AspAt (aminotransferaza asparaginowa) - charakterystyka, cel i przebieg badania, normy
AspAt, czyli aminotransferaza asparaginianowa to enzym występujący w komórkach naszego organizmu. Jego największe ilości znajdują się w wątrobie, ale obecny jest również w mięśniach szkieletowych, mięśniu sercowym, nerkach oraz czerwonych krwinkach. Biochemiczne badania diagnostyczne umożliwiają dokładne określenie aktywności enzymu AspAT we krwi. To z kolei pozwala na wczesne wykrycie chorób wątroby.
W stanach skutkujących uszkodzeniem wyżej wymienionych narządów, zwłaszcza wątroby oraz mięśni, enzym ten uwalnia się do krwi, co skutkuje znacznym wzrostem jego aktywności w osoczu. Oznaczanie poziomu aminotransferazy we krwi stanowi obecnie ważny element diagnostyki uszkodzeń wątroby. W przeszłości aminotransferaza asparaginowa była pierwszym enzymem wykorzystywanym z powodzeniem do rozpoznawania zawału serca. Teraz jednak, z racji wprowadzenia bardziej swoistych oznaczeń dla niedokrwienia mięśnia sercowego (troponiny, CK MB itd), zaniechano oznaczania aminotransferazy asparaginowej w tym celu.
1. AspAT - charakterystyka
Aminotransferaza asparaginowa (AspAT) jak już wcześniej wspomniano, jest enzymem, znajdującym się w komórkach wątroby, mięśni (zarówno szkieletowych jak i sercowym), w nerkach i erytrocytach. Poziom aminotransferazy we krwi zwiększa się w sytuacjach, kiedy:
- komórki tych narządów obumierają;
- komórki tych narządów są uszkodzone z powodu niedotlenienia;
- komórki tych narządów są uszkodzone przez toksyny lub leki.
Stężenie aminotransferazy asparaginowej wzrasta około 4 - 6 godzin po zawale mięśnia sercowego. Wysoki poziom tego enzymu utrzymuje się do 3 dni po przejściu zawału serca. Poziom AspAT podnosi się także po zabiegach kardiochirurgicznych, koronarografii i intensywnym masażu serca.
2. AspAT - cel i przebieg badania poziomu we krwi
Aminotransferaza asparaginowa obecnie badana jest głównie w sytuacjach, gdy podejrzewa się choroby lub uszkodzenie miąższu wątroby.
Badanie AspAT pomaga zdiagnozować, m.in.:
- zapalenie wątroby;
- uszkodzenie wątroby;
- niedrożność dróg żółciowych;
- nowotwory trzustki;
- choroby i uszkodzenia mięśni szkieletowych.
Badanie poziomu aminotransferazy wykonywane jest tak, jak większość badań krwi, czyli na czczo. Krew żylna pobierana jest do probówki z antykoagulantem (heparyna, EDTA), zabezpieczającym przed krzepnięciem.
3. AspAT - normy
Prawidłowe stężenie aminotransferazy asparaginowej we krwi wynosi 5 - 40 U/l lub 85 - 680 nmol/l. U noworodków poziom AspAT jest wyższy i wynosi 40 - 200 U/l.
3.1. AspAT - przyczyny wzrostu poziomu we krwi
Niewielki wzrost aktywności aminotransferazy asparaginowej, rzędu 40 - 200 U/I, może być spowodowany następującymi stanami chorobowymi:
- mononukleozą zakaźną;
- ostrym stanem upojenia alkoholowego;
- hemolizą, czyli rozpadem erytrocytów;
- zapaleniem trzustki.
Większy wzrost poziomu aminotransferazy asparaginowej (AspAT) do wartości 200 - 400 U/I może występować:
- po zabiegach chirurgicznych;
- w chorobach mięśni szkieletowych;
- w przewlekłym zapaleniu wątroby;
- w przebiegu ostrej niewydolności nerek;
- w zapaleniu dróg żółciowych;
- w niedrożności dróg żółciowych;
- w przebiegu kamicy żółciowej;
- w nowotworach trzustki;
- w zwłóknieniu przewodów żółciowych.
Znaczny wzrost poziomu aminotransferazy asparaginowej (AspAT) ponad normę, sięgający 400 - 4000 U/I, może być spowodowany:
- wirusowym zapaleniem wątroby;
- toksycznym uszkodzeniem wątroby;
- nowotworami wątroby;
- zawałem mięśnia sercowego;
- zapaleniem mięśnia sercowego;
- zabiegami kardiochirurgicznymi;
- intensywnym masażem serca;
- uszkodzeniem mięśni szkieletowych (np. zmiażdżeniem).
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.