Cholesterol całkowity oznacza się podczas badania biochemicznego krwi. Jego nadmiar utożsamiany jest zazwyczaj z nadwagą, spożywaniem tłustych potraw oraz z ryzykiem zawału serca i udaru. Warto jednak pamiętać, że część cholesterolu całkowitego związana jest z frakcją LDL (zły cholesterol), a pozostała część z frakcją HDL (dobry cholesterol), co oznacza, że nie zawsze powoduje on miażdżycę. Cholesterol jest tłuszczowym związkiem chemicznym. Dostarczany z pożywienia określany jest jako cholesterol egzogenny, natomiast syntezowany w wątrobie to cholesterol endogenny. Cholesterol pełni wiele ważnych funkcji w organizmie. Jest składnikiem błon komórkowych, a także bierze udział w tworzeniu żółci i hormonów sterydowych. Narządem odpowiedzialnym za jego metabolizm jest wątroba. Poprzez łączenie się z triglicerydami, fosfolipidami i białkami, tworzy lipoproteiny. Cholesterol całkowity to wartość cholesterolu w surowicy, związanego z różnymi frakcjami. 50 - 75% tej wartości stanowi LDL, czyli zły cholesterol, odkładający się w tętnicach, a tym samym grożący miażdżycą. 20 - 35% to frakcja HDL, czyli dobry cholesterol, działający przeciwmiażdżycowo.
1. Badanie poziomu cholesterolu całkowitego
Pomiaru cholesterolu całkowitego dokonuje się we krwi, a dokładniej w osoczu. W tym celu pobiera się próbkę krwi żylnej (zazwyczaj z żyły łokciowej), po czym przekazywana jest ona do analizy laboratoryjnej. Przed badaniem należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, których działanie mogłoby wpłynąć na wyniki. Badanie poziomu cholesterolu całkowitego wykonuje się podczas badania nazywanego lipidogramem. Oprócz cholesterolu całkowitego oznacza się także stężenie cholesterolu LDL, HDL i stężenie triglicerydów.
Wskazania do wykonania badania stężenia cholesterolu całkowitego:
- pierwotna hipercholesterolemia;
- wtórna hipercholesterolemia;
- podejrzenie choroby wieńcowej;
- monitorowanie leczenia środkami obniżającymi poziom tłuszczów i leczenia chorób, które powodują wtórne hipercholesterolemie.
2. Normy poziomu cholesterolu całkowitego
Prawidłowy poziom cholesterolu całkowitego mieści się w granicach 150 - 200 mg/dl, czyli 3,9 - 5,2 mmol/l. Granicę normy stanowią wartości 200 - 250 mg/dl (5,2-6,5 mmol/l). Wynik z tego przedziału jest alarmujący i powinien skłonić osobę badaną do zmiany stylu życia. Natomiast wartości powyżej 250 mg/dl (6,5 mmol/l) są już bardzo niebezpieczne dla zdrowia.
Wyższy poziom cholesterolu całkowitego może oznaczać:
- hiperlipoproteinemię (wrodzoną, wzmożoną syntezę cholesterolu);
- niewydolność nerek;
- łuszczycę;
- cukrzycę;
- zespół nerczycowy;
- zastój żółci;
- niedoczynność tarczycy.
Poziom cholesterolu całkowitego wzrasta również przy alkoholizmie, a także przy spożywaniu wysokotłuszczowych pokarmów.
Niski cholesterol całkowity
Choroby wątroby mogą wpłynąć na obniżenie stężenia cholesterolu we krwi. Należą do nich:
- marskość wątroby;
- martwica wątroby;
- infekcje wątroby;
- toksyczne uszkodzenie wątroby.
Głodzenie się, niedokrwistość, posocznica oraz nadczynność tarczycy mogą także być przyczyną niskiego poziomu cholesterolu całkowitego. Wyniki badania cholesterolu całkowitego nie dają pełnego obrazu gospodarki cholesterolowej organizmu. Niezwykle ważne jest wyszczególnienie wartości cholesterolu LDL i HDL.
Bibliografia
- Sitkiewicz D. Biochemia kliniczna i diagnostyka laboratoryjna chorób układu krążenia, OINPHARMA, Warszawa 2007, ISBN 978-83-919134-8-2
- Dembińska-Kieć A., Naskalski J.W., Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-137-2
- Szczeklik A. (red.), Choroby wewnętrzne, Medycyna Praktyczna, Kraków 2011, ISBN 978-83-7430-289-0
Bzdury w artykule. Proponuję zapoznać się z publikacją prof. dra hab. med. Waltera HARTENBACHA (Hartenbach) "Mity o cholesterolu" wyd. niemieckie z 2002 roku, wydanie polskie Oficyna Wydawnicza ABA z 2010 roku.
HDL i LDL to nie cholesterol przede wszystkim..