Synestezja - czym jest i skąd się bierze. Czy trzeba to leczyć?
O zjawisku synestezji często mówi się w przypadku muzyków, artystów i osób, które na co dzień w szczególny sposób wykorzystują swoje zmysły. To niezwykła zdolność do postrzegania zjawisk poprzez kilka zmysłów. Przyczyny synestezji nie są do końca znane, a leczenie nie jest konieczne. Zobacz, czy Ciebie również dotyczy ta szczególna umiejętność.
1. Co to jest synestezja
Synestezja to zdolność, dzięki której doświadczenia jednego zmysłu (np. słuchu, wzroku) wywołują jednocześnie wrażenia charakterystyczne dla innych zmysłów. Na przykład czerwony kolor może wywoływać uczucie ciepła, a cyfra cztery budzi skojarzenie z kolorem zielonym. Osoby dotknięte synestezją nie lubią wykonywać niektórych czynności, ponieważ budzą one w nich niemiłe i nieprzyjemne wrażenia smakowe czy słuchowe.
Synestezja może mieć wydźwięk negatywny, jednak zdecydowanie częściej traktowana jest jako niezwykła umiejętność do postrzegania rzeczywistości na wiele sposobów. Dobrym przykładem są tutaj muzycy. Bardzo często widzą oni dźwięki jako kolory lub postrzegają je jako faktury czy smaki - barwa czyjegoś głosu może być dla nich miękka jak zamsz albo chropowata jak beton, może być także słodka, kwaśna albo gęsta.
2. Przyczyny synestezji
Nie wiadomo dokładnie, dlaczego powstaje synestezja. Podaje się dwie teorie powstawania synestezji. Według pierwszej, w mózgu osób z synestezją jest więcej połączeń między neuronami, które przenoszą informacje z różnych narządów zmysłu – różne wrażenia mieszają się ze sobą. Inna hipoteza zakłada, że liczba połączeń między neuronami w mózgu synestetyków jest taka sama, jak u innych ludzi – zachwiana jest zaś równowaga pomiędzy hamowaniem i wyciszaniem impulsów, które docierają do mózgu. Neurofizjolodzy twierdzą, że każdy człowiek rodzi się jako synesteta. Jednak zdecydowana większość z nas traci synestezję wraz z wiekiem.
Nieznane jest też źródło synestezji. Kiedyś uważano, że na pojawienie się synestezji ma wpływ wychowanie – dziecko, ucząc się np. liczenia za pomocą kolorowych klocków lub innych zabawek, tworzy różne ścieżki skojarzeń. Obalono jednak tę teorię i obecnie przyjmuje się, że synestezja jest dziedziczna.
Wyróżnia się różne rodzaje synestezji. Najpopularniejsze jest tzw. barwne słyszenie – osoba słyszy dźwięk i widzi kolor, i odwrotnie. Te wrażenia pojawiają się przez całe życie. Najbardziej osobliwa jest synestezja „audiomotoryczna” – osoba, która na nią cierpi, odczuwa konieczność zajmowania konkretnej pozycji, gdy usłyszy określony dźwięk.
Omawiane zjawisko może wywołać również przyjęcie LSD. Synestezja częściej występuje u kobiet i osób leworęcznych. Są to zwykle ludzie o niezwykłej inteligencji, obdarzeni niesamowitą wyobraźnią. Mają jednak problem z odróżnianiem prawej strony od lewej. Badania mózgu wykazały, że synestezja jest zbliżona do padaczki skroniowej. Inna teoria mówi, że przyczyną synestezji mogą być guzy mózgu lub inne choroby neurologiczne.
3. Diagnozowanie synestezji
Diagnozowanie synestezji jest niezwykle kłopotliwe. Zdarza się bowiem, że pacjenci doświadczają halucynacji, nie zaś wrażeń synestetycznych. W rozpoznaniu synestezji kluczową rolę odgrywa badanie rezonansem magnetycznym. W przypadku synestezji wywołanej chorobami neurologicznymi, skutecznym leczeniem może okazać się podanie choremu leków przeciwdepresyjnych. Jednak pojawia się niekiedy pytanie, czy synestezję warto leczyć.
Synestezja bywa niekiedy traktowana jako prawdziwy dar, a ludzie nią dotknięci, w większości przypadków, cieszą się ze swej niezwykłości. Zdarzają się oczywiście sytuacje, gdy synestezja utrudnia życie, ponieważ u chorego na synestezję może powstać wrażenie szumu informacji.
Narządy zmysłów pozwalają nam odbierać impulsy ze swiata. Współczesne technologie dążą do tego, by dawać jak najwięcej odczuć jednocześnie. Powstają instrumenty, które łączą dźwięki z określonymi barwami.
Synestezja jest zjawiskiem niezwykle ciekawym i zagadkowym. Niektórzy naukowcy są zdania, że za kilka tysięcy lat każdy człowiek będzie synestetycznie odbierał rzeczywistość.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.