Zawał i co dalej?

Choroby układu krążenia nadal stanowią jedną z najczęstszych przyczyn zgonów w naszym kraju. Każdego dnia z ich powodu umiera średnio 476 osób, a co piąty zgon jest przedwczesny. Wśród chorób sercowo-naczyniowych niezwykle popularny jest zawał mięśnia sercowego, na który umiera blisko 90 tys. osób rocznie. Jak więc zdiagnozować zawał i dbać o swoje zdrowie tuż po nim? O czym powinniśmy pamiętać, by zapobiegać kolejnym atakom serca?

1. Objawy zawału serca

W diagnozowaniu zawału serca kluczową rolę odgrywa obserwowanie i nasłuchiwanie swojego ciała, gdyż zawał nie zawsze objawia się silnym bólem w klatce piersiowej. A przynajmniej początkowo u mężczyzn ten ból nie jest bardzo dokuczliwy, dlatego jest bagatelizowany. Z czasem jednak się nasila.

Zawał powstaje w wyniku martwicy narządu lub tkanki wywołanej niedokrwieniem. Jest on zazwyczaj skutkiem pęknięcia blaszki miażdżycowej w naczyniu wieńcowym, czyli naczyniu doprowadzającym krew do serca.

Do najczęstszych objawów zawału należą:

• duszności;
• rozpierający, intensywny ból w klatce piersiowej, najczęściej za mostkiem utrudniający oddychanie;
• kołatanie serca;
• osłabienie;
• ból promieniujący do obu rąk, karku, żuchwy i pleców;
• obfite poty, czasem pojawiający się zimny pot lub też stan podgorączkowy;
• zawroty głowy;
• nudności, a nawet wymioty;
• bladość skóry, zasinienie ust i paznokci;
• panika wywołana strachem przed śmiercią;
• zawałowi serca może towarzyszyć "drętwienie" żuchwy.

U kobiet objawy zawału mogą znacznie się różnić, przez co często są lekceważone i mylone m.in. z grypą żołądkową przez nudności, wymioty, zmęczenie i osłabienie, ból w nadbrzuszu, zimne poty na czole lub górnej wardze, a także duszności bez bólu w klatce piersiowej, ból krtani lub okolic, ból barku, a także mięśni i nierówne bicie serca.

Każdy atak serca jest dla nas niezwykle groźny. Może on doprowadzić do nagłego zgonu sercowego. Wiążą się z nim również liczne powikłania. Nie należy zatem bagatelizować jego objawów, lecz niezwłocznie wezwać pogotowie, gdyż szybka reakcja i interwencja lekarzy może uratować nasze życie.

Nie bez powodu Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne i Polskie Towarzystwo Kardiologiczne opublikowały wytyczne określające najbardziej korzystny na uratowanie zdrowia i życia czas dotarcia pacjenta na oddział kardiologii interwencyjnej.

- W kardiologii mówimy o tzw. złotej godzinie, czyli o czasie najbardziej optymalnym dla osiągnięcia najlepszego efektu leczniczego dla pacjenta. Każdy chory powinien zatem jak najszybciej trafić do specjalisty, ponieważ właśnie czas ma największy wpływ na wynik leczenia zawału - tłumaczy prof. Adam Witkowski, Kierownik Kliniki Kardiologii i Angiologii Interwencyjnej Instytutu Kardiologii w Warszawie, Dyrektor XXI Warsztatów WCCI w Warszawie.

9 produktów, które niszczą twoje serce [9 zdjęć]

Kostki bulionowe to produkt bardzo często dodawany zarówno do zup, jak i sosów dla wzbogacenia smaku...

zobacz galerię

2. Profilaktyka zawału serca

Jak zatem dbać o swoje zdrowie, by ustrzec się przed zawałem? Jakie działania i nawyki powinniśmy wprowadzić w życie, by zmniejszyć ryzyko nawrotu?

Mówiąc o profilaktyce zawału serca musimy pamiętać zarówno o profilaktyce pierwotnej, jak i wtórnej. Ta pierwsza ma na celu zapobieganie wystąpieniu zawału serca. By ustrzec się przed zawałem należy pamiętać przede wszystkim o zmianie nawyków żywieniowych i wprowadzeniu codziennej aktywności fizycznej, co z pewnością wpłynie na zmniejszenie masy ciała. Należy zrezygnować z niezdrowych nałogów, np. palenia tytoniu, i pamiętać o prawidłowym leczeniu nadciśnienia tętniczego oraz postępowaniu w chorobie niedokrwiennej serca.

- Nadciśnienie tętnicze dotyka ok. 10 milionów Polaków, z czego ok. 3 milionów nie zdaje sobie sprawy z tego, że ich ciśnienie tętnicze jest za wysokie. Jeżeli nie będziemy leczyć nadciśnienia, może to doprowadzić m.in do zwiększonego ryzyka zawału. Choroby układu sercowo-naczyniowego są główną przyczyną przedwczesnej śmierci Polaków. Regularna aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego o ok. 50 proc., zmniejsza również ryzyko zawału serca o 27 proc. - podkreśla lek. med. Anna Plucik-Mrożek, specjalista chorób wewnętrznych, koordynator projektu Exercise is Medicine w Polsce, konsultant fitnessu medycznego w Perła Wellness.

Profilaktyka wtórna to dbanie o nasze zdrowie tuż po zawale. Podstawą, tak jak przy profilaktyce pierwotnej, jest zmiana stylu życia i wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych, aktywności fizycznej oraz prawidłowe leczenie już występujących zaburzeń.

Próba zmniejszenia ryzyka wystąpienia zawału to ciągła walka o nasze zdrowie. Stosowanie się do zaleceń w kwestii sportu i odpowiednio zbilansowanej diety powinno stanowić podstawę naszej profilaktyki okołozawałowej.

Artykuł powstał z okazji XXI edycji międzynarodowych warsztatów kardiologii interwencyjnej WCCI Warsaw (www.wcci.pl)