Będzie przełom w leczeniu antybiotykooporności? Obiecujące wyniki badań
To dkrycie może znacznie usprawnić walkę z coraz większym problemem oporności na antybiotyki. Nowe badania wskazują, że łączenie antybiotyków z inhibitorami biotyny lub inhibitorami kwasów tłuszczowych może przyczynić się do skuteczniejszego leczenia infekcji bakteryjnych.
1. Bakterie antybiotykooporne wyzwaniem dla medycyny
Antybiotykoopornosć jest kluczowym zagrożeniem zdrowia publicznego dostrzeganym przez takie instytucje europejskie i światowe, jak m.in. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO, ang. World Health Organization), Komisja Europejska (KE), Europejskie centrum Profilaktyki i Kontroli Zakażeń (ECDC ang. European Centre for Disease Prevention and Control) czy Amerykańskie Centrum Profilaktyki i Kontroli Zakażeń (CDC, ang. Centers for Disease Control and Prevention).
"Antybiotykooporność jest coraz poważniejszym problemem zdrowia publicznego w Europie, jest często wysoka i zwiększa się. W wielu krajach wskaźniki oporności wzrosły ponad dwukrotnie w ciągu ubiegłych pięciu lat. Rosnąca antybiotykooporność zagraża skuteczności antybiotyków obecnie i w przyszłości" - alarmuje ECDC.
- Niestety mamy w tej chwili – zazwyczaj w warunkach szpitalnych – do czynienia z bardzo istotnym problemem lekooporności – przyznaje dr Tomasz Dzieciątkowski, wirusolog z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Wirusolog podkreśla, że obecnie jest to coraz bardziej odczuwalne dla pacjentów, ponieważ brakuje skutecznych rozwiązań terapeutycznych, a zakażenia wywoływane przez oporne drobnoustroje są przyczyną śmierci wielu pacjentów – zwłaszcza tych, którzy wymagają leczenia szpitalnego.
Dane NFZ mówią o ośmiokrotnie wyższym prawdopodobieństwie zgonu pacjenta zakażonego w szpitalu bakterią lekooporną w porównaniu do pacjenta niezakażonego.
Najczęściej brakuje skutecznej terapii dla pacjenta z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych czy sepsą, ponieważ bakterie odpowiedzialne za te choroby są oporne na antybiotyki.
2. Polacy domagają się leczenia antybiotykami
Niestety leki te cieszą się w Polsce ogromną popularnością. W naszym społeczeństwie są traktowane jak panaceum na niemal wszystkie infekcje, nawet te najbardziej prozaiczne – z wirusowymi i grzybiczymi włącznie.
- Tymczasem antybiotyki nie są skuteczne w leczeniu infekcji wirusowych, ponieważ wirus jest pasożytem wewnątrzkomórkowym, a antybiotyki nie działają na środowisko komórkowe, tylko bakteryjne. Podobnie jest w przypadku infekcji grzybicznych – stwierdza w rozmowie z WP abcZdrowie prof. dr n. med. Anna Boroń-Kaczmarska, specjalistka chorób zakaźnych.
- Można śmiało powiedzieć, że antybiotyki nie mają szansy oddziaływania na wirusy i nie ograniczają czasu ich żywotności, w związku z tym antybiotykoterapia w zakażeniach wirusowych jest nieuzasadniona – dodaje lekarka.
Dr Łukasz Durajski potwierdza, że w wielu sytuacjach antybiotyki są nadużywane, co nie tylko upośledza odporność, ale sprzyja też antybiotykooporności, czyli zdolność bakterii do przeciwstawiania się działaniu antybiotyku.
Jak tłumaczy, bakterie potrafią bronić się przed antybiotykami na różne sposoby – mogą je niszczyć albo usuwać z wnętrza komórki. Bakterie oporne mogą swobodnie namnażać się w obecności antybiotyku i są w stanie przekazywać zdolność obrony kolejnym bakteriom.
- Niestety rodzice i pacjenci w Polsce kochają antybiotyki, a lekarza, który antybiotyku nie przepisze, traktują, brzydko mówiąc, jak konowała. Zapotrzebowanie to jest dla mnie dziwne i niezrozumiałe, bo nie widzę potrzeby, aby podawać antybiotyki dzieciom tak często, jak ich rodzice by tego wymagali. Ja w swojej praktyce rzadko je przepisuję. Tak naprawdę powinny być stosowane tylko wtedy, kiedy mamy do czynienia z potwierdzoną infekcją bakteryjną – mówi w rozmowie z WP abcZdrowie pediatra dr Łukasz Durajski.
3. Przełom w leczeniu antybiotykooporności?
Z najnowszych badań opublikowanych na łamach "Nature Microbiology" wynika, że podawanie inhibitorów biotyny lub inhibitorów kwasów tłuszczowych razem z antybiotykiem ostatniej szansy – kolistyną pomaga przywrócić skuteczność antybiotyku przeciwko opornym bakteriom.
Naukowcy zaobserwowali, że to połączenie skutecznie leczy infekcje oporne na kolistynę.
Kanadyjscy naukowcy odkryli, że połączenie kolistyny z lekami hamującymi produkcję biotyny (witaminy z grupy B) lub kwasów tłuszczowych ponownie uwrażliwia oporne bakterie na terapeutyczne działanie kolistyny w hodowlach komórkowych.
Podczas leczenia ta kombinacja zmniejsza ilość składników lipidowych w komórkach bakterii, które są ważnymi elementami budulcowymi błon komórkowych.
Autorzy wykazali, że leczenie polegające na łączeniu inhibitorów kwasów tłuszczowych i kolistyny wykazało skuteczność w leczeniu zakażeń Klebsiella pneumoniae i opornych na kolistynę Escherichia coli u myszy.
Eksperci podkreślają jednak, że przetestowano niewielki zestaw leków w połączeniu z kolistyną i potrzebne są dalsze badania w celu oceny innych potencjalnych kombinacji leków.
- Zwalczanie lekooporności powinno być przede wszystkim opracowywane indywidualnie w każdym szpitalu, ponieważ to właśnie szpitale są środowiskiem, w którym najczęściej przebywają szczepy lekooporne – wyjaśnia specjalistka chorób zakaźnych.
- Postępowanie w przypadku antybiotykooporności jest niestety bardzo skomplikowane, wieloletnie, wieloetapowe i wielopłaszczyznowe. W szpitalach pacjentom zmienia się natomiast antybiotyki na te, na które dany drobnoustrój wykazuje wrażliwość. W zwalczaniu antybiotykooporności niezwykle ważne są także kampanie edukacyjne kierowane nie tylko do specjalistów medycznych, ale i do ogółu społeczeństwa nt. racjonalnej antybiotykoterapii i zapobiegania zakażeniom – precyzuje prof. Boroń-Kaczmarska.
Eksperci podkreślają, że niezwykle istotne są też szerokie działania w innych obszarach, takich jak wzmocnienie kontroli zakażeń, monitorowanie antybiotykooporności, zużycie antybiotyków i wprowadzanie procedur sprzyjających utrzymaniu efektywności dostępnych leków.
Katarzyna Gałązkiewicz, dziennikarka Wirtualnej Polski, PAP
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Zobacz także:
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
