Cholestaza - objawy, przyczyny, rozpoznanie, leczenie
Cholestaza to dolegliwość, której pierwszym objawem jest uporczywy świąd skóry. Zastój żółci wymaga wprowadzenia leczenia i zmian w sposobie odżywania. Cholestaza może wystąpić również w czasie ciąży, szczególnie w III trymestrze. Przyczyny są bardzo zróżnicowane, powodem może być alkohol, a nawet tabletki antykoncepcyjne. Jak rozpoznać cholestazę?
1. Co to jest cholestaza?
O cholestazie mówi się w sytuacji, gdy we krwi i w tkankach zwiększa się stężenie kwasów żółciowych. Stan ten wymaga szybkiego rozpoznania i leczenia. Zalegające w drogach żółciowych i wątrobie kwasy działają na organizm toksycznie.
Odpowiadają za zaburzenia trawienia i prowadzą do uszkodzenia komórek wątrobowych. Cholestazie może towarzyszyć również żółtaczka.
2. Objawy cholestazy
Do najczęstszych symptomów, świadczących o cholestazie zaliczamy:
- uporczywe swędzenie skóry rąk i nóg,
- powiększenie wątroby,
- powiększenie śledziony,
- odbarwienie stolca,
- zaburzenia trawienia,
- podwyższone stężenie enzymów wytwarzanych przez komórki wątroby.
Niepokój powinien wzbudzić świąd skóry, który nie ma związku z alergią lub chorobą skóry. Swędzenie w przebiegu cholestazy jest bardzo uciążliwe, nasila się zwłaszcza wieczorem.
Objaw ten znacząco obniża jakość życia chorych, często powoduje nadpobudliwość, problemy z koncentracją oraz zaburzenia snu. Gdy dojdzie do zastoju żółci w drogach żółciowych i wątrobie, pacjenci często zauważają zmianę zabarwienia stolca (staje się on biały).
Pojawiać się mogą również zaburzenia trawienia, czego konsekwencją jest zmniejszenie masy ciała. Skóra i błony śluzowe chorego mogą być ponadto zażółcone.
3. Przyczyny cholestazy
Żółć jest wytwarzana przez komórki wątroby. W organizmie jest konieczna do trawienia pokarmów i przyswajania witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.
Jej zastój ma negatywny wpływ na organizm. Chorobę można podzielić na dwa rodzaje: cholestazę wewnątrzwątrobową (zaburzenie wytwarzania żółci) i cholestazę zewnątrzwątrobową (upośledzenie odpływu żółci).
Przyczyn pojawienia się cholestazy wewnątrzwątrobowej upatrywać należy we wszystkich czynnikach, jakie prowadzą do uszkodzenia wątroby.
Ich toksyczne działanie na ten narząd niszczy obecne w nim komórki i zaburza produkcję żółci. Do problemów tego rodzaju przyczynić się mogą choroby zakaźne, niektóre leki oraz alkohol.
Zaburzenie to może powodować również stłuszczenie wątroby, infekcje czy sepsa. Z kolei cholestaza zewnątrzwątrobowa związana jest z drogami żółciowymi lub sąsiadującą z przewodami żółciowymi trzustką.
Kamica żółciowa, choroby trzustki, zapalenie trzustki czy rak dróg żółciowych - to tylko niektóre z chorób, które mogą upośledzać odpływ żółci, prowadząc do jej zastoju.
Zobacz także
4. Rozpoznanie cholestazy
Aby rozpoznać cholestazę, należy wykonać szereg badań laboratoryjnych próby wątrobowe AspAT i ALAT, poziom bilirubiny i fosfatazy alkalicznej.
By potwierdzić zastój żółci w niektórych przypadkach zleca się USG jamy brzusznej, które może ujawnić obecność złogów w przewodach żółciowych lub kamieni w pęcherzyku żółciowym.
5. Leczenie cholestazy
Leczenie cholestazy jest związane z dolegliwością, która wywołała ten stan. Odpowiednia terapia choroby podstawowej pozwoli na poprawę przepływu żółci w drogach żółciowych i wątrobie.
Jeśli za uszkodzenie wątroby odpowiedzialny jest alkohol, wymagane jest zrezygnowanie z jego spożywania. Lekarz może również zadecydować o zastosowaniu leków żółciopędnych, których zadaniem jest rozszerzenie przewodów żółciowych.
Jeżeli w przewodach nagromadziły się złogi, zapewne wykonany zostanie zabieg techniką endoskopową. Wskazane jest również przestrzeganie zaleceń dietetycznych, które zakładają w szczególności zwiększenie spożycia niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E i K).
W przypadku cholestazy ważna jest też dieta. Należy dużo pić, unikać słodyczy i pokarmów bogatych w tłuszcze, zrezygnować z potraw smażonych i surowych.
W pewnym stopniu cholestazie można zapobiec. W ramach profilaktyki konieczne jest dbanie o odpowiednią jakość spożywanych posiłków. Ogromne znaczenie ma również umiarkowane spożywanie alkoholu, przyczynia się on bowiem do stłuszczenia wątroby.
Świadome ryzyka pojawienia się cholestazy powinny być też kobiety przyjmujące tabletki antykoncepcyjne oraz hormonalną terapię zastępczą.
6. Cholestaza w ciąży
Cholestaza może pojawiać się w trzecim trymestrze ciąży. Przyczyn może być wiele, na przykład podwyższone stężenie estrogenów i progesteronu, niedobory żywieniowe lub uciskanie wątroby przez powiększającą się macicę. Ważne jest, że cholestaza nie zagraża ani życiu matki, ani płodu, a jej objawy mijają po porodzie.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
