Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Dr n. med. Aneta Kościołek

Zapotrzebowanie na białko

Avatar placeholder
05.05.2017 16:37
Zapotrzebowanie na białko
Zapotrzebowanie na białko (Zdjęcie autorstwa / CC BY-SA 2.0)

Białka są niezbędne do życia. Stanowią bowiem zasadniczy element budowy wszystkich tkanek ustroju człowieka i wielu związków, jak enzymy, hormony. Ponadto regulują gospodarkę wodną organizmu oraz pełnią rolę transporterów leków. Zapotrzebowanie na białko jest zróżnicowane. Największa zawartość białka w diecie powinna występować u dzieci, kobiet w ciąży oraz u osób po operacji.

Białka są podstawowym budulcem komórek, tkanek i narządów, dlatego ich podaż z dietą jest tak ważna. Białko wykorzystywane jest przy syntezie hormonów i enzymów, pełni funkcje transportowe, magazynujące (np. żelazo), reguluje przebieg procesów biologicznych, immunologicznych, kontroluje procesy wzrostu i różnicowania komórek. Białko bierze też udział w odtruwaniu organizmu, dlatego 
w przypadku niedoboru zwiększa się wrażliwość ustroju na niektóre związki trujące. Białko stanowi ważne źródło energii (1 gram białka tworzy 4 kcal energii) oraz bierze udział w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej i prawidłowego bilansu wodnego.

1. Rola białka w organizmie

W organizmie białka pełnią zróżnicowane funkcje, które zapewniają prawidłowy rozwój, a tym samym zdrowie człowieka. Białka jako enzymy oraz hormony regulują przemianę materii, zapewniając prawidłowy stan organizmu oraz przystosowanie się do zmian środowiska zewnętrznego. Białkami są również przeciwciała odpowiedzialne za obronę ustroju przed działaniem drobnoustrojów i wirusów oraz innych czynników patogennych. Białka dzięki swoim właściwościom uczestniczą w utrzymywaniu równowagi kwasowo-zasadowej ustroju. Pełnią też rolę transportową, gdyż przenoszą substancje odżywcze oraz leki, np. hemoglobina transportuje tlen. Optymalna zawartość białka w diecie decyduje o prawidłowym wzroście i rozwoju człowieka, regeneracji uszkodzonych tkanek (np. złuszczającej się ciągle skóry lub gojeniu ran), a zatem o zdrowiu człowieka.

2. Wartość odżywcza białek

Białka pokarmowe mają różną wartość odżywczą. Najbardziej wartościowe białko dla organizmu jest pochodzenia zwierzęcego (mleko i jego przetwory, mięso, ryby, jaja). Zawiera bowiem wszystkie aminokwasy egzogenne. Z kolei białka roślinne są niepełnowartościowe dla organizmu.

Zobacz film: "Białko wytwarzane z owadów może rozwiązać problem deficytu białka zwierzęcego na świecie"

Tabela. Zawartość białka w 100 g produktu

ProduktZawartość w gProduktZawartość w g
Mleko 2%3,4Soja, nasiona34,0
Ser twarogowy chudy19,8Fasola biała21,4
Kurczak – pierś21,5Kasza gryczana12,6
Wołowina – pieczeń21,0Orzechy włoskie16,0
Dorsz świeży17,7Jabłko0,4

Dzienne zapotrzebowanie na białko uzależnione jest od wieku i stanu fizjologicznego organizmu. Człowiek dorosły, zdrowy, o prawidłowej masie ciała powinien z dietą spożywać 0,8-1,0 g białka na 1 kg masy ciała, czyli w diecie osoby ważącej 70 kg powinno znajdować się od 56 do 70 g białka na dobę. Tym samym dzienne zapotrzebowanie na energię powinno w 15-20% pochodzić z białka. Zapotrzebowanie na białko zwiększa się 1,5-2-krotnie dla dzieci i młodzieży, ponieważ białko buduje mięśnie oraz zapewnia prawidłowy rozwój organizmu. Ponadto kobiety w ciąży powinny przyjmować zwiększoną ilość białka w ciągu dnia (1,5 g na 1 kg masy ciała), aby zapewnić prawidłowy rozwój płodu. Nadmiar białka jest szkodliwy dla organizmu. Podczas metabolizmu białek powstają nadmierne ilości kwasu moczowego, który odkłada się w stawach, powodując stany zapalne. Ponadto tworzą się związki, które uszkadzają nerki oraz wątrobę, prowadząc do niewydolności tych narządów. Wiele osób cierpi z powodu alergii na białko, zwłaszcza mleka oraz ryb, dlatego nie należy spożywać tych składników odżywczych w dużych ilościach.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze