Trwa ładowanie...

Insuliny naśladujące podstawowe wydzielanie

Avatar placeholder
27.04.2023 17:45
Insuliny naśladujące podstawowe wydzielanie
Insuliny naśladujące podstawowe wydzielanie

Insuliny naśladujące podstawowe wydzielanie to insuliny charakteryzujące się późnym początkiem działania i długim czasem uwalniania z tkanki podskórnej do krwiobiegu. Dzięki temu pozwalają na względnie długie zapewnienie stałego, niskiego poziomu insuliny we krwi. Insuliny te zapewniają prawidłowe stężenie poziomu cukru we krwi między posiłkami u osób, u których trzustka tego hormonu już nie wydziela.

spis treści

1. Zapotrzebowanie na insulinę i pojęcie "bazy"

U większości pacjentów z cukrzycą typu 1 stosuje się metodę intensywnej insulinoterapii czynnościowej. Opiera się ona na przyjmowaniu przez pacjenta zasadniczo dwóch rodzajów insulin – pierwszy, zapewnia stały, niski poziom insuliny we krwi (są to insuliny średnio-długodziałające lub analogi insulin – o zmodyfikowanej budowie, o przedłużonym czasie działania, a przy wykorzystaniu osobistych pomp insulinowych – analog szybkodziałający w ciągłym wlewie podskórnym) – jest to tzw. „baza”. „Baza” podawana zwykle w dwóch wstrzyknięciach na dobę stanowi ok. 40-50% zapotrzebowania dobowego na insulinę (zapotrzebowanie dobowe wynosi od 0,5 do 1 jednostki międzynarodowej / kg masy ciała). Drugi rodzaj stanowią insuliny krótkodziałające lub analogi szybkodziałające, pokrywają one resztę zapotrzebowania na insulinę i podawane są okołoposiłkowo.

Zapotrzebowanie dobowe na insulinę, przy całkowitym braku jej wydzielania przez trzustkę wynosi najczęściej 0,5 1,0 j.m./kg masy ciała. Może się ono zmieniać, okresowo malejąc lub wzrastając w zależności od wielu różnych czynników i tak w przybliżeniu zapotrzebowanie to wynosi:

Zobacz film: "Wpływ cukrzycy na płodność"
  • chorobie Addisona, czy w niedoczynności tarczycy),
  • 0,5 j.m./kg masy ciała/dobę – u chorych szczupłych, z krótkim czasem trwania choroby
  • 0,5 j.m./kg masy ciała/dobę – u pacjentów z nadwagą, z długim czasem trwania choroby, leczonych wcześniej insuliną zwierzęcą,

  • 1 j.m./kg masy ciała/dobę – w stresie, w trakcie trwania infekcji, procesów zapalnych, w chorobach wątroby, w czasie przyjmowania sterydów, u kobiet – w trakcie trwania II fazy cyklu miesiączkowego, u dzieci i młodzieży w okresie dojrzewania i wzrostu.

2. Insuliny średnio-długodziałające

Insuliny średnio-długodziałające, inaczej insuliny o pośrednim czasie działania typu NPH, to zawiesiny kryształów insuliny w połączeniu z protaminą i cynkiem o przedłużonym okresie wchłaniania z tkanki podskórnej do krwi. Zaczynają one działać po ok. 1-2 godzinach od podania podskórnego, szczyt działania (a więc najwyższe stężenie we krwi występuje w czasie 4-12 godzin od podania, a całkowity czas działania wynosi od 18-24 godzin.

3. Analogi insuliny o przedłużonym czasie działania

Analogiem insuliny nazywamy insulinę, której budowa została genetycznie zmodyfikowana, w tym wypadku aby wydłużyć jej czas działania (poprzez spowolnienie uwalniania z miejsca podania) bez wpływu na jakość insuliny. Podobnie jak poprzednie tak i te insuliny wchłaniają się powoli do krwiobiegu naśladując w tym fizjologiczne wydzielanie insuliny przez trzustkę i zapewniając stałe, podstawowe stężenie insuliny we krwi. Do analogów insuliny o przedłużonym czasie działania zaliczamy: insulinę glargine i insulinę detemir. Początek działania występuje po 4-5 godzinach od podania, a pełny okres działania wynosi 24-30 godzin. Co ważne insuliny te charakteryzują działaniem niemal „bezszczytowym” tzn., że jej stężenie we krwi pozostaje na stałym, przewidywalnym poziomie bez występowania istotnych wahań.

4. Rola insulin naśladujących podstawowe wydzielanie

Jak już wspomniano wcześniej insuliny omawiane w niniejszym artykule stanowią tzw. „bazę” w leczeniu cukrzycy metodą intensywnej, czynnościowej insulinoterapii. „Baza” pozwala na zapewnienie stałego, niskiego stężenia insuliny we krwi między posiłkami, podobnie, jak ma to miejsce u osób z prawidłowo funkcjonującą trzustką. W zależności od rodzaju insuliny podaje się ją w jednym lub dwóch wstrzyknięciach na dobę. Najlepszym miejscem do podawania tego rodzaju insulin jest tkanka podskórna uda – z tego miejsca najwolniej się ona wchłania. „Bazę” najczęściej dzieli się i podaje w dwóch osobnych wstrzyknięciach – pierwszą dawkę rano, po przebudzeniu (ok. godz. 6:00-7:00) i stanowi ona ok. 40-50% „bazy” i wieczorem, przed zaśnięciem (między godz. 22:00 a 23:00) resztę czyli ok. 50-60% dawki. Przykładowo jeśli całkowite dobowe zapotrzebowanie na insulinę wynosi 60 j.m., na „bazę” przypadać będzie ok. 30 j.m., to we wstrzyknięciu porannym podamy ok. 13 j.m., w wieczornym zaś ok. 17 j.m.. Rozłożenie dawki „bazy” na dwa wstrzyknięcia ma na celu:

  • zmniejszenie ryzyka wystąpienia hipoglikemii w nocy, kiedy nie przyjmujemy posiłków,
  • zapewnienie wystarczającego poziomu insuliny przez całą dobę (niektóre insuliny średnio-długo działające wystarczają na jedynie 16-18 godzin).

Nowocześniejsze insuliny podaje się jeden raz na dobę. W badaniach są obecnie insuliny, których jedno wstrzyknięcie wystarczać powinno na kilka dni a nawet dłużej.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze