Obniżona odporność

Stany obniżonej odporności mogą być przejściowe lub łagodne, ale mogą też być bardzo poważnym schorzeniem, zagrażającym bezpośrednio życiu chorego. Dziedziną medycyny zajmującą się zaburzeniami odporności jest immunologia kliniczna, nabierająca w ostatnich latach szczególnie na znaczeniu.

1. Przejściowe obniżenie odporności

Przejściowe stany obniżonej odporności dotykają każdego z nas, czasem wiele razy w roku. Obserwuje się coraz częstsze ich występowanie, co związane jest przede wszystkim z nowoczesnym trybem życia. Bieg za karierą i pieniędzmi, złe odżywianie, brak czasu na uprawianie sportów i wysiłek fizyczny, brak czasu na odpoczynek, przewlekły stres – wszystkie te czynniki negatywnie wpływają na funkcjonowanie układu odpornościowego (immunologicznego).

Opisywane powyżej osłabienie odporności objawia się przede wszystkim:

• częstszymi infekcjami górnych dróg oddechowych,
• zwiększoną podatnością na inne infekcje i zakażenia,
• ogólnym osłabieniem i uczuciem zmęczenia.

Ogólne „osłabienie” odporności społeczeństwa już dzisiaj jest zauważalne przez lekarzy. W przyszłości może to stanowić poważny problem. Dlatego już dzisiaj powinno się przedsięwziąć działania mające na celu poprawę sytuacji. W profilaktyce stanów przejściowych osłabień odporności zaleca się:

• regularne uprawianie sportów lub regularny wysiłek fizyczny,
• prawidłową dietę – zbilansowana, bogata w mikro- i makroelementy, witaminy,
• zmniejszenie poziomu stresu, np. zajęcia i zabiegi relaksujące, regularny odpoczynek,
• odpowiednią higienę snu,
• unikanie używek tj. alkohol, kawa, papierosy itp.

2. Zaburzenia odporności

Poważniejsze spadki odporności, zazwyczaj o znanej przyczynie, nazywa się zaburzeniami lub niedoborami odporności. Stanami tymi zajmuje się dziedzina medycyny, będąca już oddzielną specjalizacją – immunologia kliniczna.

Niedobory odporności (immunopatie, defekty immunologiczne) są to takie stany, w których zdolność do odpowiedzi immunologicznej przeciwko patogenom chorobotwórczym jest osłabiona lub całkowicie zniesiona.

Niedobory odporności dzieli się na zdecydowanie rzadsze – zaburzenia pierwotne (wrodzone) i częstsze wtórne (nabyte).
Zaburzenia odporności dodatkowo dzieli się ze względu na przebieg kliniczny na:

• niedobory z przewagą defektu odpowiedzi humoralnej (zależnej od przeciwciał),
• niedobory z przewagą defektu odpowiedzi komórkowej,
• defekty mieszane.

2.1. Wrodzone (pierwotne) zaburzenia odporności

Wrodzone zaburzenia odporności stanowią grupę chorób, w których istnieje genetyczne podłoże dysfunkcji układu odpornościowego. Dzieli się je na defekty z przewagą uszkodzenia odpowiedzi humoralnej, komórkowej i złożone.

Do przykładów tych chorób zalicza się m.in.:

• z defektem odpowiedzi humoralnej: agammaglobulinemia sprzężona z chromosomem X, niedobór IgA, pospolity zmienny niedobór odporności (CVID);
• mieszane: ciężki złożony niedobór odporności (SCID), niedobór fosforylazy nukleozydu purynowego (PNP).

Pierwotne niedobory odporności często wchodzą w skład zespołów wrodzonych. Za przykład służą: zespół Wiskotta-Aldricha, zespół Blooma, zespół hiper-IgE, czy chociażby zespół Downa.

2.2. Nabyte zaburzenia odporności

Nabyte niedobory odporności mają zazwyczaj znaną przyczynę. Zdecydowanie najczęstsze to spowodowane przez działania lekarskie – tzw. zaburzenia jatrogenne. Związane są przede wszystkim ze stosowaniem leków tj. glikokortykosteroidów, leków immunosupresyjnych i przeciwnowotworowych, niektórych antybiotyków itd., a także z zabiegami np. przewlekła dializoterapia, radioterapia.

Najbardziej znanym spośród wtórnych niedoborów odpowiedzi jest zespół nabytego niedoboru odporności (AIDS) spowodowany przez wirus HIV. Charakteryzuje się podatnością na zakażenia i nowotwory niespotykane u zdrowych ludzi – są to choroby wskaźnikowe dla AIDS. W tej chorobie dochodzi przede wszystkim do zaburzenia odpowiedzi immunologicznej typu komórkowego.

Do osłabienia odporności dochodzi również w przebiegu innych chorób tj. cukrzyca, choroby nowotworowe (zwłaszcza szpiku kostnego), choroby autoimmunologiczne i inne.

3. Immunologia kliniczna

Immunologia kliniczna jest w zachodnim świecie jedną z najbardziej rozwijających się dziedzin medycyny. Ogromne sumy pieniędzy i siła umysłowa tysięcy naukowców na świecie starają się pogłębiać wiedzę na temat chorób zaburzających odporność i znaleźć sposób na leczenie. Dotyczy to przede wszystkim wirusa HIV i AIDS.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.