#SzczepSięNiePanikuj. Zapalenie mięśnia sercowego po szczepieniu przeciw COVID-19. Eksperci wyjaśniają, czy jest się czego bać
Amerykańskie Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorób (CDC) alarmuje, że od kwietnia rośnie liczba przypadków zapalenia mięśnia sercowego po podaniu szczepionki mRNA. Wiadomo, że najczęściej pojawia się u mężczyzn lub młodych osób w wieku od 16 do 30 lat i może rozwinąć się w ciągu 4 dni od zastrzyku. Największe ryzyko jest po przyjęciu drugiej dawki. Jak rozpoznać objawy?
Artykuł jest częścią akcji Wirtualnej Polski #SzczepSięNiePanikuj.
1. Zapalenie mięśnia sercowego po szczepionkach przeciw COVID-19
Jak wynika z komunikatu CDC, od kwietnia 2021 roku wzrasta liczba przypadków zapalenia mięśnia sercowego (ZMS), które może mieć związek z podaniem szczepionek przeciw COVID-19. Agencja podkreśla, że tego typu powikłania należą do bardzo rzadkich, jednak eksperci "będą się temu przyglądać".
Przypomnijmy, że wcześniej izraelskie Ministerstwo Zdrowia poinformowało o 62 przypadkach ZMS na ponad 5 mln osób zaszczepionych. W związku z tym rozpoczęto badania nad ewentualnym skutkiem ubocznym.
Co dziś wiadomo na temat zapalenia mięśnia sercowego po szczepionkach przeciw COVID-19?
Z informacji CDC wynika, że najczęściej takie powikłanie następowało po podaniu szczepionek mRNA, wyprodukowanych przez firmy Pfizer oraz Moderna. ZMS było diagnozowane z reguły 4 dni po podaniu drugiej dawki szczepionki u mężczyzn lub młodych osób w wieku od 16 do 30 lat.
2. Dlaczego dochodzi do ZMS?
Do zapalenia mięśnia sercowego dochodzi na skutek reakcji autoimmunologicznej, podczas której organizm wytwarza przeciwciała przeciwko własnym komórkom. W wyniku tego w mięśniu sercowym dochodzi do zapalenia. Mechanizm ten jest znany i był już obserwowany po podaniu różnych leków lub po przejściu zakażeń wirusowych.
Dr Krzysztof Ozierański, jeden z wybitnych specjalistów w leczeniu ZMS, wskazuje, że obecnie ryzyko wystąpienia takiego powikłania po przyjęciu szczepionki przeciw COVID-19 jest nie większe niż ogólnopopulacyjne.
- Oznacza to, że na milion zaszczepionych osób odnotowano mniej niż kilkadziesiąt przypadków ZMS. Podczas gdy w normalnych warunkach na 100 tys. populacji w Polsce zdarza się od kilkanastu do kilkadziesięciu przypadków ZMS rocznie - wyjaśnia dr Ozierański.
Prof. dr hab. med. Krzysztof J. Filipiak, kardiolog i internista z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, współredaktor pierwszego polskiego podręcznika o COVID-19 podkreśla, że na razie nie ma udowodnionego związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy podaniem szczepienia przeciw COVID-19 a wystąpieniem zapaleniem mięśnia sercowego.
- Warto natomiast odnotować, że COVID-19, jak i jego powikłania mogą obejmować zapalenie mięśnia sercowego i takich przypadków opisano już na świecie wiele. W takim kontekście każdą szczepionkę przeciwko COVID-19 należy postrzegać jako środek zmniejszający ryzyko uszkodzenia serca w przebiegu zakażenia SARS-CoV-2 - podkreśla ekspert.
To samo zdaniem prof. Filipiaka dotyczy szczepień przeciwko grypie.
- Znam co najmniej kilkanaście przypadków bardzo poważanych zapaleń mięśnia sercowego, w tym zakończonych zgonem, po przebyciu zakażenia, np. wirusem grypy. Wszystkie one dotyczyły osób, które niestety nie szczepiły się przeciwko tej chorobie - komentuje profesor.
Według prof. Filipiaka, w tej chwili absolutnie nie ma konieczności podejmowania jakichkolwiek kroków zapobiegawczych.
3. Jak objawia się zapalenie mięśnia sercowego i jak jest leczone?
Jak wyjaśnia dr Ozierański, zapalenie mięśnia sercowego jest bardzo podstępną i wciąż mało zbadaną chorobą. Przykładowo, wciąż nie wiadomo, dlaczego aż 75 proc. przypadków ZMS dotyczy właśnie mężczyzn w wieku średnim i młodym. - Prawdopodobnie ma to związek z poziomem hormonów, ponieważ u mężczyzn po 70 r. ż. zapalenie mięśnia sercowego już prawie nie występuje. Jednak na poparcie tej tezy wciąż brakuje jednoznacznych dowodów - mowi kardiolog.
Najczęściej ZMS występuje jako powikłanie po przejściu infekcji wirusowej, ale może też pojawić się na skutek reakcji autoimmunologicznej po przyjęciu leków lub kontaktu z jakąś substancją chemiczną, która występuje w otoczeniu.
Przebieg zapalenia mięśnia sercowego może być bardzo różny i często jest nieprzewidywalny.
- U około połowy przypadków zapalenie mięśnia sercowego przebiega w formie łagodnej albo nawet bezobjawowej. Pacjenci odczuwają niewielki ból w klatce piersiowej, kołatanie serca oraz duszność. Objawy te nie są charakterystyczne, więc czasami pacjenci nawet nie zdają sobie sprawy, że przechodzą ZMS - wyjaśnia dr Ozierański.
Niestety, u pozostałych pacjentów dochodzi do groźnych zaburzeń rytmu i niewydolności serca, które mogą prowadzić nawet do zgonu. Osoby z powikłanym ZMS mają gorszą jakość życia i często są niezdolne do pracy.
Co ciekawe, pomimo dużej częstotliwości występowania ZMS, na świecie wciąż nie opracowano jednej metody terapii. Kardiolodzy nadal nie dysponują leczeniem, które mogłoby zatrzymać proces zapalny i uchroniłoby serce przed uszodzeniem.
- Pacjentom jest zalecany oszczędzający tryb życia oraz unikanie stresu. Jeśli wystąpią inne powikłania, jak na przykład arytmia czy niewydolność serca, stosujemy leczenie objawowe - wyjaśnia dr Ozierański. - Leczenie komplikuje jednak to, że na początku choroby ciężko jest oszacować, jaki będzie ona miała przebieg. Dlatego bez względu na ciężkość objawów, stan pacjenta musi być monitorowany nawet przez kilka miesięcy, ponieważ istnieje ryzyko nagłej progresji choroby - dodaje.
Zobacz również: COVID-19 atakuje serce. 8 znaków ostrzegawczych, które mogą świadczyć o powikłaniach kardiologicznych
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.