Kiedy u pacjenta onkologicznego pojawiają się problemy z połykaniem? Czym jest dysfagia?
Krztuszenie się, kaszel, łzawienie, częste odruchy wymiotne czy ból podczas połykania to tylko niektóre objawy dysfagii, czyli problemów z przełykaniem. Schorzenie charakterystyczne jest dla pacjentów po udarach jak też dla może wystąpić u chorych z nowotworami głowy i szyi. Jak radzić sobie z problemami, które niesie za sobą dysfagia?
1. Co to jest dysfagia?
Termin „dysfagia” oznacza zaburzenia połykania. Ze względu na miejsce ich powstawania można ją podzielić na dysfagię ustnogardłową i przełykową.
Ta pierwsza wiąże się z trudnościami przechodzenia pokarmu z jamy ustnej do gardła i dalej do przełyku, natomiast w przypadku drugiej dochodzi do ograniczenia przechodzenia pokarmów lub płynów na drodze przełyk–żołądek.
Dysfagia u pacjentów z nowotworami głowy i szyi może występować jako konsekwencja lokalizacji samego guza jak też pojawiać się w wyniku leczenia, np. konieczności chirurgicznego usunięcia struktur odpowiedzialnych za odruch połykania, bądź też jako (czasowy najczęściej) efektradio- lub radiochemioterapii.
2. Konsekwencje dysfagii
U pacjentów, u których zdiagnozowano dysfagię, przełykanie nie jest prawidłowe – najczęściej bywa spowolnione i przebiega mniej sprawnie, co może powodować często duży dyskomfort chorym. Występuje zwiększone ryzyko zachłyśnięcia się płynem lub kęsem pokarmu podczas żucia i/lub połykania, co może wiązać się z pojawieniem się powikłań w obrębie układu oddechowego.
Chorzy powinni zwracać zatem szczególną uwagę na spożywanie napojów oraz dań o rzadkiej konsystencji, takich jak np. sosy lub zupy. Podkreśla się ponadto, że pacjenci onkologiczni ze stwierdzoną dysfagią mogą cierpieć na zaburzenia czucia smaku lub całkowity jego brak. Nieprawidłowości związane mogą być również z odczuwaniem temperatury pożywienia i zaburzeniami czucia obecności pokarmu w jamie ustnej. Każdy z tych czynników pełni bardzo ważną rolę w procesie przełykania.
3. Pomoc w dysfagii
Pacjenci cierpiący na dysfagię powinni być ostrożni, zwłaszcza w pierwszej fazie występowania dolegliwości i dobrze, by unikali rzadkich zup i sosów, szczególną uwagę zwracając na przyjmowanie płynów. Wyjściem z sytuacji może być spożywanie dań o gęstej konsystencji – typu puree lub gęstego przecieru pomidorowego. Można też zmienić gęstość pokarmów i płynów. Zastosowanie takiego zabiegu powoduje, że pokarm łatwiej przesuwa się w jamie ustnej i przemieszcza do gardła i przełyku. Co więcej, formę gęstego dania łatwiej kontrolować podczas żucia czy gryzienia. W konsekwencji zmniejsza się ryzyko zachłyśnięcia.
Jak wpłynąć konsystencję pokarmów? Owszem, można zagęszczać je naturalnie, na przykład przy pomocy mąki lub drobnej kaszy, ale takie rozwiązania często nie wystarczają. Poza tym mogą u niektórych chorych nadmiernie obciążać żołądek, powodować wzdęcia jak też zmieniać smak i zapach przygotowywanych potraw.
Innym sposobem zagęszczania posiłków może być zastosowanie specjalnego produktu do zagęszczania o nazwie Nutilis Clear.
W skład Nutilis Clear wchodzi guma ksantanowa. Dzięki niej produkt charakteryzuje się odpornością na działanie enzymu amylazy, zawartego w ślinie. To ważne, ponieważ w efekcie dodania do posiłku lub napoju preparatu Nutilis Clear pacjent otrzymuje odpowiednio zagęszczony pokarm o niezmienionym smaku, zapachu i przejrzystości, a także taki, który odporny jest na działanie amylaz. Produkty z odpowiednią ilością gumy ksantanowej zmniejszają u chorego ryzyko zachłyśnięcia. Warto też pamiętać, że pomocne dla pacjentów może być wykonywanie specjalnych ćwiczeń usprawniających pracę mięśni w obrębie twarzy i szyi.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
