Propriocepcja - czym jest, objawy zaburzeń propriocepcji, ćwiczenia

Propriocepcja, czyli czucie głębokie i kinestezja, to odczuwanie własnego ciała. Dzięki niemu jesteśmy w stanie stać, chodzić, biegać, uprawiać sporty i wykonywać najróżniejsze czynności. Za sprawą propriocepcji nasze ręce i nogi poruszają się w taki sposób jaki chcemy. Co warto wiedzieć o czuciu głębokim?

1. Czym jest propriocepcja?

Propriocepcja (czucie głębokie, kinestezja) jest to odczuwanie położenia części ciała w przestrzeni i między sobą. Nie musimy na siebie patrzeć, by wiedzieć w jaki sposób mamy ułożone nogi i ręce czy w jaki sposób stawiamy kroki idąc po schodach.

Propriocepcja to bardzo ważna umiejętność, która pozwala na poruszanie się, bieganie, skakanie, chodzenie, wspinanie się po drabinie, grę w piłkę czy jazdę na łyżwach. Za sprawą czucia głębokiego nasze kończyny przemieszczają dokładnie w taki sposób jaki chcemy.

Zobacz film

Receptory kinestezji znajdują się we włókienkach mięśniowych, ścięgnach, więzadłach i i torebkach stawowych. Odbierany z nich bodziec czuciowy transportowany jest do ośrodków odbiorczych w mózgu. Propriocepcja odpowiada za sprawność fizyczną i pewność swojego ciała.

2. Czym są zaburzenia propriocepcji?

Czucie własnego ciała jest niezbędne w codziennym życiu, bez tego nie jesteśmy w stanie wykonać żadnej czynności ani uprawiać sportu. Zaburzenie kinestezji skutkuje nieprawidłową informacją zwrotną z układu nerwowego, która nie pasuje do sytuacji.

W efekcie dochodzi do nieprawidłowości w układzie ruchu, niektóre struktury stają się przeciążone, a inne osłabione. Zaburzenia propriocepcji skutkują problemami z równowagą, chodzeniem, staniem, sięganiem po coś czy chodzeniem po schodach.

Nieprawidłowości mogą być wywołane przez urazy kości, więzadeł, stawów czy nerwów, guza mózgu, a nawet stwardnienie rozsiane. Konkretną przyczynę może określić jedynie specjalista, który przedstawi też formę leczenia.

3. Objawy zaburzenia propriocepcji

Zaburzenia propriocepcji mogą objawiać się w różny sposób, najczęściej występujące objawy to:

• obniżone napięcie mięśniowe,
• osłabione odczucia z ciała,
• sztywność mięśni,
• upośledzone kontrolowanie pozycji głowy,
• upośledzone kontrolowanie chodzenia, stania czy siadania,
• w przypadku dziecka utrudnienie nauki chodzenia, stania czy siadania,

Osoby z zaburzeniami propriocepcji mają osłabione odczucia z ciała, dlatego starają się nasilić własne odczucia. Dzieci wykonują silniejsze ruchy, przez co wydają się energiczne i nadpobudliwe ruchowo. Nie mają też koordynacji ramion i dłoni, z tego względu często psują zabawki, łamią kredki, dziurawią kartki i rzucają przedmiotami.

4. Wskazania dla ćwiczeń propriocepcji

• uszkodzenia nerwów,
• uszkodzenia splotów nerwowych,
• zespoły uciskowe korzeni nerwowych,
• polineuropatie,
• skręcenia, zwichnięcia stawów,
• urazy torebki stawowej,
• złamania kości,
• amputacje,
• leczenie operacyjne w obrębie stawów,
• endoprotezy.

5. Ćwiczenia propriocepcji

Trening proprioceptywny jest szczególnie istotny dla osób z zaburzeniami czucia głębokiego, natomiast u ludzi w pełni zdrowych doprowadzi do poprawienia koordynacji ruchowej. Najpopularniejsze ćwiczenia propriocepcji to:

• półprzysiady,
• przeskoki na jednej nodze w przód, bok i w tył,
• skręty tułowia,
• stawanie na palcach,
• tzw. jaskółka,
• odbijanie piłki od ściany,
• przetaczanie piłki po ścianie z jednoczesnym utrzymaniem nacisku (góra-dół, lewo-prawo),
• rozciąganie taśmy elastycznej w różnych kierunkach,
• przysiad przy ścianie z piłką za plecami,
• unoszenie bioder na leżąco,
• podpór przodem na stabilnym podłożu oraz na piłce.

Każde ćwiczenie można modyfikować za pomocą dodatkowych sprzętów lub wykonywać zupełnie nowe zadania ruchowe. Dobrym pomysłem będzie skakanie na trampolinie, omijanie przeszkód na ślepo czy bieganie po nierównym terenie.

Jednym z podstaw treningu jest stanie na jednej nodze, co wydaje się banalne. Wystarczy utrudnić ćwiczenie poprzez zamknięcie oczu lub dodanie jednoczesnego ruchu rąk, bądź drugiej nogi.

6. Sprzęt do ćwiczeń propriocepcji

Podczas ćwiczeń propriocepcji można sięgnąć po dodatkowe akcesoria, które stopniowo utrudnią wykonywane zadania, w tym celu dobrze sprawdzą się:

• materace,
• dyski równoważne,
• poduszki sensomotoryczne,
• piłki fitness,
• hantle,
• woreczek gimnastyczny,
• trampoliny,
• taśmy elastyczne.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.