Anemia - rodzaje, objawy, diagnostyka, leczenie, zapobieganie

Anemia nie jest dolegliwością, którą można szybko i w banalny sposób wyleczyć. Schorzenie nazywane anemią lub niedokrwistością to stan patologiczny, objawiający się zaburzeniami w składzie krwi człowieka. W przebiegu anemii dochodzi do zmniejszenia liczby erytrocytów (czerwonych krwinek), a także poziomu hemoglobiny. Czym jest anemia i jakie są jej przyczyny?

Podstawową funkcją erytrocytów jest dostarczanie niezbędnego do życia tlenu z płuc do wszystkich narządów i tkanek. Anemia wymaga profesjonalnego podejścia, a nie łykania tabletek zawierających żelazo na własną rękę. Anemia bowiem stanowi objaw innych chorób, często bardzo poważnych. Choroby te należy wykluczyć już po postawieniu diagnozy oraz wykonać szereg specjalistycznych badań, których podstawą powinny być wyniki badań krwi sprawdzające poziom hemoglobiny.

1. Rodzaje i przyczyny anemii

Anemia jest patologicznym stanem, o którym mówimy, kiedy dochodzi do zmniejszenia liczby erytrocytów (czerwonych krwinek), poziomu hemoglobiny (barwnika erytrocytów odpowiedzialnego za transport tlenu) we krwi oraz wskaźnika zwanego hematokrytem (stosunek objętości erytrocytów do objętości krwi). Schorzenie to rozpoznajemy, jeżeli wartości te spadają o więcej niż 2 odchylenia standardowe od wartości prawidłowej. Podstawową funkcją erytrocytów jest dostarczanie niezbędnego do życia tlenu z płuc do wszystkich narządów i tkanek.

Zobacz film: "Anemia"

Anemia może powodować niespecyficzne objawy, takie jak ból głowy, zmęczenie, bladość skóry, ospałość czy bóle głowy. Może także objawiać się wybuchami złości, problemami z koncentracją czy pamięcią.

Przyczyn niedokrwistości może być bardzo wiele. Mogą one polegać na wrodzonej niewłaściwej budowie samych komórek, rzutującej na zmianę funkcji czerwonych krwinek albo wynikać z patologii innych narządów lub być konsekwencją wyłącznie czynników zewnętrznych, np. złej diety (zbyt małej ilości owoców i warzyw), spożywania alkoholu, palenia papierosów, spożywania dużej ilość przetworzonej żywności.

Wielu pacjentów nie zdaje sobie sprawy z tego, że do zwalczenia anemii nie wystarczy jedynie leczenie farmakologiczne w postaci suplementacji żelaza. Niedokrwistość często jest objawem poważniejszych schorzeń, dlatego tak ważne jest, by szybko ją zdiagnozować.

Istnieją różne klasyfikcje anemii. Jedna z nich opiera się na nasileniu choroby. Mając na uwadze przebieg anemii wyróżnia się:

1. anemię łagodną – poziom hemoglobiny wynosi od 10 do 12 g/dl;

2. anemię umiarkowaną – poziom hemoglobiny wynosi od 8 do 9,9 g/dl;

3. anemię ciężką – poziom hemoglobiny wynosi od 6,5 do 7,9 g/dl;

4. anemię zagrażającą życiu – poziom hemoglobiny wynosi poniżej 6,5 g/dl.

Innym elementem, według którego klasyfikuje się rodzaje anemii są jej przyczyny. Mając na uwadze czynniki powodujące wystąpienie anemii wyróżnia się następujące typy anemii:

1.1. Anemia pokrwotoczna

Jak sama nazwa wskazuje, ten rodzaj anemii jest następstwem ostrej lub przewlekłej utraty krwi. Ostra utrata krwi następuje najczęściej w wyniku krwotoku pourazowego lub masywnego krwawienia z przewodu pokarmowego lub dróg rodnych. Szacuje się, że utrata około 20% objętości krwi krążącej może nie spowodować wystąpienia objawów anemii. Przewlekła utrata krwi jest zazwyczaj związana ze schorzeniami przewodu pokarmowego.

1.2. Anemia z niedoboru żelaza (syderopeniczna)

Anemia z niedoboru żelaza jest konsekwencją zbyt małej zawartości żelaza w ustroju. Głównymi przyczynami niedoboru żelaza w organizmie człowieka jest jego utrata razem z krwią. Zatem najbardziej narażone na anemię z niedoboru żelaza są kobiety, u których żelazo tracone jest wraz z krwią miesiączkową, szczególnie jeżeli krwawienia są zbyt częste lub zbyt obfite. W niektórych sytuacjach obserwujemy większe zapotrzebowanie na żelazo – jest to okres dojrzewania, okres ciąży oraz karmienia piersią, a także u wcześniaków i noworodków karmionych butelką.

Przyczyną niedoboru żelaza może być także zespół złego wchłaniania tego pierwiastka w przewodzie pokarmowym. Dotyczy to zwłaszcza pacjentów po wycięciu żołądka lub fragmentu jelit, osób chorujących na przewlekłe zapalenie jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna).

1.3. Anemia chorób przewlekłych

W przebiegu wielu chorób przewlekłych może dojść do pojawienia się anemii. Jest to związane z procesem zapalnym oraz zaburzeniami produkcji czynników regulujących prawidłową funkcję szpiku. Do anemii może zatem dojść w schorzeniach takich jak: nowotwory, choroby autoimmunologiczne (np. reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty), przewlekłe zapalenia bakteryjne, grzybicze lub wirusowe, a także choroby nerek, przewodu pokarmowego itp.

1.4. Anemia megaloblastyczna

Anemia megaloblastyczna dotyczy sytuacji, w których niezależnie od przyczyny dochodzi do tego samego rodzaju zaburzeń polegających na nieprawidłowym wytwarzaniu czerwonych krwinek oraz skróceniu czasu ich życia poprzez ich nadmierne niszczenie (w szpiku i innych tkankach).

Anemii megaloblastyczna związana jest z powiększeniem krwinki czerwonej. Wynika przede wszystkim z niedoboru witaminy B12 oraz kwasu foliowego. Witamina B12 jest konieczna do prawidłowej syntezy nici DNA.

W konsekwencji jej niedobór prowadzi do zaburzeń tego procesu, co szybko odbija się na szybko dzielących się komórkach, czyli między innymi komórkach, z których powstają erytrocyty, i prowadzi do ich nieprawidłowego wzrostu i zmniejszonej ilości.

Kwas foliowy, podobnie jak witamina B12, bierze udział w procesach syntezy DNA i tak samo jego niedobór prowadzi do zaburzeń podziałów komórkowych − erytrocyty są nienaturalnie duże, czyli również i w tym przypadku mówimy o niedokrwistości megaloblastycznej.

Niedobór witaminy B12, czyli kobalaminy może być spowodowany zaburzeniami wchłaniania (np. w przebiegu chorób autoimmunologicznych). Problem ten często towarzyszy pacjentom z niedokrwistością Addisona-Biermera.

Choroba Addisona-Biermera jest najczęstszą przyczyną tego rodzaju anemii. Występuje częściej u kobiet i po 60. roku życia. Polega na występowaniu reakcji układu immunologicznego, skierowanej przeciwko własnym komórkom błony śluzowej żołądka oraz przeciw związkowi odpowiedzialnemu za wchłanianie witaminy B12 w jelicie (czynnikowi wewnętrznemu Castle’a).

Anemii megaloblastyczna to również problem chorych na chorobę Leśniowskiego-Crohna. Niedobór witaminy B12 może być także spowodowany resekcją żołądka lub jelita cienkiego.

Przyczyny anemii z niedoboru witaminy B12:

• nieprawidłowa dieta uboga w witaminę B12;
• uzależnienie od alkoholu;
• schorzenia związane z niedoborem lub zaburzeniem funkcji czynnika Castle'a (czynnik produkowany przez komórki żołądka), odpowiedzialnego za wchłanianie kobalaminy, czyli witaminy B12;
• zaburzenia wchłaniania kompleksu kobalamina – czynnik Castle'a w jelicie krętym;
• zakażenie bruzdogłowcem szerokim.

Anemia związana z niedoborem kwasu foliowego bardzo często dotyka pacjentów w podeszłym wieku (aż u 10 proc. powyżej 75. roku życia i może współistnieć z niedokrwistością z niedoboru kobalaminy).

Anemia związana z niedoborem kwasu foliowego często uwarunkowana jest niewłaściwą dietą lub zwiększonym zapotrzebowaniem na ten związek w czasie ciąży. Anemia wynikająca z niedoboru kwasu foliowego to częsty problem chorych na alkoholizm, pacjentów borykających się z przewlekłymi chorobami wątroby.

Przyczyny anemii z niedoboru kwasu foliowego:

• zespół złego wchłaniania;
• niedobory w diecie;
• przewlekły alkoholizm;
• okres zwiększonego zapotrzebowania – ciąża, kamienie piersią, choroba nowotworowa;
• przyjmowanie niektórych leków (np. metotreksatu), leków przeciwpadaczkowych (np. fenytoiny) i leków przeciwgruźliczych.

1.5. Anemia hemolityczna

Anemia hemolityczna to złożona grupa chorób cechująca się nieprawidłowym, przedwczesnym rozpadem erytrocytów. Hemoliza, czyli proces rozpadu może zachodzić wewnątrznaczyniowo lub pozanaczyniowo (śledziona, wątroba). Ten rodzaj anemii może dawać także objawy w postaci żółtaczki, gdyż nadmiernie rozpadające się czerwone krwinki uwalniają znaczne ilości hemoglobiny, która po cyklu przemian biochemicznych w wątrobie zostaje zamieniona w bilirubinę, która w nadmiarze nadaje skórze i oczom charakterystyczny żółty odcień − dzieje się tak jednak w przypadkach, gdy omawiany proces jest stosunkowo nasilony.

Anemię hemolityczną dzielimy na:

• anemię wrodzoną, spowodowaną defektem budowy krwinek, np. wrodzona erytrocytoza (krwinki mają nieprawidłową błonę komórkową), talasemia, anemia sierpowatokrwinkowa czy methemoglobinopatia;
• anemię nabytą, w której prawidłowe czerwone krwinki są niszczone z powodów immunologicznych (obecne są przeciwciała przeciwerytrocytarne) czy takich jak toksyny (np. metale ciężkie), leki (sulfonamidy, pochodne platyny), „uszkodzenia mechaniczne” przez np. sztuczną zastawkę serca czy zakażenia (malaria, toksoplazmoza, leiszmanioza, Clostridium perfringens).

1.6. Anemia aplastyczna

Niedokrwistość aplastyczna to schorzenie, które polega na upośledzeniu funkcji szpiku i zmniejszeniu liczby elementów krwi (w tym wypadku nie tylko erytrocytów). Anemia aplastyczna może dotknąć osób w każdym wieku, u niektórych jest wrodzona, u innych nabyta. Anemia czasami pojawia się nagle lub stopniowo, przez dłuższy czas, nawet przez kilka miesięcy. Anemia aplastyczna może mieć ciężką postać i prowadzić do śmierci.

Przyczyny powstawania tej ciężkiej choroby często nie są do końca znane, jednak podejrzewa się, że duży udział mogą mieć następujące czynniki:

• radioterapia i chemioterapia – niekiedy ich skutkiem ubocznym jest anemia aplastyczna;
• kontakt ze środkami owadobójczymi lub chwastobójczymi;
• zaburzenia autoimmunologiczne;
• kontakt z benzenem;
• zakażenia wirusowe;
• przyjmowanie niektórych leków, na przykład niektórych antybiotyków i środków na reumatoidalne zapalenie stawów;
• przełomy aplastyczne przy anemii hemolitycznej;
• układowe choroby tkanki łącznej;
• nocna hemoglobinuria – może powodować anemia aplastyczną, ale czasami to anemia prowadzi do wystąpienia nocnej hemoglobinurii.

1.7. Inne przyczyny anemii

Oprócz niedoboru żelaza i utraty krwi można wskazać inne przyczyny anemii:

• niedobór witaminy B12 – powoduje anemię złośliwą. Ten typ anemii pojawia się przy zaburzeniu wchłaniania witaminy B12 z przewodu pokarmowego. Może to być rezultatem złej diety, wegetarianizmu bądź alkoholizmu;
• pęknięcia czerwonych krwinek spowodowane przez atakujące je przeciwciała – anemia hemolityczna;
• choroby szpiku kostnego (białaczka, szpiczak mnogi) – szpik kostny nie produkuje wystarczających ilości czerwonych krwinek, co jest powodem anemii. Również leczenie raka, a przede wszystkim chemioterapia może uszkodzić szpik i zmniejszyć produkcję krwinek;
• niektóre leki;
• wirus HIV i AIDS

2. Objawy anemii

Dolegliwości oraz objawy kliniczne zależą przede wszystkim od rodzaju anemii. Istnieją jednak pewne wspólne cechy, będące efektem niedokrwienia narządów. Większość pacjentów zmaga się wówczas z osłabieniem, upośledzeniem koncentracji oraz uwagi, zawrotami głowy, bólami głowy, bladością skóry i spojówek oka, obniżoną sprawnością ruchową, zadyszką po wysiłku, czy ospałością.

Dodatkowo, w przebiegu anemii mogą pojawić się następujące objawy:

• apatia;
• mroczki;
• szumy uszne;
• płytki oddech;
• omdlenia;
• depresja;
• stany podgorączkowe;
• uczucie zimna;
• ból w klatce piersiowej.

Symptomy te nie są specyficzne, dlatego tak ważne jest odszukanie prawidłowej przyczyny niedokrwistości oraz wdrożenie ukierunkowanego leczenia.

Anemia pokrwotoczna, jest uzalezniona od ilości utraconej krwi. Jeżeli następuje szybka utrata krwi (krwawienie ostre) w objętości od 1,5 do 2 litrów, może dojść do spadku temperatury ciała, zimnego potu, niepokoju, zaburzeń oddawania moczu oraz rozwinięcia się tzw. wstrząsu hipowolemicznego – spada ciśnienie tętnicze, może dojść do zaburzeń świadomości i nawet utraty przytomności. Jeżeli utrata krwi jest przewlekła, wtedy najczęściej obserwujemy objawy anemi z niedoboru żelaza.

Anemia z niedoboru żelaza wiąże się z wystąpieniem ogólnych objawów anemi, a także innych, specyficznych, w postaci: zaburzeń apetytu (apetyt na krochmal, kredę), pieczenia oraz wygładzenia powierzchni języka, bolesnych pęknięć w kącikach ust (tzw. zajady), suchej skóry oraz nadmiernie bladych, łamliwych paznokci. Charakterystycznym objawem może być nadmierne wypadanie włosów.

W anemii chorób przewlekłych objawom anemii towarzyszą zazwyczaj dolegliwości związane ze schorzeniem podstawowym. Zazwyczaj anemia ujawnia się po kilku miesiącach od pojawienia się pierwszych objawów choroby przewlekłej.

Objawy w anemii megaloblastycznej uzależnione są od rodzaju niedoboru. W przypadku niedoboru witaminy B12, mogą pojawić się dolegliwości ze strony układu nerwowego, jak: zaburzenia czucia oraz parestezje (mrowienie) rąk oraz stóp, uczucie przechodzenia prądu przez kręgosłup przy pochyleniu głowy do przodu, drętwienia rąk oraz nóg.

W przypadku ciężkich niedoborów mogą pojawić się: neuropatia obwodowych nerwów czuciowych, zaburzenia czucia wibracji oraz czucia głębokiego, zaburzenia chodu (zaburzenia równowagi), zaburzenia oddawania moczu oraz osłabienie wzroku. Inne objawy to utrata czucia smaku, pieczenie języka, utrata masy ciała, a także objawy ze strony przewodu pokarmowego, jak nudności i wymioty lub biegunka.

U pacjentów mogą występować także objawy psychiatryczne. Symptomami są: osłabienie pamięci, depresja czy halucynacje.

Niedobór kwasu foliowego nie powoduje dolegliwości ze strony układu nerwowego, ale charakterystycznym objawem może być przebarwienie skóry (np. grzbietowej powierzchni dłoni), a także okolicy genitaliów. Niedobór kwasu foliowego jest szczególnie niebezpieczny w czasie ciąży, ponieważ może doprowadzić do wad wrodzonych u noworodków. Anemia hemolityczna może wiązać się z wystąpieniem żółtaczki oraz powiększenia wątroby oraz śledziony. U osób dotkniętych niedoborami kwasu foliowego może wystąpić odwracalna niepłodność.

Nie wszystkie objawy tego typu anemii są w pełni odwracalne – zmiany nerwowe po niedoborze kobalaminy, szczególnie dotyczące rdzenia kręgowego, mogą nie cofnąć się całkowicie, jeżeli trwały dłużej niż rok. Przy chorobie Addisona-Biermera zwiększone jest ryzyko wystąpienia miażdżycy oraz zachorowania na raka żołądka (2-3-krotnie), a zaniedbanie choroby może być tragiczne w skutkach. Kobiety ciężarne podczas pierwszych 12 tygodni ciąży zobowiązane są przyjmować profilaktycznie kwas foliowy, co zmniejsza ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej u niemowląt o 75 proc. Większość tych wad jest śmiertelna już w okresie płodowym albo niemowlęcym. Są to również wady nieodwracalne.

Anemii aplastycznej mogą towarzyszyć objawy związane z uszkodzeniem szpiku kostnego, a więc nie tylko produkcji czerwonych krwinek, ale także płytek krwi oraz białych krwinek. Zazwyczaj pojawia się duszność oraz osłabienie. Zaburzenia produkcji płytek mogą skutkować większą skłonnością do siniaczenia oraz w poważniejszych niedoborach – samoistnymi krwawieniami do różnych narządów.

Apteki w okolicy nie posiadają Twoich leków? Wypróbuj wyszukiwarkę KtoMaLek.pl i sprawdź, która apteka ma na stanie potrzebny lek. Nie trać czasu na bieganie od apteki do apteki! Zarezerwuj lek online i zapłać za niego w aptece.

3. Diagnostyka anemii

Jak już wspomniano, interpretując wyniki – jednym z parametrów jest hemoglobina (Hb). Jest to białko występujące w krwinkach czerwonych (nadające czerwoną barwę krwince), które jest odpowiedzialne za „odbiór” tlenu w płucach i transportowanie go do komórek ciała, a następnie odbiór dwutlenku węgla i dostarczanie go do płuc.

Prawidłowe wartości badań są dla każdego laboratorium różne, jednakże dla Hb oscylują w granicach: u kobiety 12–16 g/dl, u mężczyzn 14–18 g/dl, a u noworodków 14,5–19,5 g/dl. Kolejnym parametrem jest hematokryt. Jest to stosunek objętości elementów morfotycznych krwi (głównie krwinek czerwonych) do objętości pełnej krwi. Oznaczany jest skrótem Hct i przyjmuje wartości:

• dla kobiet 35–47%;
• dla mężczyzn 42–52%;
• a dla noworodków 44–80% (w pierwszych dniach życia).

W wynikach badań bierzemy również pod uwagę liczbę erytrocytów, czyli krwinek czerwonych, oznaczonych skrótem RBC. Osiągają one wartości:

• dla kobiet 4,2–5,4 mln/mm3;
• dla mężczyzn 4,7–6,2 mln/mm3;
• a dla noworodków 6,5–7,5 mln/mm3.

Kiedy wartości tych wskaźników są obniżone, mówimy o anemii.

Podstawą rozpoznania anemii jest badanie morfologii krwi obwodowej, w którym obserwuje się zmniejszoną liczbę krwinek czerwonych, hemoglobiny oraz hematokrytu. Istotnym parametrem, który może wstępnie naprowadzić lekarza na rozpoznanie przyczyny anemii jest objętość krwinki czerwonej (MCV), która powinna wynosić (w zależności od normy laboratorium) od 80 do 92 fl. Jeżeli MCV jest poniżej normy, anemię opisujemy jako mikrocytarną, jeżeli mieści się w normie – normocytarną, a jeśli jest powyżej normy – makrocytarną.

W przypadku anemii pokrwotocznej wynikającej z przyczyn nagłych, MCV jest w normie. W przypadku anemii pokrwotocznej przewlekłej obserwujemy cechy niedoboru żelaza, o czym piszemy poniżej.

Anemia z niedoboru żelaza wiąże się ze zmniejszeniem MCV (anemia mikrocytarna). Liczba płytek krwi może być prawidłowa lub zmniejszona. Dodatkowym badaniem potwierdzającym anemię z niedoboru żelaza jest oczywiście badanie poziomu żelaza we krwi, który jest obniżony. Dochodzi także do zmniejszenia stężenia białka ferrytyny we krwi oraz zwiększenia TIBC. W diagnostyce przyczyny niedoboru żelaza ważna jest konsultacja ginekologiczna (kobiety) oraz diagnostyka przewodu pokarmowego.

W anemii chorób przewlekłych, MCV jest zazwyczaj w normie. Oprócz tego można obserwować wzrost parametrów stanu zapalnego (OB), CRP). W rozpoznaniu anemi pomocne są inne badania umożliwiające rozpoznanie choroby podstawowej.

Anemię z niedoboru witaminy B12 rozpoznaje się na podstawie zwiększonej objętości krwinki (MCV) oraz badania poziomu witaminy B12 we krwi.Występuje nadbarwliwość erytrocytów (wzrasta MCHC). W diagnostyce znaczenie ma ocena przewodu pokarmowego, gdyż podstawową przyczyną są zaburzenia wchłaniania tej witaminy. W przypadku anemii z niedoboru kwasu foliowego, MCV także ulega zwiększeniu. Badaniem dodatkowym jest ocena poziomu kwasu foliowego we krwi.

W przypadku podejrzenia choroby Addisona-Biermera wykonuje się testy na obecność autoprzeciwciał. Przy wykluczeniu innych przyczyn i podejrzeniu choroby żołądka lub jelit pomocne może być wykonanie badania endoskopowego.

W celu diagnozy anemii aplastycznej lekarze zwykle zalecają biopsję szpiku. Podejrzenie anemii aplastycznej można wysnuć na podstawie charakterystycznych zmian w morfologii krwi – oprócz niedoboru hemoglobiny, dochodzi także do zmniejszenia poziomu leukocytów (leukopenia) oraz płytek krwi.

W przypadku anemii hemolitycznej, MCV zazwyczaj jest w normie, ale czasami może być zwiększona. W rozmazie krwi można obserwować nieprawidłowe erytrocyty. Erytrocyty żyją 100–120 dni. Podczas swojego życia pokonują 250 km drogi, nieustannie przemieszczając się i dostarczając komórkom tlen oraz odbierając od nich dwutlenek węgla. Czasami jednak podróż tych komórek kończy się przedwcześnie i trwa ok. 50 dni.

Mówimy wtedy o rozpadzie erytrocytów – o ich hemolizie, a chorobę nazywamy niedokrwistością hemolityczną. Do takiego stanu rzeczy może doprowadzić hipersplenizm, czyli zwiększona czynność śledziony. Śledziona fizjologicznie odpowiedzialna jest za rozpad starych erytrocytów. W przypadku hipersplenizmu śledziona „zabiera się” także za młode komórki.

Powszechnie znaną przyczyną anemii hemolitycznej jest malaria, a także inne zakażenia, np. toksoplazmoza, cytomegalowirus (CMV). Do zniszczenia komórek może dojść także po przetoczeniu krwi. W tym wypadku przyczyną hemolizy jest niezgodność w układzie antygenowym krwi (ABO, Rh i inne). Inne parametry warte oznaczenia to poziom LDH (dehydrogenaza mleczanowa, którego pozmiom jest zwiększony oraz stężenie bilirubiny wolnej we krwi (zwiększone).

4. Leczenie anemii

Podstawą leczenia anemi jest oczywiście uwzględnienie jej przyczyny. Ostra anemia pokrwotoczna ujawnia się u dorosłego po utracie około 20% objętości krwi. Leczenie polega przede wszystkim na zahamowaniu i ustąpieniu krwawienia oraz na przetoczeniu koncentratów krwinek czerwonych oraz preparatów krwiozastępczych i płynów infuzyjnych.

W przypadku anemii z niedoboru żelaza leczenie polega na uzupełnieniu jego poziomu w organizmie. Podstawą rozpoczęcia leczenia anemi jest ustalenie także przyczyny utraty żelaza. W przypadku ciężkiej anemii stosuje się zazwyczaj żelazo w formie zastrzyków, ponieważ żelazo z preparatów doustnych słabo się wchłania (zwłaszcza gdy mówimy o przypadku, gdzie przyczyna leży w zespole złego wchłaniania), natomiast w łagodnych postaciach można rozpocząć leczenie od suplementów diety.

Z pewnością konieczne jest także wzbogacenie diety w produkty zawierające dużą ilość żelaza, jak: jajka, nasiona roślin strączkowych, produkty pełnoziarniste, mięso: wołowina, wieprzowina, jagnięcina, cielęcina, drób, owoce morza i ryby, suszone morele, suszone śliwki, brokuły, biała fasola, groch, botwina, szpinak, jagody, zielony groszek, buraki, papryka, kakao, daktyle, awokado, rodzynki czy sezam.

W przypadku anemii z niedoboru witaminy B12 konieczne jest podawanie jej z zewnątrz w postaci zastrzyków (w preparatach doustnych jest ona bardzo słabo wchłaniana), które w wielu wypadkach stosuje się w odpowiednim schemacie do końca życia.

Efekty leczenia kobalaminą widoczne są już po siedmiu dniach – najpierw pierwsze zmiany w obrazie krwi, a pełna normalizacja występuje po dwóch tygodniach. Neuropatia może się cofać nawet do sześciu miesięcy, jednak niektóre objawy mogą nigdy nie minąć.

Aby uniknąć niedoboru witaminy B12, należy zadbać o to, by w diecie znalazły się produkty pochodzenia zwierzęcego. Kwas foliowy, w przeciwieństwie do żelaza i witaminy B12 można stosować doustnie. Anemii spowodowanej niedoborem kwasu foliowego można zapobiegać poprzez wzbogacenie diety o dużą ilość warzyw i owoców. Kobiety będące w ciąży muszą pamiętać o codziennym stosowaniu preparatu zawierającego kwas foliowy.

Duża ilość kwasu foliowego znajduje się w kapuście, szpinaku, brokułach, szparagach, kalafiorze, brukselce, pomidorach, soczewicy, awokado, burakach, drożdżach piwnych, wątróbce, pieczywie pełnoziarnistym, grochu oraz fasoli.

Do podstawowych metod leczenia anemii aplastycznej należą: przeszczepianie szpiku kostnego oraz leczenie immunosupresyjne – leki sterydowe (w przypadku, gdy anemia plastyczna wystąpiła na tle zaburzeń autoimmunologicznych). Ponadto leczenie obejmuje postępowanie objawowe, czyli przetaczanie płytek i koncentratu krwinek czerwonych. Chorym na anemie podaje się także antybiotyki i leki przeciwgrzybicze. Z uwagi na zaburzenia odporności organizmu u osób z anemią aplastyczną zaleca się unikanie przebywania w dużych skupiskach ludzi, gdzie może łatwo dojść do infekcji, oraz zachowanie szczególnej higieny osobistej (mycie rąk).

Leczenie anemii hemolitycznej polega, jeżeli to oczywiście możliwe, na leczeniu choroby podstawowej wywołującej to schorzenie. W przypadku anemii na tle autoimmunologicznym stosuje się glikokortykosterydy o działaniu immunosupresyjnym. Jeżeli podejrzewamy, że przyczyną anemii są stosowane różne leki, jeżeli to tylko możliwe − odstawiamy je. Zdarza się jednak, że jedynym wyjściem są okresowe przetoczenia koncentratów czerwonych krwinek.

5. Skutki anemii

Skutki nieleczonej anemii mogą być różne w zależności od jej przyczyny. Można zaobserwować zwiększoną podatność na choroby i infekcje, wywołaną przez wpływ niedoboru żelaza na układ odpornościowy. W przypadku kobiet w ciąży, niedokrwistość zwiększa ryzyko wystąpienia niskiej masy urodzeniowej dziecka i przedwczesnego porodu.

6. Rokowania

Rokowanie uzależnione jest od przyczyny anemii. Wczesne rozpoznanie i szybkie wdrożenie leczenia anemii pokrwotocznej wiąże się z dobrym rokowaniem. W przypadku anemii z niedoboru żelaza, kwasu foliowego lub witaminy B12, suplementacja, zmiana diety oraz wyjaśnienie przyczyny utraty tych ważnych składników z ustroju wiążą się także przeważnie z uzyskaniem wyleczenia. Gorsze rokowanie może dotyczyć pozostałych rodzajów anemii, w których nie zawsze udaje się uzyskać wyleczenie.

7. Profilaktyka anemii

Profilaktyka anemii to w szczególności prawidłowa dieta, a także szybkie diagnozowanie ewentualnych problemów z przewodem pokarmowym lub drogami rodnymi u kobiet. Warto, aby każdy przynajmniej raz do roku miał wykonane badanie morfologii krwi wraz z rozmazem.

Anemia, czyli niedokrwistość jest groźną chorobą, która bywa lekceważona. Jeśli przypuszczasz, że możesz mieć anemię zgloś się do lekarza, aby rozpocząć leczenie jak najszybciej. Nieleczona anemia może doprowadzić do wyniszczenia organizmu i wielu komplikacji.

Treść artykułu jest całkowicie niezależna. Znajdują się w nim linki naszych partnerów. Wybierając je, wspierasz nasz rozwój.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.