Sposoby na niestrawność
Niestrawność zwana inaczej dyspepsją pojawia się najczęściej jako ból w linii środkowej ciała w okolicy nadbrzusza, występujący po posiłku. Ból ma charakter przewlekły. Występowanie dolegliwości bólowych przez co najmniej 12 tygodniu w ciągu ostatniego roku pozwala lekarzowi na postawienie diagnozy. Szacuje się, że ok. 50 proc. Polaków cierpi na tą dolegliwość. Ważne jest odpowiednio wczesne wdrożenie leczenia objawów dyspeptycznych, co nie tylko skraca przebieg choroby, ale chroni również przed rozwojem powikłań.
1. Objawy niestrawności
- ból w nadbrzuszu (zwłaszcza po owocach, posiłkach mięsnych, zakwaszających organizm)
- uczucie pełności i odczucie zalegania pokarmu po posiłku
- częste odbijanie treścią soku żołądkowego
- brak łaknienia, nudności, wymioty
- zgaga, pieczenie w przełyku
- wzdęcia.
2. Rodzaje niestrawności
W zależności od czynnika wywołującego objawy niestrawności, wyróżnia się dyspepsję organiczną i dyspepsję czynnościową. Ta pierwsza rozwija się na bazie innej choroby przewodu pokarmowego. Może to być: choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, refluks żołądkowo-przełykowy, czy zapalenie żołądka]. W dyspepsji typu wrzodowego dominującym objawem są „klasyczne" bóle wrzodowe zlokalizowane w okolicy nadbrzusza. Niestrawność typu refluksowego manifestuje się przede wszystkim zgagą i wymiotami. W przypadku, gdy dyspepsji towarzyszy zapalenie żołądka, do typowych objawów niestrawności mogą się dołączyć wymioty „fusowate", spowodowane obecnością krwi wypływającej z nadżerek w błonie śluzowej.
Nadrzędnymi objawami dyspepsji czynnościowej uczucie pełności i sytości oraz długotrwałego zalegania pokarmu po posiłku. Uczucie dyskomfortu w okolicy nadbrzusza jest w tym przypadku niestrawności słabo odczuwalne.
Przyczyn tego rodzaju niestrawności należy upatrywać w:
- zaburzeniu ruchliwości żołądka,
- infekcji bakterią Helicobacter pylori,
- błędnych nawykach żywieniowych (posiłki nieregularne, bogata w składniki o niskim odczynie pH),
- stosowanej farmakoterapii (odczyn pH substancji leczniczej, działanie leku drażniące błonę śluzową przewodu pokarmowego),
- czynnikach emocjonalnych (przewlekły stres).
Zaburzenia motoryki żołądka wiąże się z nieprawidłową funkcją receptorów (tzw. mechanoreceptorów) reagujących na zmiany rozciągania błony śluzowej żołądka pod wpływem pokarmu. U niemalże 50 proc. chorych cierpiących na dyspepsję odnotowano dodatnie testy na obecność Helicobacter pylori. Jakkolwiek, badania dotyczące wpływu palenia tytoniu i przewlekłego spożywania alkoholu na objawy dyspeptyczne nie zostały definitywnie potwierdzone, to nie ulega wątpliwości fakt, iż te czynniki predysponują do powstania objawów niestrawności. Udowodniono natomiast związek dyspepsji z nadużywaniem napojów zawierających kofeinę. Leki należące do grupy tzw. niesteroidowych leków przeciwzapalnych (ketoprofen, diklofenak, ibuprofen) powodują spadek produkcji substancji śluzowej osłaniającej żołądek przed szkodliwym działaniem substancji drażniących (w tym soku żołądkowego). Objawy dyspeptyczne mogą wywoływać również preparaty żelaza, czy lek stosowany w astmie oskrzelowej – teofilina.
3. Trudności diagnostyczne niestrawności
Bóle dyspeptyczne mogą być błędnie rozpoznawane jako tzw. kolka wątrobowa – są to napady bólowe powodowane nagromadzeniem się złogów kamieni w woreczku lub drogach żółciowych. Objawy odbijania się i „przelewania" oraz wzdęcia występują także podczas choroby jelita nadwrażliwego. W przypadku tego schorzenia, bóle są jednak zlokalizowane w śródbrzuszu lub podbrzuszu. Często, aby dokonać rozróżnienia dyspepsji oraz w celu wykluczenia innych chorób przewodu pokarmowego, stosuje się badanie gastroskopowe.
4. Dieta i leczenie niestrawności
Farmakoterapię należy wspomóc odpowiednią dietą i odpowiednimi nawykami żywieniowymi. Istotne jest powolne jedzenie posiłków, bez pośpiechu. Niedokładnie pogryzione kawałki pożywienia z trudem są trawione w naszym przewodzie pokarmowym. Posiłki, po których najczęściej występują dolegliwości dyspeptyczne, to soki owocowe, mleko (zawarta w nim laktoza może być przyczyną nie tylko zaburzeń dyspeptycznych, ale również biegunki). Wskazane są fermentowane produkty mleczne (np. kefir), w których laktoza uległa rozkładowi na drodze procesu technologicznego. Należy wykluczyć z diety również kawę i alkohol, które podrażniają błony śluzowe górnego odcinka przewodu pokarmowego. Dieta powinna być lekkostrawna, posiłki pieczone lub gotowane (nie smażone!). W przypadku nieprzemijania lub pogłębiania się dolegliwości dyspeptycznych mimo zastosowanej diety, należy zwrócić się po poradę do lekarza.
W leczeniu niestrawności stosuje się trzy podstawowe grupy leków:
- Leki zawierające substancje zobojętniające treść soku żołądkowego (wodorowęglan sodu, wodorotlenek glinu, wodorotlenek magnezu, węglan dihydroksyglinowo-sodowy, fosforan glinu).
- Leki stymulujące opróżnianie żołądka i pasaż jelitowy, stosowane wyłącznie na postawie recepty (metoklopramid, domperidon).
- Leki hamujące wydzielanie kwasu solnego w żołądku, blokujące receptor histaminowy H2 (ranitydyna, famotydyna, cymetydyna), hamujące enzym żołądkowy - tzw. pompę protonową (omeprazol, pantoprazol, lansoprazol)
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.