Bakterie – rola i rodzaje. Leczenie bakterii chorobotwórczych
Bakterie to mikroorganizmy, które występują we wszystkich środowiskach. Niektóre z nich żyją w ludzkim organizmie (jest ich około 2 kilogramów!). W większości są nieszkodliwe – to bakterie probiotyczne. Jednak czasem bakterie z naszego ciała wpływają na różne choroby i odpowiadają np. za skłonność do tycia. Co to jest bakteria? Jak wygląda? Jakie są rodzaje bakterii? Co powodują?
1. Czym są bakterie?
Bakterie to mikroorganizmy, których nie można zobaczyć gołym okiem. Widoczne są jedynie pod mikroskopem. Znajdują się one zarówno w środowisku zewnętrznym (np. w pożywieniu, wodzie), jak i na powierzchni lub w wewnątrz żywych organizmów, w tym również w organizmie człowieka.
Znaczenie bakterii jest bardzo istotne zarówno dla ludzi, jak i przyrody. Bakterie odgrywają pozytywną rolę, mają dobroczynny wpływ na organizmy i są niezbędne do ich prawidłowego funkcjonowania. Jednak mogą także wywoływać różnorodne choroby u zwierząt i ludzi.
Budowa bakterii
Jak widać na większości schematów i rysunków, bakterie mają stosunkowo prostą budowę komórkową. Bakterie to organizmy prokariotyczne, najczęściej jednokomórkowe, które często występują w koloniach. Ich ściany otaczają liczne elementy wewnątrzkomórkowe warunkujące przetrwanie.
Bakterie to najmniejsze organizmy jednokomórkowe, bezjądrowe. Średnia wielkość bakterii to 1-10 µm (najmniejsze mogą mieć jednak ok. 0,2 µm, a największe ok. 750 µm).
Znaczna część bakterii odżywia się cudzożywnie.
2. Bakterie dobre i złe – rodzaje
Wyróżnia się dwie grupy ogólne bakterii:
- Dobre bakterie – odgrywają pozytywną rolę, są pożyteczne, pełnią bardzo ważne funkcje, m.in. regulują prawidłowe działanie organizmu, czy chronią przed chorobotwórczymi patogenami. Najwięcej bakterii w organizmie człowieka bytuje w przewodzie pokarmowym. Zbiór bakterii, które kolonizują przewód pokarmowy nazywa się florą bakteryjną jelit. Jednymi z ważniejszych z punktu widzenia zdrowia bakterii są bakterie probiotyczne.
- Złe bakterie – środowisko jest pełne mikroorganizmów, które po kontakcie łatwo migrują do organizmu. Mogą mieć one działanie chorobotwórcze, wówczas nazywane są złymi bakteriami. Bakterie chorobotwórcze mogą stanowić też element flory fizjologicznej, w tym przypadku dochodzi do ich patologicznego rozrostu lub przemieszczenia się. Bakterie, nazywane złymi, czerpią korzyści z żywiciela, a jednocześnie zatruwają jego organizm.
Ponadto ze względu na formę, kształt bakterie dzieli się na:
- bakterie kuliste,
- bakterie pałeczkowate,
- bakterie spiralne.
Kolejny podział bakterii uwzględnia budowę i przepuszczalność ściany komórkowej, która uwidaczniana jest poprzez test zwany barwieniem Grama:
- bakterie Gram-dodatnie (wybarwione na fioletowo),
- bakterie Gram-ujemne (wybarwione na różowo lub czerwono).
Na podstawie tego, jak oddychają bakterie, dzieli się je też na tlenowe i beztlenowe.
3. Bakterie w organizmie człowieka
Liczba bakterii w organizmie jest dziesięciokrotnie wyższa niż liczba naszych własnych komórek. W toku ewolucji nasz organizm „zaprzyjaźnił się” z wieloma bakteriami, bez których nie mogłyby zachodzić pewne procesy życiowe. Niektóre dobre drobnoustroje chronią nasz organizm przed tymi szkodliwymi.
Naturalna mikroflora jest bardzo ważnym elementem układu odpornościowego i buduje odporność organizmu. Niestety czasem dzieje się tak, że niektóre osoby są zakażone własną florą bakteryjną. Zakażeniom sprzyjają:
- rozwój transplantologii,
- immunosupresja,
- chemioterapia chorób nowotworowych,
- wszczepienia implantów,
- cewnikowanie.
Bakterie na ciele człowieka i w jego wnętrzu
Bakterie są unikalne pod względem składu gatunkowego i liczebności dla każdego człowieka. Wiele bakterii jest jednak charakterystycznych dla konkretnych rejonów organizmu. Znajdują się zwykle w takich miejscach, które mają kontakt ze środowiskiem zewnętrznym, a te miejsca to:
- Jelito grube – w 1 kg kału znajdują się tysiące bakterii. Flora bakteryjna układu pokarmowego zależy od naszej wagi. Osoby otyłe mają bakterie z innej rodziny niż osoby z anoreksją. Prawidłowa flora bakteryjna jelit to bakterie, które produkują kwas mlekowy i chronią przed różnymi chorobami. Rola bakterii jest ogromna. Umożliwiają rozkład pokarmu czy produkują witaminę K. Jednak nie wszystkie są bezpieczne. Obecnie uważa się, że przemiany metaboliczne pewnych bakterii odpowiadają za choroby nowotworowe.
- Jama ustna – w większości bakterie, które znajdują się w tym miejscu, są niegroźne. Jednak istnieją takie szczepy, które odpowiadają za próchnicę, paradontozę, kamień nazębny i nieświeży oddech. Rozwój i jakość tych bakterii zależą od naszej diety. Jeśli zjadamy dużo sacharozy, bakterie rozwijają się bardzo szybko i przyczyniają do niszczenia zębów. Dlatego bardzo ważne jest zdrowe żywienie.
- Cewka moczowa – kobiety częściej cierpią na bakteryjne zapalenia cewki moczowej, ponieważ znajduje się ona w bliskim sąsiedztwie odbytu.
- Pochwa – najważniejsze tutaj są bakterie stanowiące pałeczki kwasu mlekowego. Dzięki nim w pochwie wytwarza się środowisko, które zabezpiecza przed chorobotwórczymi bakteriami i grzybami.
- Skóra – bakterie gromadzą się w mieszkach włosowych i gruczołach łojowych, a także pod pachami i w pachwinach (czyli w miejscach ciepłych i wilgotnych). Niektóre szczepy są bardzo odporne na higienę, regenerują się w kilka godzin po kąpieli. Interesujące jest to, że dotykając klawiatury komputera, zostawiamy na niej florę bakteryjną, która utrzymuje się tam nawet do dwóch tygodni. Niestety na skórze żyją także bakterie chorobotwórcze, odpowiadające za trądzik i egzemę.
Dostępność potrzebnych leków bakteriobójczych i bakteriostatycznych sprawdzisz za pomocą wyszukiwarki KtoMaLek.pl. Wypróbuj jej możliwości i sprawdzaj dostępność leków w ponad 10 800 aptekach w Polsce! Zarezerwuj swój lek online i zapłać za niego w aptece.
4. Bakterie chorobotwórcze
Grupa drobnoustrojów chorobotwórczych, które odpowiedzialne są za różnego rodzaju infekcje to chorobotwórcze bakterie. Powodują one wiele problemów ze zdrowiem i są przyczyną różnorodnych, często bardzo groźnych, chorób bakteryjnych. Wyróżnić można naprawdę wiele bakterii chorobotwórczych.
Część z nich bytuje poza organizmem ludzkim, a część bytuje w nim naturalnie i nie wywołuje infekcji, aż do chwili, kiedy dochodzi do nadmiernego rozmnażania bakterii. W jaki sposób dochodzi do zakażenia egzogennego bakteriami chorobotwórczymi? Najczęściej drogą kontaktową, kropelkową i drogą pokarmową.
W jaki sposób objawia się zakażenie organizmu bakteriami? Szkodliwe bakterie w organizmie objawiać się mogą w różnorodny sposób. Wiele zależy od rodzaju bakterii, np.:
- Escherichia coli – zakażenie E. coli najczęściej prowadzi do zatrucia pokarmowego. Może powodować problemy żołądkowo-jelitowe (m.in. biegunkę, wymioty, bóle brzucha, brak apetytu).
- Borrelia burgdorferi – wywołuje ogólnoustrojową chorobę odzwierzęcą – boreliozę. Objawiać się może m.in. rumieniem wędrującym, bólem stawów, czy objawami neurologicznymi.
- Mycobacterium tuberculosis – czyli prątek gruźlicy. Bakteria ta jest czynnikiem niebezpiecznej choroby – gruźlicy. Choroba charakteryzuje się m.in. krwiopluciem, długo utrzymującym się kaszlem, osłabieniem.
- Klebsiella granulomatis – wywołuje ziarniniak pachwinowy (czasem błędnie nazywany ziarniakiem). Bakteria przenosi się podczas kontaktów seksualnych. Zarazem bakterią można zarazić się, używając tego samego ręcznika, czy bielizny chorego.
- Acinetobacter baumannii – choć te bakterie cechuje niska chorobotwórczość, to jednak mogą powodować stany chorobowe (np. zapalenie płuc, zakażenie dróg moczowych) u osób z obniżoną odpornością. Jak można się zarazić Acinetobacter baumannii? Infekcja ta jest częstym zakażeniem wewnątrzszpitalnym.
- Staphylococcus aureus – gronkowiec złocisty jest bakterią, która charakteryzuje się dużą chorobotwórczością. Może przyczyniać się do wielu schorzeń jak, chociażby zapalenie płuc, ropnie skóry, czy zapalenie wsierdzia.
- Morganella morganii – bakterie te należą do drobnoustrojów o niewielkiej inwazyjności, jednak w niektórych przypadkach mogą prowadzić m.in. do zapalenia układu moczowego, czy zakażeń ran pooperacyjnych. Jak można się zarazić Morganella morganii? Najczęściej do zakażenia może dojść w szpitalach po zabiegach chirurgicznych.
5. Leczenie bakterii chorobotwórczych
Jeśli nasz organizm zaatakowały bakterie, lekarz najczęściej przepisuje nam antybiotyk, którego zadaniem jest je zwalczyć. W celu dobrania odpowiedniego antybiotyku wykonuje się antybiogram, który pozwala uzyskać informacje o bakteriach i ich wrażliwości na konkretny antybiotyk.
Niestety antybiotykoterapia działa dwojako, nie tylko neutralizuje te "złe" bakterie, ale także uszkadza naszą naturalną florę. Dlatego tak ważne jest, aby stosować jednocześnie produkt działający osłonowo.
Z tego też powodu powinniśmy zadbać o odporność, stosować suplementację probiotykami w trakcie leczenia antybiotykami, w celu uzupełnienia naszej flory bakteryjnej.
Zobacz także:
Treść artykułu jest całkowicie niezależna. Znajdują się w nim linki naszych partnerów. Wybierając je, wspierasz nasz rozwój.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.