobiety, które miały nieprawidłowe wyniki cytologii powinny wykonywać badania przez całe życie. Jeśli szyjka macicy została usunięta, bada się wymaz z pochwy, ponieważ rak może powrócić. Poza tym, kobiety po nadpochwowym wycięciu macicy również powinny podddawać się regularnie badaniu cytologicznemu.
Po zabiegu należy przestrzegać diety lekkostrawnej i wysoko odżywczej. Objawy, które mogą występować po zabiegu, a które po pewnym czasie powinny samoistnie ustąpić, to zgrubienia w okolicy blizny pooperacyjnej, niewielkie pobolewania, uczucie ciągnięcia, drętwienia w podbrzuszu, stany podgorączkowe, plamienia z dróg rodnych czy osłabienie. Rekonwalescencja trwa około 8 tygodni, jednak przez co najmniej pół roku kobieta nie powinna pracować ciężko fizycznie, a nawet nosić ciężarów większych niż 5 kilogramów.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.