Udar mózgu – objawy, przyczyny, leczenie

Udar mózgu, zarówno niedokrwienny, jak i krwotoczny, stanowi bezpośrednie zagrożenie życia. Rozpoznanie jego objawów oraz szybkie wdrożenie leczenia jest ważne, ponieważ może uratować życie lub uchronić przed niepełnosprawnością. O czym trzeba pamiętać?

1. Co to jest udar mózgu?

Udar mózgu to pojęcie, które obejmuje objawy neurologiczne wywoływane przez zaburzenia ukrwienia tkanki mózgowej. Niegdyś nazywany był apopleksją lub **incydentem mózgowo-naczyniowym.

Rodzaje udaru mózgu

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czym jest ból?"

Ze względu na mechanizm rozwoju udary mózgu dzieli się na dwie główne grupy. To:

• udar niedokrwienny, nazywany także „zawałem mózgu” (nawet 90% przypadków),
• udar krwotoczny.

Udar niedokrwienny mózgu rozwija się wskutek zatrzymania przepływu krwi przez naczynia tętnicze, które zaopatrują mózg w tlen oraz składniki odżywcze. Najczęstszą przyczyną jest zaawansowana miażdżyca, zator lokalizujący się wewnątrz tętnicy mózgowej pojawiający się na przykład wskutek przebytego zawału mięśnia sercowego.

Udar krwotoczny mózgu spowodowany jest przez uszkodzenia ścian naczyń tętniczych w mózgu oraz wylew krwi do struktur mózgowych. Zwykle ma cięższy przebieg, cechuje się ograniczonymi możliwościami leczenia oraz gorszym rokowaniem niż udar niedokrwienny.

2. Przyczyny udary mózgu

Wystąpienie udaru mózgu ma związek z różnymi czynnikami ryzyka. Jednym z nich jest wiek. Im bardziej zaawansowany, tym większe ryzyko udar mózgu.

Kolejną grupę tworzą schorzenia, które mają negatywny wpływ na naczynia krwionośne, narządy układu sercowo-naczyniowego oraz układ nerwowy.

To na przykład miażdżyca, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, zespół metaboliczny, choroby kardiologiczne, zaburzenia czynności nerek, otyłość, ale i występowanie wrodzonych malformacji naczyń tętniczych w obrębie czaszki (tętniaków).

Nie bez znaczenia jest tryb życia: nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, brak aktywności fizycznej.

3. Objawy udary mózgu

Bezpośrednią przyczyną pojawienia się objawów udaru mózgu jest obumieranie neuronów, co ma związek z niedostatecznym ukrwieniem. Obraz kliniczny zależy od tego, które struktury mózgu zostały uszkodzone oraz jak rozległe są obszary niedokrwienia.

Na udar mózgu wskazują takie objawy jak:

• nagły, silny ból głowy,
• zaburzenia mowy, mowa niewyraźna, bełkotliwa, niespójna, trudności w rozumieniu mowy,
• jednostronne zaburzenia siły mięśniowej, problem z poruszaniem jedną ręką czy nogą,
• zaburzenia symetrii twarzy, opadanie kącika ust, opadanie powieki,
• zaburzenia widzenia, podwójne widzenie, niewyraźne widzenie, jednostronna utrata wzroku,
• zaburzenia równowagi, problemy z koordynacją, kłopot z poruszaniem się.

4. Diagnostyka i leczenie udaru mózgu

Udar mózgu rozpoznaje się na podstawie objawów oraz obrazu tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego głowy. Badania pozwalają rozróżnić udar niedokrwienny i krwotoczny, co ma kluczowe znaczenie dla sposobu terapii.

Wykonuje się także badania, które służą ustaleniu przyczyny udaru mózgu. To USG tętnic szyjnych, echokardiografia i arteriografia tętnic mózgowych oraz badania krwi.

Udar mózgu wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Nie wolno przyjmować jakichkolwiek leków, czekać na samoistne ustąpienie objawów, kontaktować z lekarzem rodzinnym, jechać do szpitala samemu. Podejrzewając udar mózgu trzeba jak najszybciej zadzwonić po pogotowie ratunkowe. Liczy się każda minuta.

Udar mózgu jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia. Ma to związek z tym, że w jego przebiegu dochodzi do zaburzeń ukrwienia tkanki mózgowej i obumierania części ośrodkowego układu nerwowego.

Konsekwencją mogą być nieodwracalne deficyty neurologiczne. Komórki mózgu są bardzo wrażliwe na niedotlenienie, zaczynają umierać już po 4 minutach od wystąpienia udaru.

Początkowe działania mają celu zabezpieczenie podstawowych czynności życiowych. Jeżeli u chorych z udarem niedokrwiennym od pojawienia się pierwszych objawów upłynęło mniej niż 3 godziny, możliwe jest zastosowanie leku rozpuszczającego zakrzep zatykający tętnicę. To może odwrócić lub znacznie ograniczyć skutki udaru.

W przypadku udaru krwotocznego, gdy wylew krwi spowodował niebezpieczny wzrost ciśnienia wewnątrz czaszki, konieczny bywa zabieg neurochirurgiczny.

Gdy stan chorego się ustabilizuje, konieczna jest pielęgnacja oraz intensywna rehabilitacja, często także logopedyczna. Pokonanie trudności emocjonalnych ułatwia psychoterapia.

5. Udar mózgu - jak zapobiegać?

Profilaktyka udaru mózgu polega na zapobieganiu chorobom, które stanowią czynnik ryzyka pojawienia się udaru. Gdy się rozwiną, bardzo ważna jest wczesna diagnostyka (warto rutynowi i systematycznie, na przykład co rok, wykonywać laboratoryjne badania profilaktyczne i kontrolne), odpowiednie leczenie, przestrzeganie wskazówek lekarza i zmiana tryby życia na bardziej higieniczny. Duże znaczenie ma zdrowa, racjonalna dieta oraz aktywność fizyczna.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.