To jedna z najczęstszych dolegliwości w tym sezonie. Może towarzyszyć infekcji, ale też być objawem raka
W autobusie, w sklepie, w kolejce do apteki - w tym sezonie w zasadzie na każdym kroku słyszymy, jak ktoś kaszle. Część osób przyzwyczaiła się do tego, że ciągle pokasłuje, ale lekarze alarmują, żeby nigdy nie lekceważyć takich dolegliwości. Kaszel może utrzymywać się przez kilka tygodni po przejściu infekcji, ale może też sygnalizować bardzo groźne choroby. Eksperci wyjaśniają, jakie i jak je w porę zdiagnozować.
1. Kaszel może być objawem refluksu
Pulmonolog prof. Robert Mróz zauważa, że u dużej części pacjentów przewlekły kaszel jest związany z refluksem żołądkowo-przełykowym i zaburzeniami przewodu pokarmowego. - Kaszel refluksowy często występuje u osób z otyłością. Temu kaszlowi z reguły towarzyszą objawy dyspepsji, związane z zarzucaniem treści żołądkowej do przełyku. Zazwyczaj pacjenci dodatkowo narzekają na uczucie pieczenia, zgagi, drapania w gardle, dlatego że w nocy kwasy żołądkowe mogą dojść aż do krtani, a to powoduje poczucie ucisku, podrażnienia, a czasami nawet ból - wyjaśnia prof. Robert Mróz, koordynator Centrum Diagnostyki i Leczenia Raka Płuca US w Białymstoku.
2. To może być objaw infekcji
Grypa, COVID-19, przeziębienie - w każdym z tych przypadków może pojawić się kaszel. Prof. Robert Mróz zaznacza, że w przypadku kaszlu towarzyszącego infekcji charakterystyczne jest to, że nie jest jedyną dolegliwością. - Infekcja jest z reguły połączona z takim objawami wirusowymi jak katar, ogólne rozbicie, stany podgorączkowe, bóle mięśniowe, bóle głowy. Natomiast infekcja bakteryjna wiąże się też ze zmianą odkrztuszanej plwociny - ona już nie jest bezbarwna czy biała, ale może stać się np. żółta, bądź w inny sposób podbarwiona. Przy infekcji może wystąpić też ucisk w klatce piersiowej, ogólne osłabienie i duszność, ale duszność może też pojawić się w późnych stadiach nowotworów - tłumaczy lekarz.
3. Kaszel smogowy
Wielokrotnie pisaliśmy o tym, że Polska bije kolejne niechlubne rekordy zanieczyszczenia powietrza. Zauważają to również lekarze, do których trafia coraz więcej pacjentów skarżących się na uporczywy kaszel, a jego przyczyną może być smog.
- Kaszel wywołany smogiem jest reakcją organizmu na pyły zawieszone w powietrzu w wysokim stężeniu. Ten kaszel nasila się głównie w okresach grzewczych. Problem dotyka przede wszystkim mieszkańców miast i miejscowości, gdzie mamy do czynienia z dużym zanieczyszczeniem pyłami zawieszonymi - tłumaczy pulmonolog.
Prof. Ewa Czarnobilska, konsultant wojewódzki w dziedzinie alergologii, w rozmowie z WP abcZdrowie przypominała, że łatwo zauważyć tę korelację, sprawdzając monitoring czystości powietrza.
- Poza tym jest to kaszel, który raczej nie męczy nas w nocny, najczęściej pojawia się w ciągu dnia i po południu. Zazwyczaj dodatkowo pojawia się również katar. Kaszel związany z zanieczyszczonym powietrzem jest bardziej wykrztuśny i zmienny, bywają dni, kiedy dolegliwości zupełnie znikają - wyjaśnia lekarka.
4. Kaszel i duszności to główne objawy astmy
Szacuje się, że w Polsce z astmą zmaga się ok. 2,1 mln pacjentów, ale kolejne dwa miliony pacjentów jest niezdiagnozowanych lub nie leczy się. - Większość osób kojarzy objawy astmy z napadową dusznością, a to przewlekły kaszel jest najczęstszym objawem. Dodatkowo rzeczywiście dość często towarzyszy mu napadowa duszność, szczególnie nocna - zauważa prof. Mróz.
- Osoby z astmą są bardziej podatne na skutki zanieczyszczenia powietrza, bo astma to przewlekłe zapalenie oskrzeli - innego typu niż przewlekłe zapalenie oskrzeli w POChP czy u palaczy, ale ci pacjenci tak samo są bardziej wrażliwi na dodatkowe czynniki toksyczne w powietrzu. Astmatycy mają nadwrażliwość na smog, w związku z tym szybciej reagują kaszlem, napadową dusznością na kontakt pyłami zawieszonymi w zanieczyszczonym powietrzu, niż pacjenci, którzy nie mają astmy - dodaje pulmonolog.
5. Kaszel palaczy i rak płuc
Prof. Mróz przypomina, że kaszel jest typową dolegliwością osób regularnie palących papierosy. - Palacze kaszlą w sposób charakterystyczny. To jest typowy poranny kaszel odkrztuśny, wilgotny, który po zapaleniu pierwszego papierosa ustępuje. Mechanizm polega na tym, że dym tytoniowy powoduje, że rzęski, które w sposób naturalny oczyszczają układ oddechowy, zamierają. Kiedy taka osoba zasypia, rzęski próbują "nadrobić zaległości" z poprzedniego dnia, to prowadzi do kaszlu, który jest odruchem obronnym. Organizm chce odkrztusić ten nadmiar zalegającej wydzieliny, łącznie z tym, co zalega w drzewie oskrzelowym. Gdy palacz zapali papierosa, te rzęski znowu zamierają, a on ma złudne poczucie, że papieros uśmierzył kaszel - tłumaczy pulmonolog.
Eksperci przypominają, że kaszel może być też objawem raka płuc, a w grupie ryzyka są przede wszystkim palacze. Szacuje się, że dziewięć na 10 osób, u których doszło do rozwoju raka płuca, jest palaczami lub było nimi w przeszłości.
- Kaszel może być związany z rozwijającym się nowotworem. W przypadku palaczy następuje wyraźna zmiana charakteru kaszlu z porannego mokrego - na suchy, męczący. Może też pojawić się domieszka krwi w odkrztuszanej wydzielinie - wyjaśnia prof. Mróz i jednocześnie podkreśla, że rak płuc w początkowej fazie rozwoju w zasadzie nie daje objawów. Kaszel, duszności, bóle w klatce piersiowej występują, dopiero kiedy choroba jest już w zaawansowanej postaci.
Prof. Mróz zaznacza, że długo utrzymujący się kaszel zawsze powinien skłonić pacjenta do wizyty u lekarza i wykonania dodatkowych badań. U wielu pacjentów dolegliwość może się utrzymywać przez wiele tygodni po przejściu infekcji, ale trzeba wykluczyć, czy przyczyna nie jest znacznie poważniejsza.
- Szczególnie w dobie COVID obserwowaliśmy bardzo duże nasilenie kaszli poinfekcyjnych. Teraz tych problemów jest mniej. Po infekcjach typu miąższowego kaszel może się utrzymywać nawet kilka miesięcy - to jest charakterystyczny suchy kaszel. Gdy mijają objawy ostrej infekcji, czyli gorączka, ucisk w klatce, duszność, pamiętajmy zawsze o prześwietleniu klatki piersiowej, bo infekcja może być relewantem rozwijającego się nowotworu. Jeśli prześwietlenie jest w porządku, a kaszel się utrzymuje, wtedy jest wskazanie do leczenia kaszlu poinfekcyjnego - wyjaśnia pulmonolog. - Prześwietlenie jest absolutnie pierwszym badaniem, które powinno się wykonać, jeżeli pojawiają się niepokojące dolegliwości - podkreśla ekspert.
Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
