Co nas zabija? 9 najgroźniejszych chorób współczesności

Nowotwory plasują się na drugim miejscu wśród głównych przyczyn zgonów Polaków. Aż 25 proc. wszystkich zgonów w naszym kraju stanowią przypadki śmierci pacjentów chorych na raka. W przypadku mężczyzn najczęściej rozpoznawane są nowotwory płuc, jelita grubego, żołądka i trzustki. Kobiety chorują na raka piersi, płuc, jajników.

Choroby nowotworowe są poważnym problemem zdrowotnym, zwłaszcza u pacjentów w młodym i średnim wieku (25-64 lat). Wczesne wykrycie daje szansę na całkowite wyleczenie, jednak wciąż wielu pacjentów zbyt późno trafia do specjalistów. Potencjalne objawy raka powinny skłonić pacjenta do umówienia wizyty u lekarza pierwszego kontaktu bądź onkologa.

Każdego dnia ponad trzy tysiące osób umiera w wypadkach komunikacyjnych, a rocznie na świecie ponad milion osób traci życie na drogach.

Dane WHO potwierdzają, że Afryka jest kontynentem, w którym występuje bardzo duża liczba niebezpiecznych kolizji drogowych. Codziennie na skutek urazów związanych z kolizjami drogowymi w Afryce umiera około 700 osób. To ogromna liczba, która podkreśla pilną potrzebę działań mających na celu poprawę bezpieczeństwa drogowego, w tym poprawę infrastruktury drogowej, egzekwowanie przepisów ruchu drogowego oraz edukację na temat bezpieczeństwa, zarówno kierowców, jak i pieszych czy rowerzystów.

Wypadki samochodowe zdarzają się też bardzo często w naszym kraju. Statystyki pokazują, że w zeszłym roku w Polsce z powodu wypadków drogowych ucierpiało 24 125 osób. Warto również dodać, że w 2023 roku w naszym kraju w wypadkach drogowych zginęły 1893 osoby.

Złe warunki higieniczne, zanieczyszczenia wody pitnej i problemy z dostępnością szczepionek sprawiają, że 1,5 miliona osób umiera w wyniku zakażeń układu pokarmowego, które skutkują przewlekłymi biegunkami. To patogeny wywołujące zakażenia bakteryjne, wirusowe czy pasożytnicze, najczęściej odpowiadają za przewlekłe rozwolnienia.

Długotrwałe dolegliwości prowadzą do odwodnienia i utraty elektrolitów, co stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia. Bez właściwej opieki medycznej, dostępu do leków przeciwbiegunkowych czy czystej wody pitnej, udzielenie odpowiedniej pomocy choremu jest niezwykle trudne. Jak pokazują dane statystyczne, najpopularniejszym czynnikiem etiologicznym ostrej biegunki są wirusy.

Z danych amfAR - fundacji non profit, zajmującej się walką z AIDS wynika, że w 2015 roku zmarło 1.1 mln osób chorych na AIDS. W Polsce od 1985 roku, kiedy rozpoczęto gromadzić dane na temat chorych z HIV/AIDS, zmarło 1300 osób. Szacuje się, że na świecie żyje ponad 35 milionów osób z wirusem, w Polsce ok. 20 tysięcy.

Pierwszymi objawami zakażenia wirusem HIV są:

• podwyższona temperatura ciała,
• dolegliwości bólowe mięśni,
• dolegliwości bólowe stawów,
• zmęczenie,
• dolegliwości bólowe gardła,
• powiększone węzły chłonne,
• wzmożona potliwość w nocy,
• pleśniawki w jamie ustnej.

Nowotwory tchawicy, oskrzeli i płuc zajmują piąte miejsce na liście najbardziej śmiertelnych chorób na świecie. Najczęstszym nowotworem złośliwym na świecie jest rak płuc, z powodu którego rocznie umiera ponad 1,5 miliona osób. Główną przyczyną jest palenie tytoniu, ale również tzw. bierne palenie, czyli długotrwałe narażenie na wdychanie dymu z papierosów.

Istnieją również inne czynniki, które mogą przyczynić się do rozwoju tego nowotworu. Jednym z nich jest narażenie na substancje rakotwórcze w miejscu pracy, takie jak azbest, arsen czy radon. Dodatkowo, długotrwałe narażenie na zanieczyszczenia powietrza, może stanowić czynnik ryzyka rozwoju choroby. Objawy raka płuc mogą obejmować przewlekły kaszel, utrudnione połykanie, duszność, ból w klatce piersiowej, krwioplucie, chrypkę.

Diagnostyka raka płuc uwzględnia takie badania jak:

• rentgen klatki piersiowej,
• morfologia, CRP, kreatynina, bilirubina, aminotransferazy, stężenie w surowicy mocznika, sodu, potasu, wapnia.

Światowa Organizacja Zdrowia informuje, że trzecią najczęstszą przyczyną śmierci jest przewlekła obturacyjna choroba płuc, która zabija ponad trzy miliony osób każdego roku. U osób borykających się z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP) obserwuje się ograniczenie przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Uszkodzenia dróg oddechowych i płuc zwykle wynikają z ekspozycji na szkodliwe substancje, pyły oraz dym tytoniowy.

Na rozwój choroby wpływać mogą również infekcje dróg oddechowych, z którymi dany pacjent zmagał się we wczesnym dzieciństwie. Nieoczywiste objawy, takie jak duszności czy uporczywy kaszel, sprawiają, że chorobę trudno zdiagnozować we wczesnej fazie, a tym samym skutecznie leczyć. Dodatkowo POChP może objawiać się świszczącym oddechem i nadmiarem wydzielanego śluzu.

Warto nadmienić, że u pacjentów chorujących na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc występuje zwiększone ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego, zawałów serca, udarów mózgu oraz zakrzepicy, nazywanej także zakrzepowym zapaleniem żył. Ponadto, badania sugerują, że pacjenci z POChP są bardziej narażeni na cukrzycę typu 2 i nowotwory złośliwe.

Udar mózgu to drugi najczęstszy zabójca. Z danych Światowej Organizacji Zdrowia wynika, że rocznie z tego powodu umiera prawie siedem milionów osób. Przyczyną udaru są zaburzenia krążenia. Jak rozpoznać pierwsze objawy udaru?

Zdarzenie mózgowonaczyniowe może objawiać się w postaci zawrotów głowy, utraty równowagi lub problemów z koordynacją, paraliżu części ciała, osłabienia czucia, problemów z widzeniem bądź podwójnym widzeniem, zaburzeń mowy, problemów z rozumieniem mowy (dyzartria).

Udar mózgu to bardzo niebezpieczny stan, który wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej. Konieczne jest wezwanie pogotowia ratunkowego. Jeśli dana osoba jest nieprzytomna, należy jak najszybciej ułożyć ją pozycji bezpiecznej ustalonej, tzw. pozycja bezpieczna boczna.

Możemy już mówić o światowej epidemii cukrzycy. Co roku, w wyniku powikłań, umiera około 1,5 miliona osób na całym świecie. Cukrzyca może prowadzić do uszkodzeń nerek, choroby niedokrwiennej serca, zawału serca, udaru mózgu, neuropatii z obniżonym czuciem. W wyniku uszkodzeń naczyń krwionośnych w obrębie narządu wzroku u osób chorujących na cukrzycę mogą pojawić się problemy z widzeniem.

Z danych Narodowego Funduszu Zdrowia wynika, że w Polsce na cukrzycę choruje ponad 3,5 miliona osób, z czego nawet 1/3 jest niezdiagnozowana i nie leczy się. Ze schorzeniem tym zmagają się coraz młodsi pacjenci, w tym także dzieci w wieku szkolnym. Aby rozpoznać cukrzycę, należy koniecznie przeprowadzić pomiar stężenia glukozy w osoczu i w moczu oraz doustny test obciążenia glukozą (OGTT).