Trwa ładowanie...

Cenimy Twoją prywatność

Kliknij "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU", aby wyrazić zgodę na korzystanie w Internecie z technologii automatycznego gromadzenia i wykorzystywania danych oraz na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez Wirtualną Polskę, Zaufanych Partnerów IAB (872 partnerów) oraz pozostałych Zaufanych Partnerów (403 partnerów) a także udostępnienie przez nas ww. Zaufanym Partnerom przypisanych Ci identyfikatorów w celach marketingowych (w tym do zautomatyzowanego dopasowania reklam do Twoich zainteresowań i mierzenia ich skuteczności) i pozostałych, które wskazujemy poniżej. Możesz również podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody Wirtualna Polska, Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy będą przetwarzać Twoje dane osobowe zbierane w Internecie (m.in. na serwisach partnerów e-commerce), w tym za pośrednictwem formularzy, takie jak: adresy IP, identyfikatory Twoich urządzeń i identyfikatory plików cookies oraz inne przypisane Ci identyfikatory i informacje o Twojej aktywności w Internecie. Dane te będą przetwarzane w celu: przechowywania informacji na urządzeniu lub dostępu do nich, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru reklam, tworzenia profili związanych z personalizacją reklam, wykorzystania profili do wyboru spersonalizowanych reklam, tworzenia profili z myślą o personalizacji treści, wykorzystywania profili w doborze spersonalizowanych treści, pomiaru wydajności reklam, pomiaru wydajności treści, poznawaniu odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł, opracowywania i ulepszania usług, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru treści.


W ramach funkcji i funkcji specjalnych Wirtualna Polska może podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Cele przetwarzania Twoich danych przez Zaufanych Partnerów IAB oraz pozostałych Zaufanych Partnerów są następujące:

  1. Przechowywanie informacji na urządzeniu lub dostęp do nich
  2. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru reklam
  3. Tworzenie profili w celu spersonalizowanych reklam
  4. Wykorzystanie profili do wyboru spersonalizowanych reklam
  5. Tworzenie profili w celu personalizacji treści
  6. Wykorzystywanie profili w celu doboru spersonalizowanych treści
  7. Pomiar efektywności reklam
  8. Pomiar efektywności treści
  9. Rozumienie odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł
  10. Rozwój i ulepszanie usług
  11. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru treści
  12. Zapewnienie bezpieczeństwa, zapobieganie oszustwom i naprawianie błędów
  13. Dostarczanie i prezentowanie reklam i treści
  14. Zapisanie decyzji dotyczących prywatności oraz informowanie o nich

W ramach funkcji i funkcji specjalnych nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy mogą podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Dla podjęcia powyższych działań nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy również potrzebują Twojej zgody, którą możesz udzielić poprzez kliknięcie w przycisk "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU" lub podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Cele przetwarzania Twoich danych bez konieczności uzyskania Twojej zgody w oparciu o uzasadniony interes Wirtualnej Polski, Zaufanych Partnerów IAB oraz możliwość sprzeciwienia się takiemu przetwarzaniu znajdziesz w ustawieniach zaawansowanych.


Cele, cele specjalne, funkcje i funkcje specjalne przetwarzania szczegółowo opisujemy w ustawieniach zaawansowanych.


Serwisy partnerów e-commerce, z których możemy przetwarzać Twoje dane osobowe na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody znajdziesz tutaj.


Zgoda jest dobrowolna i możesz ją w dowolnym momencie wycofać wywołując ponownie okno z ustawieniami poprzez kliknięcie w link "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu.


Pamiętaj, że udzielając zgody Twoje dane będą mogły być przekazywane do naszych Zaufanych Partnerów z państw trzecich tj. z państw spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego.


Masz prawo żądania dostępu, sprostowania, usunięcia, ograniczenia, przeniesienia przetwarzania danych, złożenia sprzeciwu, złożenia skargi do organu nadzorczego na zasadach określonych w polityce prywatności.


Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki oznacza, że pliki cookies będą umieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W celu zmiany ustawień prywatności możesz kliknąć w link Ustawienia zaawansowane lub "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu w ramach których będziesz mógł udzielić, odwołać zgodę lub w inny sposób zarządzać swoimi wyborami. Szczegółowe informacje na temat przetwarzania Twoich danych osobowych znajdziesz w polityce prywatności.

Zagrożenie czai się w przydomowym ogródku albo na działce. Nawet połowa zakażonych umiera

 Katarzyna Grzęda-Łozicka
24.04.2023 15:30
Szczepienia przeciwko tężcowi trzeba powtarzać - co 10 lat. To najskuteczniejsza ochrona przed groźną chorobą
Szczepienia przeciwko tężcowi trzeba powtarzać - co 10 lat. To najskuteczniejsza ochrona przed groźną chorobą (Getty Images)

Większość osób uznaje tężec za chorobę, która nie stanowi już zagrożenia. Tymczasem poszczepienna ochronna utrzymuje się maksymalnie przez 10 lat - potem trzeba przyjąć dawkę przypominającą. Wystarczy zanieczyszczenie rany ziemią, by doszło do śmiertelnie groźnego zakażenia.

spis treści

1. Do zakażenia może dojść podczas pracy w ogrodzie

Podczas wykonywania prac w przydomowym ogródku czy na działce - łatwo o zranienie narzędziami. Jeżeli dojdzie do zanieczyszczenia rany ziemią, może dojść do zakażenia tężcem. Laseczki tężca mogą występować w glebie, kurzu, wodzie i układzie pokarmowym zwierząt kopytnych.

- Przyczyna choroby leży w oddziaływaniu toksyn uwalnianych przez bakterię Clostridium tetani. Do zakażenia dochodzi najczęściej poprzez skaleczenie skóry i zanieczyszczenie jej domieszką ziemi, w której znajdują się te bakterie - wyjaśnia prof. Anna Boroń-Kaczmarska, specjalistka chorób zakaźnych.

Do zakażenia bakterią może dojść podczas wykonywania prac w ogrodzie
Do zakażenia bakterią może dojść podczas wykonywania prac w ogrodzie (Getty Images)
Zobacz film: "Koszmary senne mogą być objawem choroby"

Przed wprowadzeniem powszechnych szczepień, rocznie w Polsce notowano nawet 400 zachorowań, a trzy czwarte chorych umierało. Z danych Zakładu Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru NIZP PZH - PIB wynika, że od 1 stycznia do 15 kwietnia 2023 r. potwierdzono cztery przypadki zachorowań na tężec, ale sezon ogródkowy dopiero się zaczyna. Najwięcej przypadków przypada na drugi i trzeci kwartał roku.

- Ryzyko zakażenia tężcem jest wysokie, dlatego że laseczki tężca mogą utrzymywać się w glebie nawet przez kilkadziesiąt lat. Nie ma tak naprawdę bezpiecznych miejsc i przy zabrudzeniu rany ziemią, zawsze istnieje ryzyko zakażenia - mówi dr Lidia Stopyra, specjalista chorób zakaźnych i pediatra, która kieruje Oddziałem Chorób Infekcyjnych i Pediatrii w szpitalu im. S. Żeromskiego w Krakowie.

- W każdym roku notujemy przypadki tężca, zazwyczaj wśród ludzi starszych, którzy z czasem tracą poszczepienną odporność, a choroba jest straszna - dodaje ekspertka.

2. Tężec - jakie są objawy choroby?

Okres wylęgania choroby wynosi od 2 do 21 dni, z reguły objawy ujawniają się po tygodniu, w rzadkich przypadkach nawet po kilku miesiącach od zakażenia. Pierwsze objawy tzw. okresu zwiastunowego są mało charakterystyczne i przypominają infekcję grypopodobną.

- Niepokój, gorsze samopoczucie, wzmożone napięcie mięśniowe, nadmierna potliwość, ból głowy, bezsenność, bóle mięśniowe. Później mamy postać uogólnioną tężca - może wystąpić zwiększone napięcie i skurcze mięśni. Pacjent zaczyna mieć problemy z połykaniem, trudności w przeżuwaniu, może się pojawić szczękościsk, tzw. uśmiech sardoniczny, czyli zwiększone napięcie mięśnia okrężnego ust. Następnie dochodzą objawy w postaci zwiększonego napięcia mięśni brzucha - wyjaśnia dr Łukasz Durajski, pediatria, ekspert medycyny podróży.

- Mogą występować napadowe skurcze mięśni tułowia i kończyn, które pojawiają się pod wpływem zewnętrznych bodźców, takich jak hałas, światło, dotyk. Tym skurczom towarzyszy silny ból, a niekiedy też niedrożność dróg oddechowych i zatrzymanie oddychania - w tych najcięższych postaciach - opisuje lekarz.

- Przy ciężkim przebiegu pojawia się takie napięcie mięśni kręgosłupa, że pacjent opiera się na potylicy i na piętach, a całe ciało ma wygięte jak struna. Skurcze są bardzo bolesne, to co jest dodatkowo dramatyczne w całej tej sytuacji, bo pacjent cały czas zachowuje świadomość - zaznacza prof. Boroń-Kaczmarska.

U części pacjentów występuje tzw. postać miejscowa tężca, która powoduje sztywności mięśni w okolicy zranienia. - Szczególną, rzadką odmianą jest tężec mózgowy, który obejmuje mięśnie unerwione przez nerwy czaszkowe. Do jego rozwoju dochodzi, kiedy mamy ranę głowy, ale to są bardzo rzadkie przypadki - dodaje dr Durajski.

3. Szczepienia przeciwko tężcowi trzeba powtarzać

Najskuteczniejszą ochroną przed tężcem są szczepienia - osoby dorosłe powinny powtarzać je co 10 lat.

- Jeżeli dzieci są szczepione zgodnie z obowiązującym kalendarzem szczepień, cały czas są zabezpieczone przeciwko tężcowi. Natomiast program szczepień kończy się na 18-19 roku życia, a szczepienia powinny być kontynuowane. Co 8-10 lat powinniśmy przyjmować dawkę przypominającą szczepionki do końca życia - wyjaśnia dr Stopyra.

Co zrobić, jeżeli dojdzie do zranienia podczas pracy w ogrodzie, a od szczepienia minęło powyżej 10 lat? - Jak najszybciej trzeba się zgłosić do lekarza. W zależności od miejsca zranienia, czasu, który upłynął od szczepienia - możemy albo podać pacjentowi szczepionkę, albo również immunoglobulinę przeciwtężcową zawierająca gotowe przeciwciała - w sytuacji, gdy jest bardzo duże ryzyko zakażenia, a nie możemy czekać aż wytworzy się odporność po szczepieniu - wyjaśnia dr Stopyra.

4. Czas gra kluczową rolę

Prof. Boroń-Kaczmarska przypomina o jeszcze jednej ważnej zasadzie dotyczącej zapobiegania chorobie - dla życia laseczek tężca istotne są warunki beztlenowe.

- Jeżeli się skaleczymy zanieczyszczonym sprzętem ogrodniczym, trzeba tę ranę starannie wymyć wodą z mydłem i jeżeli nie jest duża - nie zaklejać, żeby był dostęp tlenu. Znam przypadek tężca po otwartym złamaniu podudzia. Po wypadku doszło do zanieczyszczenia ziemią rany, ranę oczyszczoną i szybko założono pacjentowi gips, a pod nim wytworzyły się warunki do rozwoju pałeczek tężca - ostrzega specjalistka chorób zakaźnych.

Nieleczony tężec może skończyć się tragicznie, nawet kliniczna hospitalizacja nie gwarantuje wyleczenia, dlatego eksperci podkreślają, by nie lekceważyć zagrożenia.

- Czas gra kluczową rolę. Śmiertelność jest duża, najczęściej wynika to z lekceważenia, z uznawania, że to "niewielka rana". Później dochodzi do ciężkich powikłań. W postaci miejscowej zakażenia rokowania są dobre, natomiast w uogólnionym przebiegu śmiertelność jest bardzo duża i sięga od 6 do 60 proc. Najczęstszą przyczyną zgonów u zakażonych jest niestabilność układu nerwowego i bakteryjna sepsa - wyjaśnia dr Durajski i przypomina, że przechorowanie tężca, tak samo, jak szczepionka - nie daje odporności na całe życie.

Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Zobacz także:

Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.

Oceń jakość naszego artykułu: Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
12345
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze