Lek na cukrzycę skuteczny w COVID-19? Prof. Czupryniak studzi emocje, ale wskazuje, na co powinien zwrócić uwagę każdy cukrzyk
Kolejne badania wskazują, że niektóre leki na cukrzycę mogą zapobiegać ciężkiemu przebiegowi COVID-19. Prof. Leszek Czupryniak wyjaśnia, na czym polega ten efekt ochronny i dlaczego leki dla cukrzyków raczej nie wejdą do podstawowej terapii zakażonych koronawirusem.
1. "Wydaje się, że leki mają właściwości wysoce ochronne"
Od początku pandemii koronawirusa pacjenci z cukrzycą typu 2 byli zaliczani do grupy osób najbardziej narażonych na ciężki przebieg COVID-19 oraz zgon z powodu tej choroby. Jednocześnie w prasie medycznej pojawiało się coraz więcej informacji o możliwym "efekcie ubocznym" leków na cukrzycę, które w przypadku zakażenia SARS-CoV-2 mogą chronić przed powikłaniami.
Naukowcy z amerykańskiego Penn State College of Medicine postanowili sprawdzić, jaki jest rzeczywisty związek pomiędzy lekami dla diabetyków a liczbą hospitalizacji, powikłań oddechowych i śmiertelności. W tym celu przeanalizowali dokumentację medyczną prawie 30 tys. pacjentów chorujących na cukrzycę, u których za pomocą testu potwierdzono zakażenie SARS-CoV-2.
Analiza wykazała, że 6,5 proc. badanych osób zmarło w ciągu 28 dni od wykrycia infekcji koronawirusowej. Oznacza to, że w przypadku osób z cukrzycą ryzyko zgonu z powodu COVID-19 jest czterokrotnie wyższe.
Naukowcy również sprawdzili jaki wpływ na przebieg COVID-19 miały leki, które przewlekle stosowali pacjenci. Okazało się, że osoby, które przyjmowały preparat GLP-1R (agonista receptora glukagonopodobnego peptydu-1) miały mniejsze ryzyko hospitalizacji, powikłań oddechowych oraz zgonu.
"Wyniki naszych badań są bardzo obiecujące, ponieważ leczenie agonistą GLP-1R wydaje się być wysoce ochronne, ale potrzebne są dalsze badania, aby ustalić związek przyczynowy między stosowaniem tych leków a zmniejszonym ryzykiem ciężkich powikłań COVID-19 u pacjentów z cukrzycą typu 2" - podkreśla prof. Patricia "Sue" Grigson, kierowniczka Katedry Nauk Neuronowych i Behawioralnych.
Według naukowców, chociaż szczepionki przeciw COVID-19 pozostają najskuteczniejszą ochroną przed hospitalizacją i śmiercią z powodu COVID-19, potrzebne są dodatkowe skuteczne terapie, aby zwiększyć szanse pacjentów, u których dochodzi do infekcji przełomowych.
2. Leki GLP-1R niemal dwukrotnie zmniejszyły ryzyko śmierci z powodu COVID-19
Naukowcy odkryli, że pacjenci przyjmujący leki GLP-1R i/lub inne preparaty przeciwcukrzycowe w ciągu co najmniej 6 miesięcy przed rozpoznaniem COVID-19 mieli mniejsze ryzyko:
- hospitalizacji - 33 proc.
- powikłań płucnych 38,4 proc.
- zgonu z powodu COVID-19 - 42,1 proc.
Analizie poddano również dokumentację medyczną pacjentów, którzy stosowali iinhibitory dipeptydylopeptydazy-4 (DPP-4) oraz pioglitazon, inne leki na cukrzycę typu 2, o których wiadomo, że mają również działanie przeciwzapalne.
W przypadku inhibitorów DPP-4 wykazano zmniejszone ryzyko powikłań od strony układu oddechowego. Natomiast pioglitazon zmniejszał ryzyko przyjęcia do szpitala. Jednak żaden z tych leków nie obniżał ryzyka wystąpienia innych powikłań oraz zgonu powodu COVID-19.
3. "Te leki nie działają przeciwwirusowo, ale mogą być skuteczne z innych powodów"
Badanie naukowców z Penn State College of Medicine są jedną z największych, ale nie jedyną pracą na temat ochronnego efektu leków na cukrzycę. Na początku 2021 roku naukowcy z University of Alabama w Birmingham opublikowali analizę dotyczącą pacjentów z cukrzycą typu 2, którzy regularnie stosowali metforminę. Lek ten jest najczęściej przepisywany pacjentom w stanie przedcukrzycowym oraz z niepowikłaną formą choroby.
Okazało się, że osoby, które przed zachorowaniem na COVID-19 stosowały metforminę, miały trzykrotnie mniejsze ryzyko zgonu z powodu COVID-19. Dotyczyło to nawet osób obciążonych takimi czynnikami ryzyka ciężkiego przebiegu i zgonu z powodu COVID-19 jak: otyłość, podeszły wiek, nadciśnienie, przewlekła choroba nerek i niewydolność serca.
Jak wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Leszek Czupryniak, kierownik Kliniki Diabetologii i Chorób Wewnętrznych WUM, GLP-1R i metformina to są zasadniczo bardzo różne leki, jednak w przypadku COVID-19 działają one tak samo. A sam efekt ochronny nie wynika z bezpośredniej walki z wirusem.
- Nie ma żadnego mechanizmu, dzięki któremu leki na cukrzycę mogłyby hamować replikację wirusa lub blokować jego wnikanie do komórek - podkreśla prof. Czupryniak.
Skąd zatem zmniejszona liczba powikłań i zgonów? Zdaniem prof. Czupryniaka wpływ na to mają dwa czynniki.
- Sama w sobie cukrzyca nie predysponuje do ciężkiego przebiegu COIVD-19. Osoby, które mają wyrównany poziom cukru, nie muszą się obawiać powikłań bardziej niż inni. Problem zaczyna się, kiedy pacjent ma niewyrównaną lub źle leczoną cukrzycę - wyjaśnia prof. Czupryniak.
Zdaniem eksperta GLP-1R należy do najskuteczniejszych preparatów stosowanych w leczeniu cukrzycy. Można więc założyć, że badani pacjenci ogólnie mieli lepszy stan zdrowia, niższy poziom cukru we krwi oraz ustabilizowany metabolizm organizmu i dlatego chorowali na COVID-19 lżej.
- Drugi aspekt tej sytuacji jest taki, że badania sugerują możliwe przeciwzapalne właściwości GLP-1R. Oznacza to, że leki same z siebie mogą hamować ostre reakcje zachodzące w organizmie - podkreśla profesor.
U części pacjentów leki GLP-1R mogą blokować rozwój tzw. burzy cytokinowej, czyli gwałtownej reakcji zapalnej, która bardzo często jest główną przyczyną zgonów z powodu COVID-19.
4. GLP-1R lekiem na COVID? Prof. Czupryniak studzi emocje
Autorzy badania nie wykluczają, że leki zawierające GLP-1R mogą okazać się pomocne w leczeniu wszystkich pacjentów z COVID-19, a nie tylko osób z cukrzycą typu 2.
Prof. Czupryniak jednak studzi emocje.
- Na razie rozmowy o stosowaniu leków na cukrzycę typu 2 w terapii COVID-19 są tylko spekulacją. Do tej pory przeprowadzono wiele badań obserwacyjnych, ale żadne nie wykazały, aby te preparaty dawały bardzo wysoki poziom ochrony - podkreśla prof. Czupryniak.
Zdaniem eksperta wyniki amerykańskich badań są przede wszystkim ważną informacją dla osób chorych na cukrzycę. Pokazują bowiem, że jeśli choroba jest odpowiednio leczona, pacjenci mogą czuć się bezpiecznie.
Zobacz także: Koronawirus. Odpowiednia dieta może uchronić przed ciężkim COVID-19? Ekspert tłumaczy, na czym polega siła probiotyków
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.