Trwa ładowanie...

Co warto wiedzieć o udarze mózgu?

Lek. Łukasz Surówka
28.11.2018 12:27
zdjecie mózgu
zdjecie mózgu (123rf)

Dzisiaj bardzo dużo mówimy o chorobach ze strony układu krążenia. Mamy na myśli przede wszystkim zawał, chorobę niedokrwienną serca, miażdżycę czy arytmie. Udar mózgu kojarzy nam się z chorobą ośrodkowego układu nerwowego. Tak jest i nie. Bo sam udar czy też niedokrwienie to choroba związana z naczyniami krwionośnymi. Natomiast objawy ujawniają się ze strony mózgu wtedy kiedy dochodzi do zaburzeń związanych z mózgowym przepływem krwi, trwający powyżej 24 godzin.

Zacznijmy od początku. Dlaczego dochodzi do choroby niedokrwiennej mózgu a w efekcie do zawału czy też udaru mózgu. Przyczyną jest stale odkładający się materiał czopujący naczynia oraz uszkodzenie tętnic bądź żył. Głównymi przyczynami tego stanu są nadciśnienie tętnicze, które bardzo efektywnie wpływa na remodeling naczyń krwionośnych. Wszelkiego rodzaju zaburzenia rytmu jak np. migotanie przedsionków. Złe nawyki żywieniowe – cukrzyca, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, otyłość a w efekcie miażdżyca. Zaburzenia ze strony gospodarki lipidowej w organizmie jak np. hipercholesterolemia. Bardzo mała aktywność fizyczna. To wszystko powoduje, że naczynia krwionośne stają się kruche, ściana dużo cieńsza, mniej wytrzymała na zmiany ciśnienia. Odkłada się dużo cholesterolu i elementów morfotycznych tworząc złogi, co prowadzi do zwężenia światła naczynia.

Koniecznie przeczytaj:

Zobacz film: "Wiedza i świadomość pacjentów w dobie Internetu"

Udar mózgu możemy podzielić na dwa rodzaje: krwotoczny i niedokrwienny. Udar krwotoczny spowodowany jest krwawieniem wewnątrzczaszkowym np. w wyniku urazu, pęknięcia naczynia wewnątrzmózgowego, pęknięcia mikrotętniaków. Z kolei udar niedokrwienny mózgu powstaje najczęściej wskutek zamknięcia tętnicy i ograniczenia dopływu krwi do mózgu. Przyczyną są przede wszystkim zmiany miażdżycowe w dużych tętnicach domózgowych jak tętnica szyjna czy kręgowa; zmiany zwyrodnieniowe naczyń w przebiegu nadciśnienia tętniczego; zatory pochodzenia sercowego w przebiegu migotania przedsionków oraz układowe zapalenia naczyń.

Oprócz typowego udaru mózgu mamy do czynienia z przemijającym napadem niedokrwienia mózgu – TIA. Jest to stan kiedy objawy neurologiczne ustąpiły samoistnie do 24h i nie uwidoczniono ogniska niedokrwienia w badaniach neuroobrazowych. TIA jest często bagatelizowany przez osoby, które tego doświadczają, tymczasem stanowi wyraźny wskaźnik kłopotów ze zdrowiem, jakie w przyszłości mogą doprowadzić do powstania pełnego udaru mózgu, a tym samym, wystąpienia inwalidztwa.

Najważniejsze jest prawidłowe rozpoznanie udaru, ponieważ dobre efekty leczenia uzyskujemy wtedy, gdy pacjent szybko otrzyma profesjonalną pomoc na oddziałach neurologii. Dobre rozpoznanie i szybka interwencja pozwala wrócić pacjentom do zdrowia bez uszczerbku i powikłań neurologicznych. Każda opóźnienie pogarsza rokowanie i zwiększa ryzyko niebezpiecznych powikłań.

Zobacz także:

Objawy udaru mózgu zależą od obszaru mózgu, który ulega niedokrwieniu, stąd mogą być różne. Określane są jako ogniskowe. Najczęściej manifestują się zaburzeniami mowy o charakterze afazji (niemożność wypowiadania słów, trudności z ich doborem, przekręcanie słów i/lub brak możliwości zrozumienia mowy), niewyraźnej, „bełkotliwej mowy”, niedowładem i zaburzeniami czucia. Ponieważ półkula mózgu odpowiada za połowę ciała po przeciwnej stronie, objawy będą typowo zlokalizowane po jednej, przeciwnej stronie niż zajęta półkula. Rzadziej spotykamy objawy jak zawroty głowy, niezgrabność i trudności z koordynowaniem ruchów (ataksja), podwójne widzenie; objawy te są mniej typowe dla udaru czy TIA stąd mogą stwarzać problemy lekarzom w diagnostyce różnicowej.

Jeżeli dostrzeżemy takie objawy poprośmy pacjenta, aby:

• uśmiechnął się - jeśli widzisz, że podnosi tylko połowę ust, druga część twarzy może być porażona – jest to tzw. Opadający kącik ust. • jednocześnie podniósł nad głowę obie ręce - gdy nie może tego zrobić, mamy dowód, że niedowład objął połowę ciała • powtórzył proste zdanie - jeśli mówi niewyraźnie lub wcale nie może wykrztusić słowa.

Następnie należy wezwać zespół ratownictwa medycznego. W wielu przypadkach udar mózgu jest stanem zagrażającym życiu, jako zaburzenie wymaga bezwzględnie hospitalizacji, najlepiej na wyspecjalizowanym oddziale udarowym.

Jak rozpoznać udar mózgu?
Jak rozpoznać udar mózgu? [4 zdjęcia]

Każdego roku na udar mózgu, który doprowadził do śmierci znanego krytyka muzycznego, Bogusława Kaczyńskiego,

zobacz galerię

Decydujący dla pacjenta jest czas. Szybkie rozpoznanie objawów udaru mózgu, szybki transport do szpitala oraz szybka diagnostyka pozwala na postawienie diagnozy i włączenie nowoczesnego leczenia trombolitycznego, które jest skuteczne i zarejestrowane do stosowania do 4,5h od wystąpienia objawów udaru.

Pacjent, który trafi do szpitala musi mieć wykonany szereg badań a przede wszystkim tomografię komputerową głowy. Powinno się unikać leczenia i transportu pacjenta z udarem do małych lokalnych ośrodków, które nie są w stanie zapewnić właściwego wczesnego postępowania terapeutycznego. Dyskwalifikujące dla ośrodka są: brak urządzenia diagnostyki obrazowej (tomograf, rezonans), brak oddziału chirurgii naczyniowej i chirurgii czaszki z całodobowym ostrym dyżurem, brak zespołu będącego w stanie zastosować leczenie trombolityczne. Optymalną sytuacją jest, gdy pacjent trafi na specjalistyczny oddział udarowy.

Po zakończonym leczeniu bardzo ważna jest szybka rehabilitacja. Obecnie unikamy sytuacji, w której pacjent po jakimkolwiek zabiegu czy chorobie leży w łóżku, ponieważ generuje to szereg problemów zdrowotnych. Ważne jest szybkie uruchomienie pacjenta, dobra rehabilitacja ruchowa, pielęgnacja oraz powrót do normalnego funkcjonowania.

Pomimo dobrego leczenia, nowoczesnej diagnostyki wciąż oddziały poudarowe są przepełnione a pacjenci mają liczne powikłania neurologiczne. Spowodowane jest to niską świadomością społeczeństwa na temat rozpoznania udaru, diagnostyki i postępowania przedmedycznego. Zbyt późne dotarcie pacjenta do szpitala dyskwalifikuje go z nowoczesnego leczenia trombolitycznego i trwale pozostawia ubytki ze strony ośrodkowego układu nerwowego. Do tego styl życia, zła dieta, unikanie aktywności fizycznej prędzej czy później dają efekty. Udar mózgu najczęściej występuje nagle, bez wcześniejszych sygnałów czy problemów zdrowotnych.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze