Łykasz leki? Uważaj na zęby

Informacje o składzie i działaniach ubocznych leku znajdziemy w każdej ulotce. Polacy nie mają jednak zwyczaju do nich sięgać. A to ważne źródło wiedzy. Leki nie mają obojętnego wpływu na nasz organizm, dotyczy to również jamy ustnej. Niosą ze sobą ryzyko wielu działań niepożądanych.

- Najczęstszymi skutkami ubocznymi przy zażywaniu leków doustnych są grzybica jamy ustnej, suchość w jamie ustnej, obrzęk dziąseł, zapalenie błony śluzowej, owrzodzenia jamy ustnej, zaburzenia smaku, próchnica oraz przebarwienia zębów. Dlatego jeśli przyjmujemy leki, szczególnie te inwazyjne, powinniśmy o tym fakcie poinformować dentystę - mówi lek. stom. Waldemar Stachowicz z Centrum Leczenia i Profilaktyki Paradontozy Periodent w Warszawie.

Próchnica pojawia się nie tylko wtedy, gdy pijemy słodkie soki czy jemy słodycze, ale również gdy długo zażywamy słodzone leki i syropy. Zagrożeniem dla naszych zębów jest m.in glukoza, sacharoza. Spada wtedy w jamie ustnej poziom pH. Kwaśny odczyn powoduje odwapnienie szkliwa i w konsekwencji próchnicę.

W składzie wielu produktów leczniczych m.in. suplementów, witamin, tabletek do ssania na gardło, a przede wszystkim syropów na kaszel, znajdziemy dodatek cukru, substancji słodzących i słodzików, np. sacharozę, sukralozę, syrop glukozowy, miód, sorbitol lub Acesulfam K.

Niektóre leki negatywnie wpływają także na dziąsła, np. preparat przeciwpadaczkowy (fenytoina), cyklosporyna (lek immunosupresyjny stosowany po przeszczepach narządów) i blokery kanału wapniowego np. werapamil czy diltiazem, zażywane w terapii nadciśnienia tętniczego krwi. Dziąsła stają się bolesne, zaczerwienione, a w skrajnych przypadkach puchną tak, że pokrywają całe korony. Przerosty dziąseł zwiększają ryzyko paradontozy, a w konsekwencji grozi nam utrata zębów.

Konsekwencją zażywania leków jest suchość w ustach, która wzmaga się wraz z wiekiem, ale może ją powodować nawet 400 leków.

• Podróż bez niepotrzebnych problemów, czyli jak ułatwić sobie życie
• Po co sprzątać? Zobacz, jak uniknąć nadmiaru obowiązków
• Obalamy mity na temat rozszerzania diety niemowlaka
• Pediatra odpowiada na wasze pytania
• Nie daj się oszukać! Czy wiesz, jak rozpoznać prawdziwy tran?
• Nowa technologia w domu. Zobacz, jak zmieni twoje życie

Na suchość skarżą się szczególne te osoby, które zażywają leki przeciwhistaminowe, leki stosowane w terapii choroby Parkinsona, Alzheimera, leki przeciwdepresyjne, leki przeciwpsychotyczne, niektóre leki na nadciśnienie czy choroby serca np. inhibitory konwertazy angiotensyny (ACEI), a także inhalatory stosowane w chorobach dróg oddechowych. Lekarze zalecają, żeby osoby te miały przy sobie zawsze butelkę wody, by stale zwilżać jamę ustną.

Niektóre leki inhalacyjne stosowane w astmie mogą prowadzić do grzybicy jamy ustnej. Pojawia się wtedy charakterystyczny biały nalot na ustach i błonach śluzowych jamy ustnej oraz owrzodzenie. Pacjent skarży się na pieczenie, czuje dyskomfort przy jedzeniu. Aby uniknąć ewentualnych dolegliwości najlepiej po każdej inhalacji przepłukać usta wodą.

Owrzodzenia jamy ustnej czyli charakterystyczne białe plamki z czerwoną obwódką, spowodować może także aspiryna, penicylina, sulfonamidy, streptomycyna czy leki stosowane w chemioterapii.

Leki mogą także zmienić zabarwienie szkliwa. Szaro-brązowy lub żółty kolor powodują preparaty z żelazem w formie płynnej oraz antybiotyki oparte na tetracyklinie lub doksycyklinie, stosowane szczególnie często przy schorzeniach laryngologicznych np. niektórych infekcjach dróg oddechowych.

Na żółto i brązowo barwi amoksycylina z kwasem klawulanowym używana w leczeniu zakażeń bakteryjnych oraz zbyt duże ilości fluoru. Z kolei zielonkawe lub niebiesko-zielone smugi może pozostawić np. cyprofloksacyna o działaniu bakteriobójczym.

Barwa szkliwa, stany zapalne dziąseł czy owrzodzenia, to niejedyne skutki uboczne leków. Medykamenty mogą również spowodować zmianę smaku na metaliczny, słony oraz gorzki. Jest to szczególnie częste odczucie u pacjentów w podeszłym wieku, którzy zażywają duże ilości różnych preparatów.

Zazwyczaj dolegliwość przemija wraz z odstawieniem leków. Do zaburzeń zmysłu smaku prowadzą m.in.: leki stosowane w chemioterapii (metotreksat i doksorubicyna), antybiotyki (np. ampicylina, tetracykliny, bleomycyna, cefamandol, linkomycyna), leki przeciwhistaminowe, leki przeciwgrzybicze (np. metronidazol),

Smak zmieniają równiez leki przeciwpsychotyczne (m.in. lit, trifluoperazyna) czy leki stosowane przy nadciśnieniu np. kaptopryl. Przyczyniać mogą się także leki przeciwcukrzycowe (glipizyd), leki moczopędne (np. kwas etakrynowy), leki kardiologiczne (nitrogliceryna) oraz leki stosowane w chorobie Parkinsona (lewodopa).

Dentyści uspokajają, że nie trzeba odstawiać leków, tylko z większą uwagą dbać o zęby.

- Taki pacjent to pacjent pod szczególnym nadzorem, narażony na dodatkowe dolegliwości, które często wymagają odrębnego leczenia zachowawczego oraz podwójnej profilaktyki. W takiej sytuacji należy z jeszcze większą troską monitorować stan zębów podczas przeglądów stomatologicznych, a w razie poważniejszych konsekwencji w jamie ustnej, jeśli to możliwe, szukać łagodniejszych zamienników leków – wyjaśnia dr Stachowicz.