Trwa ładowanie...

Zapalenie wątroby - rodzaje, przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Avatar placeholder
Magdalena Wawszczak 24.08.2022 15:27
Zapalenie wątroby jest grupa chorób, w których dochodzi do wytworzenia się stanu zapalnego.
Zapalenie wątroby jest grupa chorób, w których dochodzi do wytworzenia się stanu zapalnego. (123rf)

Zapalenie wątroby to grupa chorób, w których dochodzi do wytworzenia się stanu zapalnego wątroby. Przyczyn chorób może być wiele, podobnie jak jej rodzajów. Najczęstszym powodem, który sprzyja rozwojowi zapalenia wątroby są wirusy, ale także niewłaściwa dieta czy nadużywanie alkoholu. Czym charakteryzuje się zapalenie wątroby?

spis treści

1. Przyczyny zapalenia wątroby

Zapalenie wątroby może być spowodowane lekami, alkoholem lub toksynami środowiskowymi. Bardzo często chorobę wywołują wirusy, które prowadzą do wirusowego zapalenia wątroby (WZW), jest to tzw. zakażenie WZW. Typy WZW i drogi zakażenia:

HAV odpowiada za wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A), zakażenie następuje najczęściej na skutek spożycia zakażonej wody lub pokarmu, natomiast stan zapalny wątroby ustępuje zwykle w ciągu 6 miesięcy.

Zobacz film: "Dlaczego warto wykonywać badania profilaktyczne?"

HBV prowadzi do wystąpienia wirusowego zapalenia wątroby typu B (WZW B) i zarazem ostrego zapalenia wątroby, które następuje na skutek kontaktu z krwią osoby chorej, pobierania krwi lub wykonywania tatuażu.

HCV stanowi przyczynę wirusowego zapalenia wątroby typu C (WZW C), wirusem można zarazić się poprzez kontakt z krwią chorego lub w miejscach, gdzie nie są przestrzegane zasady bezpieczeństwa. HCV zwykle prowadzi do wystąpienia przewlekłego zapalenia wątroby.

HDV to wirus zapalenia wątroby typu D (WZW D), rozpoznawany wyłącznie u osób chorych na chorobę WZW typu B. Powoduje pogorszenie stanu zdrowia i zaostrzenie objawów WZW.

HEV to rzadko spotykany wirus wątroby, przyczyna WZW E, czyli wirusowego zapalenia wątroby typu E, którym można zarazić się drogą pokarmową.

Zapalenie wątroby może być też efektem nagromadzenia się zbyt dużej ilości tłuszczu w wątrobie, co zwykle ma miejsce u cukrzyków, osób z zaburzeniami gospodarki tłuszczowej, a także w przypadku nadciśnienia tętniczego lub otyłości.

Istnieje również wrodzone zapalenie wątroby, które diagnozuje się razem z innymi schorzeniami wrodzonymi, takimi jak na przykład choroba Wilsona. Z kolei autoimmunologiczne zapalenie wątroby jest skutkiem niszczenia wątroby przez układ odpornościowy.

2. Rodzaje zapalenia wątroby

2.1. Autoimmunologiczne zapalenie wątroby

Autoimmunologiczne zapalenie wątroby (AZW) to przewlekła choroba wątroby, która bez leczenia prowadzi do pogorszenia wydolności narządu, a nawet jego marskości.

Niestety ta choroba miąższu wątroby powstaje z nieznanych dotąd przyczyn. Prawdopodobnie na jej rozwój mają wpływ predyspozycje genetyczne do autoagresji, czyli niszczenia własnych komórek.

Nie zbadano dotąd co sprawia, że organizm zaczyna negatywnie wpływać na funkcjonowanie wątroby, nie wykluczono, że przyczyną może być wirus, bakteria lub leki.

Autoimmunologiczne miąższowe zapalenie wątroby częściej diagnozowane jest wśród kobiet, w grupie ryzyka znajdują się osoby chore na reumatyzm, niedoczynność tarczycy lub cukrzycę typu 1.

2.2. Alkoholowe zapalenie wątroby

Alkoholowe zapalenie wątroby to uszkodzenie narządu spowodowane przez nadużywanie alkoholu. U osób chorych rozpoznaje się stłuszczenie, włóknienie, zwyrodnienia komórek, stan zapalny wątroby oraz nieżyt wątroby.

Zapalenie wątroby może przebiegać bezbojawowo lub wywoływać przewlekłe zmęczenie, nudności i wymioty, gorączkę, wodobrzusze oraz żółtaczkę.

2.3. Stłuszczeniowe zapalenie wątroby

Stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD) diagnozowana jest wśród osób, które cierpią na zespół metaboliczny (ZM), czyli otyłość, nadciśnienie tętnicze krwi, hipertriglicerydemię oraz hiperglikemię.

Niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby nie ma związku ze spożywaniem alkoholu, jest przewlekłym zapaleniem wątroby, które prowadzi do zwłóknień i marskości. U chorych może pojawić się żółtaczka i zaburzenia krzepnięcia, wzrasta również ryzyko rozwoju raka wątrobowokomórkowego.

2.4. Wirusowe zapalenie wątroby

Co to jest WZW? Istnieją dwa rodzaje wirusowego zapalenia wątroby: ostre wirusowe zapalenie wątroby oraz przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby. Podział ten został wyodrębniony ze względu na czas od kontaktu z czynnikiem, wywołującym chorobę.

Wirusowe zapalenie wątroby to nazwa kilku podobnych chorób wywoływanych przez grupę wirusów hepatotropowych (wirusów wątrobowych). Wyróżniamy kilka odmian wirusowego zapalenia wątroby, w zależności od wywołującego je wirusa:

Jak można się zarazić wirusowym zapaleniem wątroby? Sposób zakażenia różni się w zależności od konkretnego wirusa (wirusowe zapalenie wątroby przyczyny):

  • wirus hepatotropowy A (HAV) - rozprzestrzenia się drogą pokarmową (spożycie zanieczyszczonej żywności lub wody), ma związek z brakiem higieny,
  • wirus hepatotropowy B (HBV) - dostaje się do organizmu podczas operacji lub kontaktu seksualnego, matka może zarazić dziecko również w okresie okołoporodowym,
  • wirus hepatotropowy typu C (HCV) - najbardziej niebezpieczna odmiana wirusa, którą można zarazić się poprzez kontakt z zakażoną krwią, uszkodzenie skóry, wizytę w nieprofesjonalnym gabinecie stomatologicznym, studiach tatuażu lub placówkach medycyny estetycznej,
  • wirus hepatotropowy typu D (HDV) - nie jest diagnozowany samodzielnie, zawsze współwystępuje z wirusowym zapaleniem wątroby typu B,
  • wirus hepatotropowy typu E (HEV) - rozpoznawany rzadko, zakażenie następuje drogą pokarmową, zazwyczaj poprzez wypicie zanieczyszczonej wody.

Każde wirusowe zapalenie wątroby jest wywoływane jest przez innego wirusa. Oznacza to, że w zależności od konkretnego wirusa, różne będą:

  • okres inkubacji (czas po zakażeniu a przed pojawieniem się pierwszych objawów),
  • przebieg choroby,
  • droga zakażenia,
  • ryzyko komplikacji,
  • ryzyko późniejszego nosicielstwa wirusa.

Objawy wirusowego zapalenia wątroby (objawy zakażenia WZW, WZW objawy chorobowe) to:

  • osłabienie organizmu,
  • ból i powiększenie obwodu brzucha,
  • utrata apetytu,
  • spadek masy ciała
  • żółtawy kolor skóry (żółtaczka WZW).

Profilaktyka wirusowego zapalenia wątroby opiera się na szczególnej dbałości o higienę (częste mycie rąk, mycie owoców i warzyw, picie wody ze sprawdzonego źródła), szczepieniach oraz wykonywaniu wszelkich zabiegów z przerwaniem ciągłości skóry w bezpiecznych miejscach.

Leczenie wirusowego zapalenia wątroby (leczenie WZW) zajmuje kilka tygodni, a nawet miesięcy. Chory powinien przyjmować leki, odpoczywać, zrezygnować z alkoholu oraz przestrzegać zaleceń diety wątrobowej (diety na zapalenie wątroby, diety żółtaczkowej).

2.5. Bakteryjne zapalenie wątroby

Bakteryjne zapalenie wątroby to bardzo rzadko diagnozowane zapalenie wątroby, spowodowane przez bakterie, na przykład paciorkowce lub gronkowce.

Po przebyciu zapalenia wątroby może pojawić się stan zapalny narządu, w przebiegu którego rozpoznaje się obecność guzów wypełnionych ropą (tzw. ropień wątroby).

2.6. Ropień wątroby

Ropień wątroby to zapalenie miąższu wątroby w postaci ropnych guzów. Schorzenie to może być spowodowane zakażeniem bakteriami z grupy gronkowców lub paciorkowców, drożdżakami, prątkami gruźlicy lub pałeczkami zapalenia płuc.

Ropień może być też skutkiem podróży egozotycznej, a konkretnie obecności pełzaków czerwonki w organizmie. Na powstanie zmian w miąższu wątroby mogą mieć wpływ cukrzyca, zapalenie uchyłków jelit, zapalenie wyrostka robaczkowego, schorzenia trzustki oraz operacje w obrębie wątroby.

Najbardziej charakterystyczne objawy ropnia wątroby to:

  • wysoka gorączka,
  • zlewne poty,
  • dreszcze,
  • silny ból brzucha,
  • biegunka i wymioty,
  • zażółcenie skóry,
  • ciemniejsza barwa moczu.
6 największych przysług dla wątroby
6 największych przysług dla wątroby [7 zdjęć]

Wątroba jest organem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Codziennie odpowiada

zobacz galerię

3. Objawy chorej wątroby

Na początku zapalenie wątroby przebiega bezobjawowo natomiast objawy choroby wątroby pojawiają się w momencie uszkodzenia poszczególnych narządów.

Najpierw następuje całkowite osłabienie organizmu, a w następnej kolejności pojawiają się dolegliwości od strony układu pokarmowego. Chory na zapalenie wątroby może uskarżać się na brak łaknienia, co skutkuje znacznym spadkiem masy ciała.

Po jedzeniu pacjent cierpiący na zapalenie wątroby odczuwa pełność nawet przy małych ilościach jedzenia. Dodatkowo zapalenie wątroby to ból brzucha, wzdęcia i nieprzyjemne odbijanie po jedzeniu.

Istnieje bezobjawowe zapalenie wątroby, ale równie często diagnozowane jest pełnoobjawowe i skąpoobjawowe zapalenie narządu. Objawy prodromalne, czyli zwiastujące wirusowe zapalenie wątroby, często są niezbyt charakterystyczne. Po okresie inkubacji wirusowego zapalenia wątroby (trwającego od kilku tygodni do kilku miesięcy, w zależności od typu WZW), mogą pojawić się:

Dopiero po takich zwiastunach pojawia się żółtaczka oraz towarzyszące jej objawy:

3.1. Żółtaczka w zapaleniu wątroby

Żółtaczka to główny objaw uszkodzenia lub zapalenia wątroby. Bardzo często terminu „żółtaczka wirusowa” używa się jako synonimu zapalenia wątroby. Wirusowe zapalenie wątroby, w zależności od wirusa wywołującego wirusowe zapalenie wątroby, ma różne nasilenie, przebieg i możliwe powikłania. W każdym przypadku wirusowe zapalenie wątroby może być jednak skończyć się leczeniem szpitalnym.

Żółtaczka to charakterystyczny objaw uszkodzenia wątroby, oznacza on zażółcenie skóry, błon śluzowych, a także białek oczu, spowodowane nagromadzeniem się w organizmie bilirubiny. Może być wywołane zarówno przez wirusowe zapalenie wątroby, zapalenie wątroby o innym podłożu, jak i marskość wątroby czy zamknięcie dróg żółciowych.

Objawy żółtaczki mogą przejść po jakimś czasie. Oznacza to fazę przewlekłą, która może skutkować dalszym uszkodzeniem wątroby, nosicielstwem wirusa lub wyzdrowieniem. Nie należy jednak liczyć na samowyleczenie, gdyż wirusowe zapalenie wątroby, bez odpowiednich badań na rodzaj wirusa i leczenia może nawet doprowadzić do śmierci.

Najlepszą formą leczenia wirusowego zapalenia wątroby jest zapobieganie zachorowaniu. Profilaktyka żółtaczki to przede wszystkim szczepienia, a także zachowanie higieny osobistej. Jeśli już dojdzie do zakażenia wirusem, leczenie zwykle odbywa się w szpitalu, nawet w przypadku zapalenia wątroby o łagodnym przebiegu, takim jak przy wirusowym zapaleniu wątroby typu A.

Wirusowe zapalenie wątroby nie jest problemem, który można bagatelizować. Jeśli tylko pojawiają się takie objawy jak zażółcenie skóry i błoń śluzowych, należy jak najszybciej udać się do lekarza. Bardzo często konieczne jest leczenie szpitalne żółtaczki.

4. Diagnostyka zapalenia wątroby

Rozpoznanie zapalenia wątroby wymaga wykonania kilku badań laboratoryjnych. W wynikach osób chorych zauważalny jest wysoki poziom bilirubiny i transaminaz wątrobowych.

Często pojawia się również zachwianie w proporcjach elementów morfotycznych krwi oraz zaburzenia procesu krzepnięcia (nieprawidłowy [wskaźnik protrombinowy}(https://portal.abczdrowie.pl/czas-protrombinowy-pt)). Pacjenci często są też kierowani na USG jamy brzusznej lub biopsję wątroby.

5. Leczenie zapalenia wątroby

Jak leczyć zapalenie wątroby? Zapalenie wątroby wymaga stosowania właściwej diety zawierającej mniej białka. Oczywiście sama dieta wątrobowa, choć bardzo ważna przy schorzeniach wątroby, nie wystarczy i konieczne jest leczenie farmakologiczne.

Gdy wystąpi ostre zapalenie wątroby lekarz specjalista może sugerować rozwiązanie chirurgiczne. Ostatecznym rozwiązaniem jest przeszczep wątroby. W przypadku tendencji do chorób wątroby konieczna jest właściwa profilaktyka i stała kontrola lekarska.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Marskość wątroby
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze