Pielęgnacja atopowej skóry

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to choroba, której towarzyszy nasilony i uporczywy świąd, a zmiany skórne mają typowy obraz i lokalizację. Choroba najczęściej występuje u niemowląt oraz starszych dzieci. Niektóre dzieci wyrastają z atopowego zapalenia skóry lub doznają złagodzenia objawów choroby. Atopowe zapalenie skóry może wystąpić jednak również u osób dorosłych. Przyczyna tej choroby nie jest do końca znana, ale większość chorych ma w rodzinie przypadki alergii. Stan zapalny prowadzący do wysypki w atopowym zapaleniu skóry jest najprawdopodobniej rodzajem reakcji alergicznej.

1. Wzrost zachorowalności na alergię

Badania wykazały, że u osób z atopowym zapaleniem skóry występuje nieszczelność bariery jelitowej, która zwiększa przepuszczalność alergenów. W organizmie alergika dominują limfocyty proalergiczne, a układ immunologiczny nie funkcjonuje prawidłowo.

Osób zmagających się z alergią jest coraz więcej, co tłumaczy się tak zwanym „zachodnim stylem życia”. Dzieci mają mniejszą styczność z bakteriami dzięki zwiększonemu reżimowi higienicznemu, częstemu przyjmowaniu antybiotyków, zmianie nawyków żywieniowych, wychowywaniu się w nielicznych rodzinach oraz mniejszej zachorowalności na typowe dla wieku dziecięcego choroby zakaźne.

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Dlaczego warto robić screening?"

Taka sytuacja jest, wbrew pozorom, nie do końca korzystna. W rozwoju tolerancji immunologicznej na czynniki zewnętrzne podstawowe znaczenie mają drobnoustroje, które zasiedlają przewód pokarmowy. Jeśli w trakcie pierwszych dwóch lat życia dziecka, gdy kształtuje się jego ekosystem jelitowy, dojdzie do nieprawidłowości, układ odpornościowy malucha może zostać aktywowany proalergicznie. W rezultacie organizm dziecka traktuje niegroźne substancje jako źródło zagrożenia.

2. Zmiany skórne w AZS

Głównym objawem atopowego zapalenia skóry jest swędzenie. Może być dotkliwe i uporczywe, zwłaszcza w nocy. Drapanie swędzących miejsc powoduje zwykle wysypkę. Jest ona czerwona i plackowata. Wysypka może utrzymywać się stale lub na zmianę pojawiać się i znikać.

U chorego na atopowe zapalenie skóry mogą występować rany wypełnione płynem. Możliwe jest także tworzenie się skorupy. Taki objaw jest typowy, gdy chory pociera lub drapie skórę, a także gdy dochodzi do zainfekowania skóry. Wysypka może wyglądem przypominać również łuskę. Jest wówczas czerwona i świerzbiąca. Ciągłe drapanie może powodować twardnienie wysypki oraz zgrubienie skóry.

Stopień zaawansowania objawów atopowego zapalenia skóry zależy od rozległości zmian skórnych, ewentualnego drapania dotkniętych chorobą miejsc, a także od występowania wtórnych zakażeń. Łagodne atopowe zapalenie skóry pojawia się zwykle na niewielkim fragmencie skóry, nie świerzbi zbyt dotkliwie i znika po wystarczającym nawilżaniu. Natomiast ciężka postać choroby objawia się zmianami na dużych partiach ciała, wysypka jest silnie świerzbiąca i nie ustępuje mimo nawilżania.

3. Gdzie pojawiają się objawy atopowego zapalenia skóry?

Miejsce występowania wysypki na ciele zależy od wieku chorego. U dzieci do drugiego roku życia objawy atopowego zapalenia skóry pojawiają się zwykle na twarzy, skórze głowy, szyi, rękach, nogach oraz tułowiu. Wysypka rzadko występuje w okolicy narządów płciowych. Najczęściej pojawia się w zimie i ma postać suchych, czerwonych, łuszczących się łusek na policzkach dziecka. Krostki często tworzą strupy i wydzielają płyn. Pocieranie i drapanie wysypki może doprowadzić do infekcji.

U dzieci w wieku 2-11 lat symptomy atopowego zapalenia skóry mogą pojawić się po raz pierwszy lub mogą stanowić kontynuację choroby wieku niemowlęcego. Zmiany skórne występują zwykle na tylnej części nóg oraz rąk, na szyi oraz zginających się częściach ciała. Są zazwyczaj suche, ale przewlekła wysypka może z czasem powodować zgrubienie skóry. Na skutek pocierania i drapania skóry może dojść do infekcji.

U nastolatków i osób dorosłych atopowe zapalenie skóry ma zwykle łagodniejszą postać. Miejsca dotknięte chorobą to zwykle szyja, tył kolan oraz wewnętrzna część łokci. Zmiany skórne mogą pojawić się również na twarzy, nadgarstkach oraz przedramionach. Rzadko zdarza się, że objawy atopowego zapalenia skóry występują w pachwinach.

4. Jak leczyć atopowe zapalenie skóry (AZS)??

Mimo iż nie ma lekarstwa na atopowe zapalenie skóry, chorobę można kontrolować dzięki lekom oraz profilaktyce. Stosowane obecnie leczenie pomaga zahamować rozwój wysypki i redukować swędzenie. Metoda leczenia zależy od rodzaju wysypki. Zazwyczaj chory przyjmuje kortykosteroidy i aplikuje maści o działaniu nawilżającym.

Bardzo ważne jest niedopuszczanie do wysuszenia skóry. Jeśli dziecko ma atopowe zapalenie skóry, wskazane jest kąpanie go w letniej wodzie przez maksymalnie 3-5 minut, niestosowanie żelów oraz olejków do kąpieli, a także mycie mydłem jedynie okolic pod pachami, pachwin oraz stóp. Po kąpieli należy możliwie szybko zaaplikować krem nawilżający na skórę.

Ponadto należy unikać substancji, które mogą podrażniać skórę i zaostrzać wysypkę. Są to: mydła wysuszające skórę, perfumy oraz szorstkie ubrania i pościel. Wskazane jest także unikanie alergenów wywołujących wysypkę i pogarszających objawy atopowego zapalenia skóry. Do tej grupy zaliczają się: roztocza, kurz, sierść, jaja, orzechy ziemne, mleko, pszenica, ryby oraz produkty sojowe. Przed ograniczeniem styczności chorego z tymi alergenami należy jednak skonsultować się z lekarzem, czy któreś z nich faktycznie przyczyniają się do atopowego zapalenia skóry u danego pacjenta.

Duże znaczenie ma także kontrolowanie świerzbienia oraz drapania skóry. Paznokcie chorego powinny być krótko przycięte i opiłowane, by nie uszkadzać skóry podczas pocierania. Warto nakładać specjalne bawełniane rękawiczki, a niemowlakowi nałożyć bawełniane skarpetki lub rękawiczki na dłonie.

Oprócz kortykosteroidów w leczeniu atopowego zapalenia skóry stosuje się miejscowe leki immunosupresyjne, leki przeciwhistaminowe, a także antybiotyki, leki o działaniu antywirusowym i przeciwgrzybiczym do leczenia zainfekowanej wysypki.

4.1. Prawidłowa higiena skóry atopowej

Właściwa pielęgnacja skóry atopowej jest kluczowa, by radzić sobie z wysypką oraz ze świądem, który jest najtrudniejszy do zniesienia. Choroba jest przewlekła i charakteryzuje ją tendencja do nawrotów, dlatego warto odpowiednio zadbać o skórę atopową. Jak to zrobić?

• Wskazane jest zmniejszenie ilości kąpieli. Osoby z atopowym zapaleniem skóry powinny ograniczyć się do 2-3 kąpieli w tygodniu.
• W czasie mycia woda powinna być letnia, a sama kąpiel powinna trwać nie więcej niż 5-10 minut. Po umyciu należy delikatnie osuszyć skórę ręcznikiem i natychmiast zaaplikować krem lub balsam nawilżający. Skóra powinna być jeszcze lekko wilgotna.
• Należy ograniczyć korzystanie z mydła do minimum. Lepszym wyborem są łagodne płyny do mycia lub mydło nawilżające.
• Po nałożeniu produktu nawilżającego warto przykryć skórę, by zatrzymać wilgoć.
• Zmiany skórne można nawilżać w wodorowęglanie sodu, by zredukować świerzbienie.
• W zimie nie należy wychodzić z domu bez rękawiczek.
• Wskazane jest obcinanie paznokci na krótko i opiłowanie ich, by podczas drapania nie doszło do wtórnego zakażenia skóry.
• Należy również unikać styczności z alergenami i substancjami podrażniającymi skórę.
• Dzieci z atopowym zapaleniem skóry powinny pić dużo wody, by nawadniać skórę.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.