Metoda PNF – na czym polega, wskazania, zalety

Metoda PNF (Proprioceptive Neuromuscular Facilitation) to neurofizjologiczna metoda terapeutyczna, która polega na torowaniu sprawności układu nerwowo-mięśniowego poprzez stymulowanie proprioreceptorów i eksteroreceptorów ciała.

Metoda kompleksowej kinezyterapii została opracowana w 1946 roku, przez doktora neurofizjologii Hermana Kabata oraz fizjoterapeutkę Maggie Knot. Uważana jest za jedną z najlepszych metod fizjoterapeutycznych. Skierowana jest do osób z zaburzeniami w obrębie układu kostno-mięśniowego i nerwowego.

W trakcie wykonywania ćwiczeń pacjent pracuje nad odtworzeniem bądź poprawą zaburzonej funkcji (siadanie, trzymanie konkretnego przedmiotu, chodzenie, czy podnoszenie).

Metoda PNF (Proprioceptive Neuromuscular Facilitation) zaleca postrzeganie pacjenta w sposób całościowy, wykorzystując do terapii silne i zdrowe regiony ciała.

Przed zakwalifikowaniem chorego do terapii PNF, przeprowadzony zostaje wywiad. W ten sposób fizjoterapeuta poznaje historię choroby pacjenta. Dzięki temu standardowemu postępowaniu można opracować najlepszą metodę zwalczania problemu. Następnie ocenione zostają możliwości ruchowe chorego. W międzyczasie ustala się również zakres terapii.

Podczas terapii metodą PNF wykorzystuje się silne i zdrowe rejony ciała, a także uruchamia się rezerwy tkwiące w organizmie. Dzięki tym działaniom, pobudza się osłabione strefy. Chory pracuje również nad mimiką ciała, ćwiczy funkcje wegetatywne np. połykanie, artykulacja.

Fizjoterapia PNF obejmuje pobudzanie zmysłów pacjenta za pomocą stymulacji wzrokowej, werbalnej, dotykowej, a także pobudzanie proprioreceptorów w ścięgnach, mięśniach oraz torebkach stawowych (stosuje się do tego odpowiednie techniki). Należy podkreślić, że w trakcie terapii wykorzystuje się naturalne ruchy, które przebiegają trójpłaszczyznowo i przypominają codzienne czynności.

Metoda PNF bazuje na wielokrotnym powtarzaniu tych samych ruchów, co pozwala pacjentowi zapamiętać prawidłowy schemat wykonywania ich. Warto dodać, że terapia obejmuje elementy treningu samoobsługi z wykorzystaniem przedmiotów używanych na co dzień, np. sięganie po konkretne przedmioty, poruszanie się w obrębie łóżka, zmiana pozycji z siedzącej na stojącą, siadanie, chodzenie.

W trakcie terapii wykorzystywane są specjalne techniki: stabilizujące, mobilizujące, przeciwbólowe (m.in. opór manualny, kombinację skurczów izotonicznych, stretching, trakcję, kompresję).

Metoda PNF polecana jest pacjentom:

• którzy cierpią na stwardnienie rozsiane lub stwardnienie zanikowe boczne,
• którzy cierpią na chorobę Parkinsona,
• którzy cierpią na mózgowe porażenie dziecięce,
• z przepukliną oponowo-rdzeniową,
• z zespołami bólowymi,
• z zaburzeniami chodu,
• z wadami postawy,
• z dystrofią mięśniową,
• z deformacją klatki piersiowej,
• z problemami ortopedycznymi,
• z chorobami móżdżku,
• z zaburzeniami oddychania lub połykania,
• z zaburzeniami funkcji mięśni,
• z uszkodzeniami więzadeł, torebek stawowych, mięśni, ścięgien,
• po udarach mózgu,
• po urazach mózgowo-czaszkowych,
• po urazach rdzenia kręgowego,
• z endoprotezami (np. stawu kolanowego lub biodra).

Metoda PNF polegająca na torowaniu sprawności układu nerwowo-mięśniowego poprzez stymulowanie proprioreceptorów i eksteroreceptorów ciała posiada szereg zalet. Wśród nich możemy wyróżnić następujące:

• terapia stymuluje wiele zmysłów (m.in. słuch, dotyk, wzrok, czucie głębokie),
• terapia jest bezbolesna (pacjent sam wyznacza sobie granice oraz cele terapii),
• terapia wiąże się z pozytywnym nastawieniem (w trakcie wykonywania ćwiczeń pacjent używa zdrowych i silnych elementów ciała, budując w sobie poczucie wiary we własne możliwości, dodatkowo nie obawia się wystąpienia bólu),
• terapia jest w pełni bezpieczna dla pacjenta (wynika to z integracji zabiegu z diagnostyką),
• terapia jest przyjazna dla pacjenta (fizjoterapeuta pełni funkcję doradcy i partnera),
• terapia bazuje na funkcjonalnych rozwiązaniach,
• terapia ma oszczędne wymagania sprzętowe.