Cholesterol całkowity - rodzaje, badanie, normy, jak obniżyć cholesterol

Cholesterol całkowity oznacza się podczas badania biochemicznego krwi. Nadmiar cholesterolu całkowitego utożsamiany jest zazwyczaj z nadwagą, spożywaniem tłustych potraw oraz z ryzykiem zawału serca oraz udaru. Warto jednak pamiętać, że część cholesterolu całkowitego związana jest z frakcją LDL (zły cholesterol), a pozostała część z frakcją HDL (dobry cholesterol).

1. Co to jest cholesterol całkowity?

Cholesterol całkowity jest tłuszczowym związkiem chemicznym. Dostarczany z pożywienia określany jest jako cholesterol egzogenny, natomiast syntezowany w wątrobie to cholesterol endogenny.

Cholesterol całkowity pełni wiele ważnych funkcji w organizmie. Jest składnikiem błon komórkowych, a także bierze udział w tworzeniu żółci i hormonów sterydowych. Narządem odpowiedzialnym za metabolizm cholesterolu całkowitego jest wątroba.

Poprzez łączenie się z triglicerydami, fosfolipidami i białkami tworzy lipoproteiny. Cholesterol całkowity to wartość cholesterolu w surowicy, związanego z różnymi frakcjami.

50-75 procent tej wartości stanowi LDL, czyli zły cholesterol, odkładający się w tętnicach, a tym samym grożący miażdżycą. 20-35 procent to frakcja HDL, czyli dobry cholesterol, działający przeciwmiażdżycowo.

2. Rodzaje cholesterolu

Cholesterol HDL – jest to tzw. cholesterol dobry, wyodrębniony z cholesterolu całkowitego. Odpowiada on za usuwanie cholesterolu ze ścian naczyń oraz zapobieganie miażdżycy. Jego wysokie stężenie chroni przed różnego rodzaju chorobami krążenia.

Najkorzystniejszą sytuacją jest wysokie stężenie cholesterolu HDL w organizmie, przy jednoczesnym niskim stężeniu LDL. Cholesterol LDL – nazywany złym cholesterolem, jest transportowany za pomocą lipoprotein, czyli białek połączonych z tłuszczami.

Służy do budowy błon komórkowych i kwasów tłuszczowych. Jego zbyt wysokie stężenie może powodować udary mózgu, choroby niedokrwienne, a także zawały.

3. Wskazania do badania cholesterolu całkowitego

• pierwotna hipercholesterolemia,
• wtórna hipercholesterolemia,
• podejrzenie choroby wieńcowej,
• monitorowanie leczenia środkami obniżającymi poziom tłuszczów,
• monitorowanie leczenia chorób, które powodują wtórne hipercholesterolemie,
• cukrzyca,
• choroby tarczycy,
• zaburzenia wchłaniania w przewodzie pokarmowym.

4. Przebieg badania cholesterolu całkowitego

Cholesterol całkowity jest oznaczany we krwi, a dokładniej w osoczu. W celu zbadania cholesterolu całkowitego pobiera się próbkę krwi żylnej (zazwyczaj z żyły łokciowej), po czym przekazywana jest ona do analizy laboratoryjnej.

Przed badaniem poziomu cholesterolu całkowitego należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, których działanie mogłoby wpłynąć na wynik.

Zazwyczaj określenie ilości cholesterolu wykonuje się podczas badania nazywanego lipidogramem, wówczas oznacza się także stężenie LDL, HDL i triglicerydów.

10 najpowszechniejszych błędów dotyczących cholesterolu [11 zdjęć]

Kroki, które należy podjąć, by zmniejszyć wysoki poziom cholesterolu we krwi wydają się proste, ale wielu...

zobacz galerię

5. Normy cholesterolu całkowitego

Cholesterol całkowity należy analizować na podstawie norm przedstawionych na każdym wyniku. Prawidłowy poziom cholesterolu całkowitego mieści się w granicach 150-200 mg/dl, czyli 3,9 - 5,2 mmol/l.

Granicę normy cholesterolu całkowitego stanowią wartości 200-250 mg/dl (5,2-6,5 mmol/l). Wynik z tego przedziału jest alarmujący i powinien skłonić osobę badaną do zmiany stylu życia. Natomiast wartości powyżej 250 mg/dl (6,5 mmol/l) są już bardzo niebezpieczne dla zdrowia.

Jak naturalnie obniżyć zły cholesterol? [6 zdjęć]

Nasze serce każdego dnia wykonuje tytaniczną pracę. Kurczy się ok. 100 tys. razy na dobę, a w ciągu minuty...

zobacz galerię

5.1. Niski poziom cholesterolu całkowitego

Choroby wątroby mogą wpłynąć na obniżenie stężenia cholesterolu we krwi. Należą do nich:

• marskość wątroby;
• martwica wątroby;
• infekcje wątroby;
• toksyczne uszkodzenie wątroby,
• niedokrwistość,
• posocznica,
• nadczynność tarczycy.

5.2. Wyższy poziom cholesterolu całkowitego

Podwyższony cholesterol może świadczyć o rozwoju chorób, takich jak:

• hiperlipoproteinemia (wrodzona, wzmożona synteza cholesterolu),
• niewydolność nerek,
• łuszczyca,
• cukrzycę;
• zespół nerczycowy,
• zastój żółci;
• niedoczynność tarczycy,
• alkoholizm,
• spożywanie wysokotłuszczowych potraw.

6. Jak obniżyć poziom cholesterolu całkowitego?

W obniżeniu poziomu cholesterolu pomoże zmiana diety. Ważne jest ograniczenie spożycia zwierzęcych tłuszczów, a zwiększenie ilości produktów, takich jak:

• ryby,
• wędliny,
• chude mięso,
• owoce,
• warzywa,
• woda (ok. 8 szklanek dziennie),
• produkty zbożowe,
• ciemne pieczywo,
• orzechy.

Dodatkowo należy zwiększyć aktywność fizyczną i zrezygnować ze słodyczy. Od lat lekarze alarmują, że wysoki cholesterol to szybka droga do zawału, udaru, miażdżycy, niepełnosprawności. Dobra wiadomość jest taka, że można z nim walczyć, wystarczy zmienić dietę, zamienić tłuszcze zwierzęce na roślinne i spożywać więcej ryb.

6.1. Oliwa z oliwek i olej rzepakowy

W diecie antycholesterolowej ważny jest rodzaj tłuszczów, które spożywamy. Zamieńmy te zwierzęce na roślinne. Olej słonecznikowy, kukurydziany są bogatym źródłem wielonienasyconych kwasów.

Z kolei olej rzepakowy i oliwa tłoczona z oliwek zawierają jednonienasycone kwasy, te substancje świetnie obniżają poziom złego cholesterolu. Warto jednak spożywać je na surowo.

Olej lniany tłoczony na zimno wykazuje takie samo działanie. Zmniejsza zły cholesterol LDL i zwiększa dobry HDL. Nienasycone kwasy tłuszczowe są niezbędne do prawidłowej pracy nerek, układu oddechowego, pokarmowego i krążenia.

6.2. Ryby

Zawarte w rybach kwasy omega-3 obniżają trójglicerydy, jednocześnie podwyższając poziom dobrej frakcji cholesterolu HDL. W efekcie zmniejszają ryzyko miażdżycy, chorób serca i udaru mózgu.

Z badań przeprowadzonych na uniwersytecie Harvarda wynika, że 85 g łososia tygodniowo zmniejsza ryzyko śmierci z powodu chorób serca o 36 procent.

6.3. Warzywa i owoce

Niebagatelną rolę w walce ze złym cholesterolem odgrywają owoce i warzywa. Czosnek słynie przede wszystkich ze swych antybakteryjnych właściwości.

Uznawany jest jako naturalny antybiotyk, dlatego stosowany jest w przeziębieniu, zarówno leczniczo jak i profilaktycznie. Obniża także poziom cholesterolu, wystarczy jeść dwa ząbki dziennie.

Jabłka działają w naszym organizmie niczym szczotka, wymiatają szkodliwe substancje, m.in. cholesterol, to głównie zasługa błonnika. Badania udowadniają, że jedzenie 4 jabłek dziennie zmniejsza cholesterol o 25 procent.

Owoce te zawierają także pektyny oraz polifenole, które poprawiają metabolizm. Bogate w błonnik są również porzeczki, jagody, agrest, maliny, winogrona oraz marchewka i pietruszka.

Amerykańscy badacze dowiedli, że trzy szklanki dziennie soku z żurawiny pite przez trzy miesiące podwyższają dobry cholesterol HDL o 10 procent.

6.4. Migdały i orzechy

Badania naukowców potwierdzają dobroczynny wpływ migdałów na nasze zdrowie. Są nie tylko smaczne, ale ze względu na obecność nienasyconych kwasów znacznie obniżają cholesterol.

40 gramów migdałów zmniejsza cholesterol o 5 procent, a 70 gramów aż o 9 procent. Dodatkowo migdały to źródło magnezu, potasu i witaminy E. Cholesterol obniżą także orzechy laskowe i włoskie.

6.5. Płatki owsiane

Płatki owsiane sprawdzają się w diecie niskocholesterolowej. Codzienne spożywanie owsianki zmniejsza cholesterol o 23 procent. To zasługa błonnika, ale i bioaktywnych związków - awentramidów, które chronią naczynia przez złogami tłuszczowymi i w konsekwencji prowadzą do zawału serca.

Owies to także źródło witaminy B1 i kwasu foliowego. Płatki owsiane są także pomocne w walce z otyłością, osoby, które włączyły do diety owsiankę o 50 procent mają większe szanse na zachowanie smukłej sylwetki.

6.6. Fasola i inne rośliny strączkowe

Cholesterol świetnie obniżają rośliny strączkowe. Spożywanie pół filiżanki gotowanej fasoli dziennie przez 12 tygodni zmiejsza poziom cholesterolu LDL o ok. 7 procent.

Podobne działanie wykazuje groch, cieciorka i soczewica. Jedna pełna porcja roślin strączkowych czyli 3/4 szklanki redukuje poziom cholesterolu o 5 procent, zmniejszając ryzyko chorób serca.

6.7. Marsz, pływanie, spacer

Codzienna aktywność fizyczna chroni przed otyłością, cukrzycą i chorobami serca. Spalając tkankę tłuszczową redukujemy cholesterol. Specjaliści od sportu, podobnie jak dietetycy opracowali swoją piramidę zdrowia, zalecają codzienny przynajmniej półgodzinny spacer.

Warto zostawić czasami samochód na parkingu, a windę zamienić na schody. Dodatkowo trzy razy w tygodniu powinniśmy energiczne maszerować. Efektywna będzie także jazda na rowerze czy pływanie.

Warto też dwa razy w tygodniu włączyć trening aerobowy na siłowni. Ważna jest regularność, sporadyczne ćwiczenia nie przyniosą oczekiwanego rezultatu. Zacząć można od spacerów na świeżym powietrzu.