Zatrute powietrze zalewa Polskę. Zatrważające dane o smogu, jest gorzej niż w Indiach
Polskie miasta znów w czołówce światowych rankingów najbardziej zanieczyszczonych miast świata, a to dopiero początek sezonu grzewczego. To może nasilić dolegliwości osób cierpiących na przewlekłe choroby układu oddechowego. W grupie ryzyka są m.in. astmatycy. - Smog nie tylko zaostrza już istniejąca astmę, ale może też ją wywoływać, zwłaszcza po dłuższej ekspozycji - ostrzega immunolog prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska.
1. Polskie miasta znów w czołówce światowych rankingów
W poniedziałek 21 listopada w niechlubnym rankingu World Air Quality Index najbardziej zanieczyszczonych miast świata Kraków był liderem. Stolica Małopolski wyprzedziła nawet Delhi w Indiach i Astanę w Kazachstanie. Niepokojąco wysokie miejsce zajęła też Warszawa - plasując się tuż za pierwszą dziesiątką 100 najbardziej smogowych miast.
Eksperci biją na alarm - w tym roku poziom smogu może być rekordowo wysoki, a to pociągnie za sobą tragiczne konsekwencje dla zdrowia.
- Dane WHO wskazują, że w przypadku populacji Polski każdy z nas żyje o 10 miesięcy krócej ze względu na to, że oddychamy zanieczyszczonym powietrzem. To jest bardzo niepokojące - podkreśla dr Piotr Dąbrowiecki, alergolog z Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie, przewodniczący Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POCHP. - To pokazuje, że to ewidentnie skraca długość naszego życia, co więcej, ten długofalowy wpływ to również nowotworzenie, czyli na skutek oddychania zanieczyszczonym powietrzem pojawiają się nowotwory narządów miąższowych. Oczywiście numer jeden to nowotwory płuc, ale zagrożone są też mózg, wątroba, trzustka, pęcherz moczowy, prostata u mężczyzn, narządy rodne u kobiet - dodaje ekspert.
Wystarczy spojrzeć na regularnie aktualizowaną mapę obrazującą stan powietrza. Gołym okiem widać, że Polska wypada najgorzej na tle całej Europy, a to dopiero początek sezonu grzewczego.
2. Smog może nasilać objawy astmy
Jak wyjaśnia dr Dąbrowiecki, pył zawieszony, węglowodory aromatyczne czy tlenki azotu obecne w zanieczyszczonym powietrzu powodują, że zwiększa się stan zapalny w obrębie układu oddechowego. To może doprowadzić do zaostrzenia dolegliwości m.in. u pacjentów z astmą.
Eksperci zwracają uwagę na to, że objawy astmy i liczba przyjęć do szpitali znacznie wzrastają w okresach dużego zanieczyszczenia powietrza. "Wiadomo, że czynniki środowiskowe, takie jak zanieczyszczenie (smog), dwutlenek siarki, tlenek azotu, ozon, niskie temperatury i wysoka wilgotność, kurz, dym tytoniowy, wywołują astmę u podatnych osób" - przypomina w mediach społecznościowych prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska, immunolog i wirusolog.
3. To problem czterech milionów Polaków
Astma to choroba przewlekła, która upośledza pracę płuc. Jak wyjaśnia prof. Szuster-Ciesielska, do jej rozwoju może doprowadzić zespół czynników - genetycznych i środowiskowych. "Jeśli jedno z rodziców ma astmę, to ryzyko rozwoju tej choroby u potomka wynosi 25 proc. Jeśli chorzy są oboje rodzice - ryzyko to wzrasta do 50 proc. Wpływ genów został podkreślony w badaniach bliźniaczych, które wykazały, że astma jest bardziej prawdopodobna u osób, które mają genetycznie bliskiego krewnego z tą chorobą. Nie ma jednego genu predysponującego do astmy, są to raczej całe ich zespoły, np. DPP10, GRPA i SPINK5" - wyjaśnia prof. Szuster-Ciesielska.
Międzynarodowe badania ISAAC wykazały, że astma jest częstsza u osób mieszkających w krajach wysoko rozwiniętych, co zdaniem autorów pracy jest związane z postępem technologicznym oraz towarzyszącym mu coraz większym zanieczyszczeniem powietrza.
Tymczasem szacuje się, że w Polsce na astmę mogą chorować nawet cztery miliony osób, część nie jest zdiagnozowana. Z danych Światowej Organizacji Zdrowia wynika, że problem globalnie dotyka ponad 330 mln osób, a liczba rośnie. WHO prognozuje, że do 2025 r. może przybyć nawet 100 mln chorych. Rocznie z powodu astmy umiera blisko 420 tys. osób na świecie, czyli ok. tysiąca dziennie.
Dr Piotr Dąbrowiecki przyznaje, że nadal ogromnym problem jest późne rozpoznanie choroby.
- Taki typowy pacjent z astmą to młoda osoba z alergią uczulona na pyłki drzew, traw lub na alergeny całoroczne, jak roztocza kurzu domowego czy zarodniki grzybów pleśniowych. U tych osób pojawia się kaszel, świszczący oddech, uczucie braku powietrza czy uczucie duszności po kontakcie z alergenem albo po infekcji. Sygnałem alarmowym jest też wybudzanie się pacjenta w nocy między trzecią a piątą nad ranem, kiedy poziom kortyzolu spada. Pacjent się wybudza, bo trudno mu się oddycha - tłumaczy alergolog.
W wielu przypadkach astma jest rozpoznawana dopiero po kilku latach od wystąpienia objawów, a to zwiększa ryzyko powikłań.
- Im choroba jest bardziej zaawansowana, tym trudniej ją leczyć. Dodatkowo nieleczona astma zwiększa ryzyko rozwoju nadciśnienia, choroby wieńcowej i zawału mięśnia sercowego, a u osób młodych z powodu nieleczonej alergii mogą pojawić się przewlekłe zapalenie zatok czy polipy w nosie - podkreśla dr Dąbrowiecki.
4. Smog sam w sobie może być alergenem
Krakowscy naukowcy udowodnili w badaniu pilotażowym, że można uczulić się na smog. Na przestrzeni trzech lat obserwacją objęto 30 osób, część uczestników nie miała wcześniej alergii, a pozostali byli uczuleni na brzozę.
Podczas eksperymentu badacze sprawdzali wpływ smogu na podstawie analizy próbek krwi pobranych od uczestników. Okazało się, że obecny w smogu pył PM 2,5 uczulił 75 proc. zdrowych badanych osób i 83 proc. osób z grupy z alergią.
"Oznacza to, że smog nie tylko zaostrza już istniejąca astmę, ale może też ją wywoływać, zwłaszcza po dłuższej ekspozycji" - komentuje badanie prof. Szuster-Ciesielska.
Naukowcy potwierdzili też, że w próbkach moczu osób oddychających zanieczyszczonym krakowskim powietrzem były obecne pochodne bezno(a)piranu, który jest rakotwórczy.
Pierwsze badanie na świecie (i to polskich naukowców - Collegium Medicum UJ) pokazało, że smog sam w sobie może być alergenem. Oznacza to, że smog nie tylko zaostrza już istniejąca astmę, ale może też ją wywoływać, zwłaszcza po dłuższej ekspozycji. https://t.co/HkkTPq89jK
— A.Szuster-Ciesielska @ASzusterCiesielska@med-masto (@AgnieszkaSzust3) November 21, 2022
Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
źródło: wp.pl
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.
