Mgła mózgowa po COVID jak chemobrain albo alzheimer? Badania wykazały zmniejszenie rozmiaru mózgu u ozdrowieńców
Badania wskazują, że ozdrowieńcy mają podwyższone ryzyko wystąpienia problemów ze zdrowiem psychicznym (w tym mgły mózgowej) w ciągu roku po zakażeniu. Jak tłumaczą naukowcy, problem może dotyczyć również osób, które łagodnie przeszły infekcję, a zmiany w mózgu mogą przypominać te obserwowane u pacjentów dotkniętych chorobą Alzheimera.
1. Mgła mózgowa jak zmiany u pacjentów po chemioterapii. Zaskakujące odkrycie
Badania neurobiolog prof. Michelle Monje z Uniwersytetu Stanforda wykazały podobne zmiany w komórkach mózgowych osób cierpiących na mgłę mózgową po COVID, jak u pacjentów doświadczających chemobrain, czyli zaburzeń poznawczych po silnej chemioterapii.
- To było naprawdę uderzające odkrycie - podkreślała prof. Michelle Monje w rozmowie z "The Washington Post". Już wcześniej naukowcy z Instytutu Medycyny Genomowej Cleveland Clinic wskazywali na ścisłe powiązania między wirusem a genami/białkami związanymi z kilkoma chorobami neurologicznymi, w szczególności z chorobą Alzheimera.
- Proces neurozwyrodnienia polega na odkładaniu się nieprawidłowych białek. Niestety nadal nie wiemy, co inicjuje te procesy. Być może jest to czynnik zakażenia np. m.in. koronawirusem - wyjaśniał w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Konrad Rejdak, kierownik Katedry i Kliniki Neurologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie i prezes Polskiego Towarzystwa Neurologicznego.
Dotychczasowe analizy wskazują, że na powikłania najbardziej narażone są osoby starsze. Może to potwierdzać opisywany na łamach "Frontiers in Psychology" przypadek 67-letniej pacjentki z Hiszpanii, która wcześniej nie miała żadnych problemów z pamięcią czy koncentracją. Po COVID-19 doznała silnych zaburzeń poznawczych i zaników pamięci. W badaniach obrazowych wykonanych po siedmiu miesiącach zdiagnozowano u niej chorobę Alzheimera. Lekarze nie wykluczają, że to COVID mógł przyspieszyć rozwój choroby.
- Przebycie infekcji może przyspieszyć starzenie się mózgu, co stanowi czynnik ryzyka dla rozwoju chorób neurozwyrodnieniowych, takich jak choroba Alzheimera czy Parkinsona. Mogą to być potencjalne długofalowe skutki działań koronawirusa. Dopiero za 10-30 lat będziemy mogli ocenić, jak pandemia wpłynęła na zapadalność ludzi na choroby zwyrodnieniowe - przyznaje neurolog.
Inne badania autopsyjne przeprowadzone na Uniwersytecie Columbia u 10 pacjentów, którzy zmarli z powodu COVID, potwierdziły zmiany molekularne w mózgu przypominające te zachodzące u chorujących na alzheimera.
2. Zmniejszenie rozmiaru mózgu u osób, które przeszły COVID
Naukowcy nie mają wątpliwości, że zakażenie SARS-CoV-2 może prowadzić do wielu powikłań neurologicznych, w tym również do uszkodzenia mózgu. Infekcja w skrajnych przypadkach prowadzi do zapalenia narządu. Naukowcy postanowili szczegółowo przeanalizować wpływ choroby na mózg u osób, które przeszły zakażenie z różnym nasileniem. Dzięki danym zarejestrowanym w brytyjskim Biobanku porównano badania obrazowania mózgu 400 pacjentów w wieku 51-81 lat, przed i po przejściu COVID-19. Praca została opublikowana na łamach "Nature".
Wnioski dają do myślenia. Naukowcy odkryli przede wszystkim, że osoby zakażone SARS-CoV-2 miały o 0,2 do dwóch procent mniejsze rozmiary mózgu w porównaniu do grupy kontrolnej. Zauważono również wyraźne zmniejszenie grubości istoty szarej i kontrastu tkanek w korze oczodołowo-czołowej oraz w zakręcie przyhipokampowym, który jest zaangażowany w przechowywanie i przywoływanie pamięci. Osoby dotknięte COVID gorzej radziły sobie z realizacją złożonych zadań umysłowych. Zdaniem autorów badań może to być związane z atrofią części móżdżku odpowiedzialnej za funkcje poznawcze.
Prof. Gwenaëlle Douaud z Uniwersytetu Oksfordzkiego, która kierowała badaniem, przyznała, że była "dość zaskoczona, widząc tak wyraźne efekty" w schemacie uszkodzeń, zwłaszcza że większość z badanych osób przechodziła infekcje łagodnie lub umiarkowanie. Profesor dodała, że nadal nie jest jasne, jakie mogą być skutki tych zmian w przyszłości.
- Musimy zobaczyć, czy z czasem uszkodzenia same znikną, czy będą długotrwałe – zaznacza.
3. Powikłania neurologiczne dotykają też osób, które łagodnie przeszły zakażenie Omikronem
Naukowcy szacują, że na odległe powikłaniach może być narażonych nawet 30 proc. ozdrowieńców. Neurolog dr Adam Hirschfeld przyznaje, że dotychczasowe obserwacje wskazują, że łagodniejszy przebieg infekcji wywołanych wariantem Omikron nie przełożył się automatycznie na ograniczenie odległych skutków choroby.
- Co do powikłań odległych należy obecnie zakładać, że ich częstotliwość nie zmalała - niektóre doniesienia wspominają o wzrastającej liczbie osób zgłaszających po przebyciu (nawet w formie łagodnej) uczucia ogólnego osłabienia, występowania silnych bólów głowy, czasem utrat przytomności. Na dokładne określenie skali tego zjawiska przyjdzie nam niestety jeszcze poczekać - mówi dr Adam Hirschfeld, neurolog z Oddziału Neurologii i Udarowego Centrum Medycznego HCP w Poznaniu.
Nie jest też jasne, jaki jest dokładny mechanizm zachodzących zmian. Jedną z branych pod uwagę hipotez jest nadmierna odpowiedź immunologiczna organizmu. Jak zauważa dr Hirschfeld, coraz więcej mówi się też występowaniu autoprzeciwciał skierowanych przeciwko własnym narządom, powstających w reakcji na obecność wirusa i doprowadzających do uszkadzania tkanek.
- Generowany w różnych mechanizmach stan zapalny, czy to przez miejscowe działanie wirusa, czy opisane powyżej wtórne procesy generuje skłonność do nadkrzepliwości i występowania zmian niedokrwiennych. Znaczenie tych procesów pozostaje bez zmian - wirus może doprowadzić do trwałych uszkodzeń w obrębie organizmu - podsumowuje ekspert.
Badania opublikowane w Stanach oceniają, że ozdrowieńcy mają podwyższone ryzyko problemów ze zdrowiem psychicznym – w tym mgły mózgowej – w ciągu roku po zakażeniu.
- Musimy przeformułować nasze myślenie – tłumaczy w "The Washington Post" dr Ziyad Al-Aly z VA St. Louis Health Care, który odpowiadał za badanie. - Musimy przestać myśleć w perspektywie krótkoterminowej i skupić się na długoterminowych konsekwencjach long COVID - podkreśla ekspert.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
