Rodzaje psychoterapii - indywidualna, grupowa, rodzinna
Psychoterapia indywidualna polega na spotkaniach terapeutycznych, w których uczestniczą pacjent i terapeuta. Psychoterapia grupowa to z kolei sesja z udziałem kilku pacjentów z jednym lub dwoma terapeutami. Kiedy należy zdecydować się na udział w psychoterapii grupowej, a kiedy na indywidualne spotkania z terapeutą? Czy można stosować jednocześnie terapię grupową i indywidualną? Jakie są różnice między metodami psychoterapii?
1. Czym jest psychoterapia?
Psychoterapia to zbiór technik leczących lub pomagających leczyć rozmaite schorzenia i problemy natury psychicznej. Wspólną cechą wszystkich technik psychoterapii jest kontakt międzyludzki.
W obecnym rozumieniu medycznym należy oddzielić to, co popularnie nazywa się psychoterapią od pomocy psychospołecznej. Psychoterapia sensu stricto jest metodą z wyboru w leczeniu zaburzeń nerwicowych, depresyjnych, lękowych oraz zaburzeń osobowości. Często wspiera leczenie farmakologiczne.
Wyróżnia się różne formy psychoterapii, np. psychodramę, desensytyzację, ćwiczenia pantomimiczne, pracę z własnym ciałem, a także różne nurty psychoterapii, np. psychoterapię behawioralno-poznawczą, psychoterapię psychodynamiczną czy podejście systemowe. Pomoc psychospołeczna jest to pomaganie – tam gdzie nie ma zdefiniowanej choroby ani zaburzenia, ale jednak pacjent potrzebuje czyjegoś wsparcia.
Cele psychoterapii ukierunkowane są zwykle na zmianę zachowań i postaw pacjenta, jak też na rozwój jego kompetencji emocjonalnych, np. na podniesienie poziomu samokontroli, radzenie sobie z lękami oraz stresem, podniesienie samooceny, poprawę zdolności tworzenia więzi, współpracy i komunikowania się z otoczeniem czy też na poprawę własnej motywacji do działania.
W utrzymywaniu homeostazy duchowej i równowagi psychicznej pomagają też sztuka pozytywnego myślenia, autosugestia i pozwolenie sobie na pomyłki oraz potknięcia. Autopsychoterapia wywodzi się z teorii dezintegracji pozytywnej Kazimierza Dąbrowskiego.
Zdrowie psychiczne nie jest bowiem stanem, ale dynamicznym procesem. Rozwój człowieka i jego dojrzewanie polega na szeregu transformacjach wewnętrznych o charakterze dezintegracyjnym i integracyjnym.
Dezintegracja to przetwarzanie się jednych struktur osobowości w drugie, rozchwianie i popadanie ze skrajności w skrajność, brak harmonii i równowagi wewnętrznej, czemu towarzyszy cierpienie. Integracja jest to scalanie cech osobowościowych i homeostaza duchowa.
2. Formy psychoterapii
2.1. Psychoterapia indywidualna
Opiera się na związku uczuciowym, jaki wytwarza się między pacjentem a jego terapeutą. W terapii indywidualnej środowisko społeczne istnieje tylko w relacjach chorego. Dobry psychoterapeuta często wypełnia lukę, która powstała w życiu pacjenta, staje się dla niego dobrym ojcem lub przyjacielem.
W centrum tej metody psychoterapii stoi pacjent i jego problemy, przeżycia, nastawienie uczuciowe i widzenie siebie. Cała uwaga psychoterapeuty skupiona jest tylko na pacjencie.
2.2. Psychoterapia grupowa
Opiera się na związku między członkami grupy, a terapeuta zajmuje dalsze miejsce. Grupa pacjentów tworzy realne środowisko społeczne, które jest bardziej tolerancyjne dla chorych niż ich środowisko codzienne.
Pacjenci wiedzą, że się wzajemnie obserwują. W tej grupie, jak w życiu, istotny jest każdy gest, wyraz i mimika, wszystko jest oceniane i aprobowane lub potępiane. Członkowie grupy traktują się na równi i w ten sam sposób traktowani są przez terapeutę.
Wszystkich łączy jeden cel, mówienie o sobie i o swoich problemach. Na terapii grupowej spotykają się pacjenci z podobnymi problemami. Wytwarza się poczucie więzi grupowej. Pacjent znajduje oparcie nie tylko w terapeucie, ale także w członkach grupy.
Poczucie wspólnoty grupowej wzmacnia w nim poczucie własnej siły. Pacjent ma świadomość, że nie jest zdany tylko na siebie, nie podlega swoim lękom czy nastrojom, zaczyna odczuwać i myśleć jak inni.
Niekiedy jednak zdarza się, że pacjent staje się bardziej samotny w grupie. Problem ten najczęściej wynika z negatywnego, lękowego lub agresywnego nastawienia do członków grupy.
2.3. Psychoterapia rodzinna
Daje możliwość spotkania całej rodzinie, która może zanalizować wzajemne kontakty i stosunki. Terapia rodzinna podejmuje zagadnienie naprawy struktury rodzinnej, więzi rodzinnych, komunikacji między poszczególnymi członkami rodziny, a także całego systemu rodzinnego.
3. Terapia psychologiczna
Terapeuci dobierają rodzaj psychoterapii do indywidualnych potrzeb pacjenta. Psychoterapeuci mogą zastosować terapię długo- lub krótkoterminową, dyrektywną i niedyrektywną, opartą na metodach powierzchniowych, objawowych, głębinowych, przyczynowych, podtrzymujących lub rekonstruujących.
Formy psychoterapii mogą być stosowane łącznie lub rozłącznie. W doborze metody leczenia pomaga wykwalifikowany specjalista. W większości ośrodków obie formy pomocy pacjentom są łączone. Psychoterapia grupowa jest ciekawym doświadczeniem jedności z innymi pacjentami, pomaga zdobyć zaufanie do ludzi i otworzyć się na innych.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.