Punkty spustowe – rodzaje, przyczyny, objawy i leczenie
Punkty spustowe to obszary w obrębie brzuśca mięśnia lub powięzi, które oceniane są jako nadwrażliwe. Najczęstsze sytuacje, które uznaje się za przyczynę ich powstawania to wrodzone i nabyte wady układu ruchu, długotrwałe utrzymywanie niewłaściwej pozycji ciała, szkodliwe nawyki ruchowe czy urazy. Jakie są objawy obecności punktów spustowych? Na czym polega ich terapia?
1. Co to są punkty spustowe?
Punkty spustowe (ang. trigger points) to obszary w obrębie brzuśca mięśniowego lub powięzi mięśnia, które są nadwrażliwe. Mają postać niewielkich guzków lub zgrubień. Wykonanie ucisku w ich obrębie zwykle wywołuje tkliwość oraz ból o charakterze pulsującym, palącym, szczypiącym, rzutowanym czy promieniującym.
W zależności od dolegliwości bólowych wyróżnia się takie rodzaje punktów spustowych jak punkty aktywne, utajone i embrionalne. Punkty spustowe utajone charakteryzuje brak odczuwania dolegliwości bólowych przed uciskiem. Miejsce to nie generuje bólu, dopóki nie zostanie podrażnione lub uciśnięte.
Punkty aktywne cechuje wrażliwość i odczuwanie dolegliwości bólowych (są bolesne bez dotyku). Z kolei punkty embrionalne to punkty wrażliwe na dotyk w obrębie tkanek miękkich, które nie powodują promieniowania dolegliwości bólowych.
2. Mapa punktów spustowych
Jak wygląda mapa punktów spustowych? Linie, wzdłuż których lokalizują się skupiska punktów spustowych to łańcuchy mięśniowo-powięziowe. Najczęstsze miejsca ich występowania i podrażnienia to:
- tylna powierzchnia głowy i karku,
- szyja (mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy),
- okolica międzyłopatkowa,
- obręcz barkowa,
- ramię i przedramię,
- klatka piersiowa,
- okolica kręgosłupa lędźwiowego,
- boczna część pośladka,
- pachwina,
- pasmo biodrowo-piszczelowe,
- łydka.
3. Przyczyny punktów spustowych
Skąd biorą się punkty spustowe? Bezpośredni mechanizm powstawania punktów spustowych nie został do końca poznany. Wiadomo, że czynniki wywołujące rozwój punktów spustowych mogą być zarówno wrodzone, jak i nabyte. Do wrodzonych należy na przykład niedorozwój kości miednicznej, zniekształcenie twarzy czy skrócenie kończyny górnej.
Punkty spustowe powstają często w mięśniach, które są narażone na długotrwałe przeciążenia. Pojawiają się wskutek stresu, przemęczenia, urazów i mikrourazów, zaburzeń układowych, jak i pooperacyjnych oraz niewydolności mięśniowej. Są konsekwencją przeciążenia bądź nieprawidłowego wykorzystania, niedostatecznego obciążenia, nadużywania czy aktywności odruchowej.
Nie bez znaczenia jest nierównowaga hormonalna oraz niedobór witaminy B12, kwasu foliowego, witaminy C czy żelaza.
4. Objawy punktów spustowych
Punkty spustowe wywołują ból:
- w miejscu ucisku,
- dookoła drażnionego punktu,
- promieniujący,
- miejsca odległego (według schematu określonego w mapie punktów spustowych).
Punkty spustowe występują w skupiskach. Punkt główny jest punktem najbardziej aktywnym, czyli o największej bolesności. Wykonanie ucisku w jego obrębie wywołuje tkliwość oraz ból o charakterze pulsującym, palącym, szczypiącym, rzutowanym czy promieniującym. Oznacza to, że ból dotyczy zarówno miejsca stymulowanego uciskiem jak również jego okolicy (promieniowanie) lub miejsc bardzo odległych (rzutowanie).
Ból punktu spustowego może mieć charakter gniotący, piekący, może generować uczucie ciepła, mrowienie. Charakterystyczne jest, że uciskanie go wywołuje lub nasila objawy, a jego rozluźnienie je eliminuje.
Dodatkowo punkty spustowe mogą być przyczyną wystąpienia innych objawów towarzyszących, takich jak:
- bóle głowy,
- szumy uszne,
- zaczerwienienie spojówek,
- upośledzona perystaltyka żołądka,
- zaburzenia funkcji trawiennych,
- arytmia serca,
- zmiany skórne,
- odczucia podobne do towarzyszących zapaleniu wyrostka robaczkowego,
- niestrawność, zgaga, mdłości,
- podwyższona sekrecja zatoki szczękowej,
- gęsia skórka,
- opadanie powiek i nadmierne łzawienie,
- skurcz naczyń krwionośnych i ból głowy.
5. Terapia punktów spustowych
Terapia punktów spustowych obejmuje uwolnienie punktu generującego objawy oraz terapię eliminującą przyczyny jego powstania.
Bardzo ważne jest odnalezienie punktu głównego, wokół którego powstają satelitarne punkty spustowe. Punkt spustowe opracowuje się zwykle palpacyjnie poprzez masaż punktów spustowych i ćwiczenia punktów spustowych.
Techniki, jakie są wykorzystywane w szukaniu punktów spsutowych to palpacja płaska i technika szczypcowa. Zlokalizowanie punktu jest pierwszym etapem terapii. Następnie przechodzi się do jego rozluźnienia (uwolnienia).
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.