Lebiodka pospolita - właściwości lecznicze, zastosowanie i wygląd
Lebiodka pospolita to roślina, która jest znana i ceniona zarówno z uwagi na walory smakowe, jak i właściwości lecznicze. To popularna przyprawa znana jako oregano oraz surowiec zielarski wykorzystywany w medycynie naturalnej. Jakie ma właściwości? Jak działa?
1. Co to jest lebiodka pospolita?
Lebiodka pospolita (Origanum vulgare), inaczej dziki majeranek, jest gatunkiem rośliny wieloletniej z rodziny jasnotowatych. To popularna przyprawa znana jako oregano. Rośnie dziko w Europie i centralnej Azji.
Jak wygląda lebiodka pospolita? To bylina, która ma bardzo rozgałęzione, wzniesione lub podnoszące się łodygi (dorastają do 50 cm), liście są owalne i ułożone naprzeciwlegle na łodygach oraz małe, purpurowo-różowe, skupione w gęste pęczki kwiaty.
Uprawa oregano
Oregano lubi siedliska suche i dobrze nasłonecznione oraz przepuszczalne gleby - ubogie, suche i kamieniste. Dobrze czuje się zarówno pomiędzy skałami, jak i w widnych zaroślach. Można ją także uprawiać w małych pojemnikach na balkonach, tarasach i parapetach okiennych. Uprawę oregano można rozpocząć od wysiewu nasion.
Ziele lebiodki pospolitej zbiera się w początkach kwitnienia, ścinając ulistnione i kwitnące wierzchołki pędów, po czym suszy się je w warunkach naturalnych. Przez destylację z parą wodną z suszonego lub świeżego ziela otrzymuje się także olejek oregano.
2. Lebiodka pospolita w kuchni
Lebiodka pospolita to popularna przyprawa. Wyróżnia się przyjemnym, gorzkawo-korzennym aromatem. Wykorzystuje się wysuszone lub świeże liście i kwiatostany rośliny. Wchodzi w skład różnych mieszanek, na przykład ziół prowansalskich.
Oregano stosuje się do przyprawiania pizzy, sosów, mięsa, sałatek, dań warzywnych, także z roślin strączkowych, także ziemniaków, zapiekanek warzywnych i zup. Można je także znaleźć w alkoholach: wermutach, likierach i wódkach.
3. Właściwości lebiodki pospolitej
Lebiodka jest rośliną przyprawową, ale i leczniczą. Za jej właściwości prozdrowotne odpowiada olejek eteryczny, w którym obecne są garbniki, flawonoidy (apigenina, luteolina), fitosterole oraz kwas kawowy, ursolowi i rozmarynowy.
Można ją stosować wewnętrznie i zewnętrznie, tak w formie naparów, jak i płukanek oraz kąpieli, także olejku z oregano. Olejek z oregano znajduje szerokie zastosowanie w kosmetyce. Można nim na przykład przecierać twarz.
4. Działanie lebiodki pospolitej
Jak działa oregano? Przypisuje się mu działanie rozkurczowe, przeciwbiegunkowe, przeciwbakteryjne i moczopędne. Lebiodka pospolita pobudza produkcję soku żołądkowego, żółci i śliny. Usprawnia także procesy trawienne, wiąże szkodliwe produkty przemiany materii. Reguluje również czynność nerek i gruczołów potowych.
Olejek z oregano hamuje rozwój drobnoustrojów w organizmie, takich jak bakterie z grupy Helicobacter pylori, Candida albicans oraz E. Coli. Pomaga również obniżyć poziom cukru i złego cholesterolu we krwi. Warto wiedzieć, że obecny w olejku karwakrol ogranicza gromadzenie się tłuszczowej tkanki podskórnej.
Na co pomaga lebiodka pospolita? Sprawdza się w przypadku:
- nieżytu żołądka,
- wzdęć i nadmiernej fermentacji w układzie pokarmowym,
- niedoczynności wątroby oraz dróg żółciowych,
- zapalenia gardła i jamy ustnej,
- kaszlu, nieżytu górnych dróg oddechowych, przeziębienia i grypy,
- zatrucia pokarmowego,
- trudno gojących się ran,
- świądu skóry,
- afty i zapalenie dziąseł.
Zastosowanie oregano
Lebiodka pospolita jako zioło lecznicze (ale i przyprawa) sprzedawana jest w postaci suszu (można przygotować napar). To lek poprawiający trawienie, mikstura do płukania jamy ustnej i gardła oraz do inhalacji w stanach zapalnych górnych dróg oddechowych.
W aptekach i sklepach ze zdrową żywnością można także kupić olejek z oregano oraz suplementy diety w formie kropli i kapsułek. Olejek można stosować kąpieli, głownie przy schorzeniach dermatologicznych, do płukania jamy ustnej.
Oregano wchodzi w skład kosmetyków. Jest na przykład składnikiem płynów do kąpieli i do płukania ust. Warto też wiedzieć, że lebiodka pospolita odstrasza mole. Susz zioła można zatem wykładać w szafach, podobnie jak lawendę.
5. Przeciwwskazania, skutki uboczne i środki ostrożności
Zarówno susz, jak i olejek z oregano, jeśli są spożywane w optymalnych, dozwolonych ilościach, są surowcem bezpiecznym. Warto jednak zachować środki ostrożności. O czym pamiętać? Olejek z oregano spożywany doustnie, z uwagi na ryzyko podrażnienia układu pokarmowego, należy rozcieńczyć w wodzie. Kuracja nie powinna trwać dłużej niż tydzień.
Zwiększone dawki oregano nie są zalecane w ciąży i w trakcie laktacji. Lebiodka pospolita może wywołać reakcje alergiczne i podrażnienia układu pokarmowego objawiające się dolegliwościami żołądkowymi.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.