Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Dr n. med. Szymon Kujawiak

Bilirubina całkowita - przebieg, normy, hiperbilirubinemia

Avatar placeholder
11.10.2022 12:59
Podwyższony poziom bilirubiny to hiperbilirubinemia
Podwyższony poziom bilirubiny to hiperbilirubinemia (123rf.com)

Bilirubina całkowita to produkt metabolizmu hemu, znajdującego się w krwinkach czerwonych. Jej podwyższony poziom może świadczyć o różnych chorobach. Czym jest bilirubina i jaki jest jej prawidłowy poziom u zdrowego człowieka?

spis treści

1. Czym jest bilirubina?

W osoczu krwi znajduje się zarówno bilirubina wolna jak i bilirubina sprzężona. Obie te frakcje składają się na bilirubinę całkowitą. Bilirubina wolna (inaczej bilirubina pośrednia) powstaje z hemu po rozpadzie krwinek czerwonych, łączy się z białkami krwi (dokładnie z albuminami), a następnie jest wychwytywana przez komórki wątroby, gdzie sprzęgana jest z kwasem glukuronowym. Taka sprzężona bilirubina, nazywana bilirubiną bezpośrednią, zostaje wydalona następnie do żółci. Podwyższony poziom bilirubiny całkowitej, nazywany hiperbilirubinemią, może być objawem wielu chorób o różnej etiologii.

2. Bilirubina całkowita we krwi

Bilirubina całkowita we krwi zdrowej osoby jest stanem normalnym. Jednak obecność bilirubiny całkowitej w moczu wskazuje na chorobę. Aby stwierdzić stężenie bilirubiny całkowitej w moczu, należy wykonać zwykłe badanie ogólne moczu. Obecność bilirubiny w moczu może wskazywać np. na choroby wątroby. Badanie poziomu bilirubiny przeprowadza się w przypadku:

Zobacz film: "Badanie moczu na leukocyty"
  • podejrzenia schorzeń i zaburzeń funkcji wątroby;
  • podejrzenia zatrucia substancjami uszkadzającymi wątrobę;
  • podejrzenia zakażenia wirusem zapalenia wątroby;
  • przy żółtaczkach, objawiających się zażółceniem oczu lub skóry, w celu zróżnicowania ich rodzaju (istnieje żółtaczka hemolityczna, spowodowana nadmiernym rozpadem krwinek czerwonych, żółtaczka wątrobowa, spowodowana zaburzeniem funkcji wątroby oraz żółtaczka zastoinowa, spowodowana zastojem żółci w wątrobie).
5 rzeczy, które dzieją się z twoim ciałem, kiedy wstrzymujesz mocz
5 rzeczy, które dzieją się z twoim ciałem, kiedy wstrzymujesz mocz [7 zdjęć]

Wstrzymywanie moczu zdarzyło się prawdopodobnie każdemu z nas. Kiedy jesteśmy zajęci pracą, śpieszymy

zobacz galerię

3. Normy bilirubiny

Bilirubina całkowita u osób dorosłych (w tym kobiet niebędących w ciąży) nie powinna przekraczać 17 µmol/l , czyli 1,1 mg/dl (inaczej 1,1 mg%). Norma stężenia bilirubiny wolnej (inaczej pośredniej) wynosi do 0,8 mg/dl (lub 0,8 mg%) czyli do 13,7µmol/l, zaś bilirubina sprzężona (czyli bilirubina bezpośrednia) nie powinna przekraczać wartości 0, 4 mg/ dl (0, 4 mg%) czyli 6,8µmol/l.

Normy stężenia bilirubiny całkowitej dla noworodków są wyższe niż normy dla dorosłych, ponieważ ich krwinki czerwone, zawierające tzw. hemoglobinę płodową, żyją krócej niż krwinki dorosłych, ponadto mechanizmy wątrobowego sprzęgania bilirubiny całkowitej są jeszcze niedojrzałe. Stąd też wynika tak częsta i określana mianem fizjologicznej żółtaczka noworodków. Jeżeli chodzi o normy bilirubiny całkowitej u małych dzieci, to jednodniowe noworodki mają stężenie bilirubiny całkowitej do 68 µmol/l lub 4 mg/dl. Trzydniowe do 17 lub 10 mg/dl. Miesięczne dzieci mogą już mieć do 17,1 µmol/l lub 1 mg/dl.

4. Hiperbilirubinemia

Podwyższoną bilirubinę określamy mianem hiperbilirubinemii. Wyróżnia się dwa rodzaje hiperbilirubinemii:

  • hiperbilirubinemia z przewagą bilirubiny wolnej (czyli związanej z białkiem lub pośredniej);
  • hiperbilirubinemia z przewagą bilirubiny sprzężonej (czyli bilirubiny bezpośredniej);

Bilirubina wolna i bilirubina bezpośrednia składają się na bilirubinę całkowitą. Jeżeli poziom bilirubiny całkowitej przekroczy 34 µmol/l czyli 2 mg/ dl dochodzi do zażółcenia tkanek i rozwoju żółtaczki.

Rekomendowane przez naszych ekspertów

4.1. Podwyższony poziom bilirubiny całkowitej

Do przyczyn podwyższonej bilirubiny całkowitej z przewagą bilirubiny wolnej należą:

  • nadmierne niszczenie krwinek czerwonych, czyli nadmierna hemoliza (np. w przebiegu chorób autoimmunologicznych, po przetoczeniu niezgodnej grupowo krwi);
  • uszkodzenie komórek wątroby - hepatocytów (wirusowe zapalenia wątroby, toksyczne uszkodzenie wątroby, marskość wątroby);
  • wrodzone uszkodzenie procesów wychwytywania i sprzęgania bilirubiny przez komórki wątrobowe (np. zespół Gilberta, zespół Criglera-Najjara);

4.2. Przewaga bilirubiny sprzężonej

Do przyczyn podwyższonej bilirubiny całkowitej z przewagą bilirubiny bezpośredniej należą:

  • cholestaza zewnątrzwątrobowa, czyli blokada odpływu żółci spowodowana niedrożnością zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych (kamienie w drogach żółciowych, ucisk dróg żółciowych przez guz);
  • cholestaza wewnątrzwątrobowa, czyli zastój żółci wewnątrz wątroby, który może być spowodowany podaniem niektórych leków lub chorobami autoimmunologicznymi wątroby (stwardniające zapalenie dróg żółciowych);
  • wrodzone zaburzenia wydalania sprzężonej bilirubiny z hepatocytów (zespół Dubina-Jonsona).

PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT

Zobacz interpretacje rożnych wyników tego badania:

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Następny artykuł: Powiązane choroby
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze