Trwa ładowanie...

Cenimy Twoją prywatność

Kliknij "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU", aby wyrazić zgodę na korzystanie w Internecie z technologii automatycznego gromadzenia i wykorzystywania danych oraz na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez Wirtualną Polskę, Zaufanych Partnerów IAB (874 partnerów) oraz pozostałych Zaufanych Partnerów (403 partnerów) a także udostępnienie przez nas ww. Zaufanym Partnerom przypisanych Ci identyfikatorów w celach marketingowych (w tym do zautomatyzowanego dopasowania reklam do Twoich zainteresowań i mierzenia ich skuteczności) i pozostałych, które wskazujemy poniżej. Możesz również podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody Wirtualna Polska, Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy będą przetwarzać Twoje dane osobowe zbierane w Internecie (m.in. na serwisach partnerów e-commerce), w tym za pośrednictwem formularzy, takie jak: adresy IP, identyfikatory Twoich urządzeń i identyfikatory plików cookies oraz inne przypisane Ci identyfikatory i informacje o Twojej aktywności w Internecie. Dane te będą przetwarzane w celu: przechowywania informacji na urządzeniu lub dostępu do nich, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru reklam, tworzenia profili związanych z personalizacją reklam, wykorzystania profili do wyboru spersonalizowanych reklam, tworzenia profili z myślą o personalizacji treści, wykorzystywania profili w doborze spersonalizowanych treści, pomiaru wydajności reklam, pomiaru wydajności treści, poznawaniu odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł, opracowywania i ulepszania usług, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru treści.


W ramach funkcji i funkcji specjalnych Wirtualna Polska może podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Cele przetwarzania Twoich danych przez Zaufanych Partnerów IAB oraz pozostałych Zaufanych Partnerów są następujące:

  1. Przechowywanie informacji na urządzeniu lub dostęp do nich
  2. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru reklam
  3. Tworzenie profili w celu spersonalizowanych reklam
  4. Wykorzystanie profili do wyboru spersonalizowanych reklam
  5. Tworzenie profili w celu personalizacji treści
  6. Wykorzystywanie profili w celu doboru spersonalizowanych treści
  7. Pomiar efektywności reklam
  8. Pomiar efektywności treści
  9. Rozumienie odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł
  10. Rozwój i ulepszanie usług
  11. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru treści
  12. Zapewnienie bezpieczeństwa, zapobieganie oszustwom i naprawianie błędów
  13. Dostarczanie i prezentowanie reklam i treści
  14. Zapisanie decyzji dotyczących prywatności oraz informowanie o nich

W ramach funkcji i funkcji specjalnych nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy mogą podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Dla podjęcia powyższych działań nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy również potrzebują Twojej zgody, którą możesz udzielić poprzez kliknięcie w przycisk "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU" lub podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Cele przetwarzania Twoich danych bez konieczności uzyskania Twojej zgody w oparciu o uzasadniony interes Wirtualnej Polski, Zaufanych Partnerów IAB oraz możliwość sprzeciwienia się takiemu przetwarzaniu znajdziesz w ustawieniach zaawansowanych.


Cele, cele specjalne, funkcje i funkcje specjalne przetwarzania szczegółowo opisujemy w ustawieniach zaawansowanych.


Serwisy partnerów e-commerce, z których możemy przetwarzać Twoje dane osobowe na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody znajdziesz tutaj.


Zgoda jest dobrowolna i możesz ją w dowolnym momencie wycofać wywołując ponownie okno z ustawieniami poprzez kliknięcie w link "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu.


Pamiętaj, że udzielając zgody Twoje dane będą mogły być przekazywane do naszych Zaufanych Partnerów z państw trzecich tj. z państw spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego.


Masz prawo żądania dostępu, sprostowania, usunięcia, ograniczenia, przeniesienia przetwarzania danych, złożenia sprzeciwu, złożenia skargi do organu nadzorczego na zasadach określonych w polityce prywatności.


Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki oznacza, że pliki cookies będą umieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W celu zmiany ustawień prywatności możesz kliknąć w link Ustawienia zaawansowane lub "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu w ramach których będziesz mógł udzielić, odwołać zgodę lub w inny sposób zarządzać swoimi wyborami. Szczegółowe informacje na temat przetwarzania Twoich danych osobowych znajdziesz w polityce prywatności.

To może być epidemia na miarę depresji. "Mamy wysyp chorych"

 Katarzyna Prus
06.12.2023 18:39
ADHD diagnozuje się u coraz większej liczby dorosłych
ADHD diagnozuje się u coraz większej liczby dorosłych (Getty Images)

ADHD może dotyczyć już miliona Polaków, a będzie jeszcze gorzej. Tymczasem jest problem z dostępem do kluczowych leków, a z drugiej strony - z ich przewlekłym zażywaniem, również przez osoby, które nie mają diagnozy. Skutkiem mogą być m.in. problemy kardiologiczne i stany lękowe.

spis treści

1. Milion chorych w Polsce

Dramatycznie przybywa dorosłych z ADHD. Szacuje się, że aktualnie to problem, który może dotyczyć już nawet miliona Polaków.

Eksperci alarmują, że zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ang. attention deficit hyperactivity disorder, ADHD) można porównać do depresji, biorąc pod uwagę ogromną skalę problemu.

- Aktualnie mamy wysyp diagnoz ADHD u dorosłych, podczas gdy jeszcze do niedawna było bardzo stereotypowo kojarzone z dziećmi, a zwłaszcza niegrzecznymi chłopcami - zaznacza w rozmowie z WP abcZdrowie psycholożka Alicja Wiśnicka z Poradni Zdrowia Psychicznego Harmonia z Grupy LUX MED.

Zobacz film: "Rehabilitacja kardiologiczna"

- Pod względem skali nowych przypadków, z jaką mamy do czynienia możemy powiedzieć, że to "nowa" depresja, mimo że pod względem objawów i diagnozowania to zupełnie inny problem - wyjaśnia.

Tymczasem ADHD to nie tylko impulsywność, traktowana czasem jako przejaw agresji, ale też trudność w koncentracji, skupieniu uwagi. Tacy pacjenci często zaczynają jedną, drugą czy trzecią rzecz i nie kończą żadnej.

- Z punktu widzenia zdrowej osoby może się to wydawać błahym problemem, a dla osoby chorej to gigantyczny problem, który kompletnie niszczy codzienne życie, dezorganizuje pracę, odpowiada za rozpad związków czy relacji towarzyskich, dlatego diagnoza jest kluczowa, by nauczyć się funkcjonować z tą chorobą - podkreśla ekspertka.

- Pamiętajmy, że z ADHD się rodzimy, tej choroby nie można nabyć, bo jest ona związana z konkretną konstrukcją mózgu. Za ponad połowę przypadków odpowiadają czynniki genetyczne, więc jest wysoce prawdopodobne, że jeśli rodzic ma ADHD, dziecko to odziedziczy - mówi psycholożka.

A co stoi za lawinowym wzrostem diagnozowanych pacjentów?

- Przede wszystkim większa świadomość. Co chwilę pojawiają się nowe badania w tym zakresie, kiedyś nie poświęcano temu problemowi tyle uwagi, m.in. ze względu na jego stereotypowe postrzeganie. Aktualnie bardzo widocznie wzrosła świadomość nie tylko u lekarzy, którzy wiedzą jak kierować pacjenta, ale też samych chorych, którzy dostrzegają pewne cechy wskazujące na chorobę, lepiej je rozumieją i częściej konsultują się ze specjalistą - tłumaczy ekspertka.

Aktualnie przy diagnozie dzieci, częściej diagnozuje się rodziców, co też przekłada się na wzrost.

- Wyższa świadomość może mieć też jednak negatywny aspekt i prowadzić do samodiagnozy, z którą spotykam się w swoim gabinecie nagminnie. To z kolei może prowadzić np. do zażywania leków, które mają potencjał uzależniający i skutki uboczne - dodaje Wiśnicka.

2. Problem z dostępem do leków

Wzrost diagnoz u dorosłych to automatycznie większe zapotrzebowanie na leki, zwłaszcza te stymulujące z metylofenidatem, które w Polsce są najczęściej stosowane w leczeniu ADHD.

- Leki stymulujące są najskuteczniejszą formą terapii, dlatego zarówno u dorosłych, jak i u dzieci są najpopularniejszymi lekami pierwszego rzutu. Dodatkowo, w przypadku dzieci i młodzieży do 18. roku życia leczenie tym preparatem jest bezpłatne - mówi w rozmowie z WP abcZdrowie farmaceutka Angelika Talar-Śpionek z serwisu gdziepolek.pl.

Aktualnie na polskim rynku są dostępne tylko dwa stymulanty z metylofenidatem. I tu pojawia się problem.

- Dostawy jednego z nich są uzależnione od niemieckiego producenta i zdarza się, że obserwujemy dłuższe przerwy. Tak było np. w okresie wakacyjnym, kiedy dostępność leku była na poziomie zaledwie 1-3 proc. Teraz sytuacja się poprawiła, bo dostępność wzrosła do 15-30 proc., ale wciąż nie jest zadowalająca, biorąc pod uwagę rosnącą liczbę pacjentów - zaznacza farmaceutka.

Dodaje, że nawet jeśli dostępność leków się poprawia, to często jest to chwilowe.

Dostępność drugiego leku z metylofenidatem też jest bardzo słaba, szczególnie w niższej dawce - aktualnie na poziomie 5 proc., w wyższej - 10 proc.

Problemy z dostępnością dotyczą także innych leków stosowanych w leczeniu ADHD - pochodnych amfetaminy. Lisdeksamfetamina - jedyny lek z tą substancją zarejestrowany w Polsce stracił pozwolenie na dopuszczenie do obrotu na początku tego roku.

- Jako że lek nie ma rejestracji w Polsce, teoretycznie możliwe jest jego sprowadzenie dla pacjenta w trybie importu docelowego, jednak na ten moment taka procedura trwa od 12 do 15 tygodni, a powodem jest bardzo długi czas oczekiwania hurtowni na dostawę leku z zagranicy - wyjaśnia Talar-Śpionek.

- Z kolei drugi lek z grupy pochodnych amfetaminy - deksamfetamina jest jeszcze niedostępna w Polsce. Zainteresowanie jednak już widać i pacjenci o nią pytają - dodaje.

3. Groźne skutki uboczne i uzależnienie

Farmaceutka ostrzega, że przerwy w dostawach najczęściej stosowanych stymulantów mogą się przełożyć na efekty leczenia.

- To nie są leki obojętne dla organizmu i nie u każdego są dobrze tolerowane. Może się więc okazać, że inny lek, który jest akurat dostępny nie będzie dla pacjenta odpowiedni, np. ze względu na zbyt długi czas uwalniania substancji czynnej - zwraca uwagę Talar-Śpionek.

- W przypadku stymulantów jest to natychmiastowe, a w przypadku np. atomoksetyny, która nie jest lekiem psychostymulującym trwa nawet 2-4 tygodnie. Problemem mogą się też okazać skutki uboczne, które są też bardzo indywidualną kwestią - dodaje.

Niebezpieczne mogą być zarówno przerwy w leczeniu, jak i zbyt długie przyjmowanie stymulantów, zwłaszcza że coraz częściej takie leki zażywają osoby, które nie mają diagnozy ADHD, ale chcą poprawić np. efektywność w pracy.

- Metylofenidat pomaga zwiększyć aktywność w częściach mózgu, takich jak te związane z koncentracją - z tego względu leki z tą substancją stosowane są czasami off-label, czyli poza wskazaniami podanymi przez producenta, np. w celu poprawy efektywności uczenia się, jako tzw. smart drugs - tłumaczy ekspertka.

Jakie mogą być zbyt długiego zażywania takich leków?

- Przestymulowanie, spadek energii po nadmiernym jej wzroście, niekontrolowane wzrosty ciśnienia tętniczego krwi, arytmia, bezsenność, stany lękowe, spadek libido, zaburzenia miesiączkowania - ostrzega farmaceutka.

- Ponadto, przewlekłe nadużywanie może prowadzić do rozwoju tolerancji - czyli konieczności sięgania po coraz wyższe dawki, a następnie do uzależnienia psychicznego z towarzyszącymi zaburzeniami zachowania, z epizodami psychotycznymi włącznie.

Nie bez powodu substancja ta znajduje się na liście WADA - Światowej Agencji Antydopingowej - podkreśla.

Katarzyna Prus, dziennikarka Wirtualna Polska

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Oceń jakość naszego artykułu: Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
12345
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze