Trwa ładowanie...

Jaką rolę w naszym organizmie pełni mikroflora jelitowa?

 Agnieszka Gotówka
27.11.2018 13:16
mikroflora jelitowa
mikroflora jelitowa (123rf)

Stosunkowo niedawno naukowcy nie poświęcali zbyt wiele uwagi jelitom. Zmieniło się to jednak diametralnie gdy odkryto, jak wielu ważnych mieszkańców bytuje w przewodzie pokarmowym. I to nie byle jakich! To od nich w olbrzymiej mierze zależy nasze zdrowie i dobre samopoczucie.

Mikroflora jelitowa pełni bardzo istotną rolę w naszym organizmie
Mikroflora jelitowa pełni bardzo istotną rolę w naszym organizmie

Mikroflora jelitowa zwana też mikrobiomem to bardzo skomplikowany i zróżnicowany gatunkowo ekosystem. Liczba drobnoustrojów 10-krotnie przewyższa liczbę komórek przewodu pokarmowego. Łączna masa bakterii zasiedlających jelita wynosi około 2 kilogramów.

Są wśród nich bakterie pożyteczne (szczególnie bakterie z rodzaju Bifidobacterium i Lactobacillus), komensalne (między innymi bakterie z rodzaju Bacteroides) oraz drobnoustroje potencjalnie chorobotwórcze (z rodzaju Clostridium, Staphylococcus, Pseudomonas).

Gdy jesteśmy zdrowi, w przewodzie pokarmowym panuje bakteryjna homeostaza (równowaga). Oznacza to, że liczba bakterii prozdrowotnych i komensalnych przewyższa ilość bakterii potencjalnie chorobotwórczych. W niektórych sytuacjach jednak dochodzi do zaburzenia tej harmonii.

Każdy z nas ma unikalną mikroflorę jelitową. Coraz częściej mówi się nawet o "bakteryjnym odcisku palca". Proces kształtowania mikrobiomu rozpoczyna się w momencie porodu, a sposób zakończenia ciąży – drogą naturalną bądź zabiegiem cesarskiego cięcia – ma tu istotne znaczenie. Dziecko w trakcie porodu naturalnego przejmuje z pochwy matki korzystne bakterie, będące pierwszymi drobnoustrojami kolonizującymi jałowy dotychczas przewód pokarmowy noworodka.

Dziecko rodzone drogą cesarskiego cięcia jest kolonizowane z opóźnieniem, a bakterie pochodzą najczęściej ze środowiska szpitalnego. Równie istotny dla kształtowania ekosystemu jelitowego jest sposób karmienia noworodka i niemowlęcia. W wieku 7 lat dziecko ma już ostatecznie ukształtowany mikrobiom, bardzo podobny do tego, jaki mają dorośli.

1. Funkcje mikroflory jelit

Bakterie bytujące w jelitach nie znajdują się tam bez powodu. Pełnią szereg istotnych funkcji, z których najważniejsze to: metaboliczna, troficzna i immunologiczna.

Drobnoustroje zasiedlające kręte korytarze jelit mają za zadanie rozkładać resztki pokarmowe w procesie fermentacji. To właśnie w ten sposób powstają krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (ang. short chain fatty acids – SCFA), a wśród nich kwas masłowy, propionowy i octowy. Stanowią one źródło energii dla komórek nabłonka jelita grubego.

Bakterie bytujące w jelitach biorą udział w tworzeniu niezbędnych witamin z grupy B i K. Wspomagają również przyswajalność elektrolitów oraz niektórych składników mineralnych, m.in. magnezu, wapnia i potasu. Mają również korzystny wpływ na metabolizm tłuszczów w wątrobie.

Jedną z istotnych funkcji mikroflory jelit jest ochrona nabłonka jelita przed działaniem toksyn oraz kolonizacji (zasiedlania) jelita przez drobnoustroje chorobotwórcze. Bakterie jelitowe biorą udział w produkcji śluzu, odgrywającego istotną rolę w ochronie nabłonka jelitowego. Mikroflora jelitowa reguluje również pracę układu odpornościowego GALT, zlokalizowanego w przewodzie pokarmowym. Nie bez powodu mówi się, że 80 proc. naszej odporności znajduje się w jelitach.

2. Zmiana składu mikroflory jelit

Układ mikroflory jelitowej podlega dynamicznym zmianom, niestety często są one niekorzystne. Negatywny wpływ na ekosystem jelitowy wywierają antybiotyki, stąd w trakcie leczenia a nawet kilka tygodni po jego zakończeniu zaleca się przyjmowanie probiotyków.

Zmiany jakościowe i ilościowe w obrębie mikroflory wywołać mogą też niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz inhibitory pompy protonowej (leki stosowane w łagodzeniu objawów refluksu oraz w trakcie leczenia choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy).

Do zaburzenia równowagi mikroflory jelitowej przyczynić się może także źle zbilansowana dieta, szczególnie jeśli jest uboga w błonnik pokarmowy. Na kompozycję ekosystemu jelitowego niekorzystny wpływ ma również przewlekły stres.

Mikroflora jelit zmienia się też wraz z wiekiem. Różnice w składzie mikrobiomu mają również związek z warunkami środowiskowymi, genotypem oraz pochodzeniem etnicznym. Inny jest przykładowo układ mikroflory u mieszkańców Afryki a inny u Europejczyków.

Zaburzenia mikroflory jelit sprzyjać mogą rozwojowi szeregu problemów zdrowotnych. Szacuje się przykładowo, że dominacja pewnych grup bakterii w przewodzie pokarmowym sprzyjać może rozwojowi nadwagi i otyłości. Badany jest ponadto związek pomiędzy kompozycją mikrobiomu a zwiększonym ryzykiem rozwoju takich chorób jak zespół jelita nadwrażliwego, nieswoiste choroby zapalne jelit, choroby wątroby, a nawet zmiany nowotworowe.

Mikroflora zasiedlająca ludzki organizm jest zagadnieniem, które fascynuje naukowców. Wielu z nich zaangażowało się w międzynarodową inicjatywę Human Microbiome Project (HMP). Jej celem jest poznanie i scharakteryzowanie mikroorganizmów tworzących ekosystem jelitowy.

W oparciu o uzyskane wyniki być może będzie możliwe opracowanie nowych, skutecznych terapii czy leków w szeregu jednostek chorobowych. Uwodniono dotychczas pozytywny wpływ prebiotyków i probiotyków na układ mikroflory jelitowej. Korzystny wpływ na ekosystem bakteryjny jelita ma również suplementacja krótkołańcuchowymi kwasami tłuszczowymi, m.in. maślanem sodu.

Obecne w naszych jelitach bakterie mają ogromny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. W znacznej mierze to one odpowiadają za nasze zdrowie i dobre samopoczucie. Z tego też względu warto zadbać o równowagę bakteryjną naszych jelit.

Weryfikacja merytoryczna artykułu - dr Patrycja Szachta

Partnerem artykułu jest marka Debutir

Oceń jakość naszego artykułu: Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
12345
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze

Cenimy Twoją prywatność

Kliknij "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU", aby wyrazić zgodę na korzystanie w Internecie z technologii automatycznego gromadzenia i wykorzystywania danych oraz na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez Wirtualną Polskę, Zaufanych Partnerów IAB (872 partnerów) oraz pozostałych Zaufanych Partnerów (403 partnerów) a także udostępnienie przez nas ww. Zaufanym Partnerom przypisanych Ci identyfikatorów w celach marketingowych (w tym do zautomatyzowanego dopasowania reklam do Twoich zainteresowań i mierzenia ich skuteczności) i pozostałych, które wskazujemy poniżej. Możesz również podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody Wirtualna Polska, Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy będą przetwarzać Twoje dane osobowe zbierane w Internecie (m.in. na serwisach partnerów e-commerce), w tym za pośrednictwem formularzy, takie jak: adresy IP, identyfikatory Twoich urządzeń i identyfikatory plików cookies oraz inne przypisane Ci identyfikatory i informacje o Twojej aktywności w Internecie. Dane te będą przetwarzane w celu: przechowywania informacji na urządzeniu lub dostępu do nich, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru reklam, tworzenia profili związanych z personalizacją reklam, wykorzystania profili do wyboru spersonalizowanych reklam, tworzenia profili z myślą o personalizacji treści, wykorzystywania profili w doborze spersonalizowanych treści, pomiaru wydajności reklam, pomiaru wydajności treści, poznawaniu odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł, opracowywania i ulepszania usług, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru treści.


W ramach funkcji i funkcji specjalnych Wirtualna Polska może podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Cele przetwarzania Twoich danych przez Zaufanych Partnerów IAB oraz pozostałych Zaufanych Partnerów są następujące:

  1. Przechowywanie informacji na urządzeniu lub dostęp do nich
  2. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru reklam
  3. Tworzenie profili w celu spersonalizowanych reklam
  4. Wykorzystanie profili do wyboru spersonalizowanych reklam
  5. Tworzenie profili w celu personalizacji treści
  6. Wykorzystywanie profili w celu doboru spersonalizowanych treści
  7. Pomiar efektywności reklam
  8. Pomiar efektywności treści
  9. Rozumienie odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł
  10. Rozwój i ulepszanie usług
  11. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru treści
  12. Zapewnienie bezpieczeństwa, zapobieganie oszustwom i naprawianie błędów
  13. Dostarczanie i prezentowanie reklam i treści
  14. Zapisanie decyzji dotyczących prywatności oraz informowanie o nich

W ramach funkcji i funkcji specjalnych nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy mogą podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Dla podjęcia powyższych działań nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy również potrzebują Twojej zgody, którą możesz udzielić poprzez kliknięcie w przycisk "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU" lub podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Cele przetwarzania Twoich danych bez konieczności uzyskania Twojej zgody w oparciu o uzasadniony interes Wirtualnej Polski, Zaufanych Partnerów IAB oraz możliwość sprzeciwienia się takiemu przetwarzaniu znajdziesz w ustawieniach zaawansowanych.


Cele, cele specjalne, funkcje i funkcje specjalne przetwarzania szczegółowo opisujemy w ustawieniach zaawansowanych.


Serwisy partnerów e-commerce, z których możemy przetwarzać Twoje dane osobowe na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody znajdziesz tutaj.


Zgoda jest dobrowolna i możesz ją w dowolnym momencie wycofać wywołując ponownie okno z ustawieniami poprzez kliknięcie w link "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu.


Pamiętaj, że udzielając zgody Twoje dane będą mogły być przekazywane do naszych Zaufanych Partnerów z państw trzecich tj. z państw spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego.


Masz prawo żądania dostępu, sprostowania, usunięcia, ograniczenia, przeniesienia przetwarzania danych, złożenia sprzeciwu, złożenia skargi do organu nadzorczego na zasadach określonych w polityce prywatności.


Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki oznacza, że pliki cookies będą umieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W celu zmiany ustawień prywatności możesz kliknąć w link Ustawienia zaawansowane lub "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu w ramach których będziesz mógł udzielić, odwołać zgodę lub w inny sposób zarządzać swoimi wyborami. Szczegółowe informacje na temat przetwarzania Twoich danych osobowych znajdziesz w polityce prywatności.