Diagnostyka osteoporozy
Według wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) rozpoznanie osteoporozy możemy postawić na podstawie: złamania niskoenergetycznego bez względu na BMD (czyli gęstość mineralną kości którą można zmierzyć w badaniu jakim jest densytometria) oraz zmniejszonej gęstości mineralnej kości (BMD) u kobiet po menopauzie lub u mężczyzn powyżej 65 roku życia.
1. Badania w osteoporozie
W celu postawienia diagnostyki osteoporozy wskazane jest wykonanie badania nazwanego densytometrią. Jest to badanie które ocenia gęstość mineralna kości.
- badania krwi, w których możemy ocenić poziom markerów osteogenezy (tworzenia kości,
- i osteolizy (rozpadu kości), lub nieprawidłowości związane z chorobą podstawową w przypadku osteoporozy wtórnej (czyli osteoporozy powodowanej przez inne choroby lub przyjmowane przez chorego leki),
- zdjęcie rentgenowskie na którym widoczne mogą być zmiany charakterystyczne dla osteoporozy.
2. Co to jest densytometria?
Densytometria jest podstawowym badaniem w diagnostyce osteoporozy. Ocenia ono gęstość mineralną kości (BMD). Poza postawieniem rozpoznania choroby badanie toumożliwia ocenę ryzyka wystąpienia złamania osteoporotycznego u danego chorego jak też pozwala zorientować się lekarzowi czy pacjent wymaga leczenia, a jeśli tak to jaki sposób postępowania będzie dla niego najwłaściwszy.
Badanie wykonuje się za pomocą specjalnego aparatu rentgenowskiego. Podczas badania pacjent leży lub siedzi w zależności od tego jaką część ciała poddaje się badaniu.
Densytometria jest badaniem bezpiecznym. Otrzymana w jej trakcie dawka promieniowania jest ok. 30 razy mniejsza niż dawka pochłaniana podczas tradycyjnego zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej.
Pomiar gęstości mineralnej kości
- bliższego odcinka kości udowej (kość udowa w okolicy biodra) – jest to miejsce zalecane przez Światowa Organizację Zdrowia (WHO) do rozpoznawania osteoporozy,
- kręgosłupa w odcinku lędźwiowym,
- kości przedramienia,
- całego szkieletu (ten rodzaj badania wykonuje się najczęściej u dzieci, tylko w szczególnych przypadkach u dorosłych).
3. Wskazania do badaniu gęstości kości
Badanie densytometryczne powinien mieć wykonane każdy kto spełnia jeden z warunków:
- kobiety w wieku powyżej 65 lat,
- kobiety po menopauzie w wieku poniżej 65 lat u których występują czynniki ryzyka (wymienione wcześniejmężczyźni w wieku powyżej 70 lat,
- osoby u których wystąpiło złamanie osteoporotyczne,
- osoby przyjmujące leki które mogą powodować osteoporozę wtórną,
- osoby u których planowane jest leczenie osteoporozy (aby poznać wyjściową wartość BMD),
- osoby otrzymujące takie leczenie, w celu sprawdzenia jego skuteczności.
Ze względu na promieniowanie jakie jest pochłaniane podczas badania nie powinno być ono wykonywane u kobiet ciężarnych.
Również, jeśli nie minęło 48h od badania w którym podawano środek cieniujący dożylnie należy się wstrzymać z wykonaniem densytometrii, ponieważ jej wyniki nie byłyby wiarygodne.
4. Interpretacja wyniku badania densytometrycznego
Wynik badania densytometrycznego opisują dwa podstawowe parametry:
- wskaźnik T - którego wartości prawidłowe mieszczą się w zakresie od +1,0 do -1,0
- wskaźnik Z – który powinien być wyższy od 0
Wartość wskaźnika T mniejsza niż -2,5 oznacza osteoporozę, jeżeli do tego u pacjenta wystąpiło złamanie osteoporotyczne (niskoenergetyczne) to mamy do czynienia z osteoporozą zaawansowaną.
Na tej podstawie można rozpoznać osteoporozę zarówno u kobiet po menopauzie jak i u mężczyzn.
Pamiętajmy jednak, że powyżej podane wyjaśnienia mają na celu tylko przybliżenie badania jakim jest densytometria, lecz ostateczną diagnozę pozostawmy lekarzowi.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.