Drożdżyca przydatków skórnych
Grzybica przydatków skórnych to grupa chorób obejmująca zakażenia grzybicze skóry owłosionej głowy i paznokci. Są to zakażenia, wywołane głównie przez dermatofity z rodzajów Trichophyton, Microsporum i Epidermophyton. Mechanizm, prowadzący do grzybicy jest zjawiskiem złożonym i składają się na niego sprawność naszego układu odpornościowego, mechanizmy miejscowe (złuszczanie się naskórka, działanie ochronnych kwasów tłuszczowych) oraz od gatunku grzyba i jego zdolności do pokonania bariery obronnej zakażanego organizmu.
1. Grzybice owłosionej skóry głowy
Grzybice owłosionej skóry głowy odnoszą się zarówno do zakażeń samej skóry jak i włosów przez wspomniane dermatofity - w Polsce dotyczą głównie zakażeń odzwierzęcych (przez tzw. grzyby zoofilne). Są to choroby, o dużej zakaźności, na które zapadają głównie dzieci. Na terenach wiejskich grzybice przenoszone są głównie przez zwierzęta hodowlane, w mieście przez bezpańskie koty.
Grzybice owłosionej skóry głowy dzielimy na:
- grzybicę drobnozarodnikową,
- grzybicę strzygącą powierzchowną,
- grzybicę strzygącą głęboką,
- grzybicę woszczynową (w Polsce rzadka).
Grzybica drobnozarodnikowa jest z tej grupy chorobą najczęstszą i wykazującą się największą zakaźnością. Jej czynnikiem sprawczym jest grzyb drobnozarodnikowy z rodzaju Microsporum. Na objawy choroby składają się:
- duże ogniska (mniej liczne i większe, niż w grzybicy strzygącej) złuszczające z niewielkim nasileniem procesu zapalnego (lub bez niego) i równo ułamanymi włosami na wysokości kilku milimetrów nad poziomem skóry; łamanie włosów jest spowodowane wrastającymi w nie nitkami grzybni,
- długotrwający przebieg choroby z ustępowaniem zmian w okresie pokwitania.
Grzybica strzygąca powierzchowna, dość rzadka, wywołana przez dermatofity, przenoszone z człowieka na człowieka, z rodzaju Trichophyton. Objawia się liczniejszymi i drobniejszymi ogniskami zazwyczaj niezmienionej skóry z włosami ułamanymi na nierównej wysokości. Występuje najczęściej u dzieci przed okresem pokwitania, ulega samowyleczeniu bez pozostawienia blizn i trwałego wyłysienia. Przebiega przewlekle, jednak ostatecznie włosy całkowicie odrastają.
Grzybica strzygąca głęboka dotyczy zarówno skóry głowy jak i owłosionej skóry brody u mężczyzn. Wywołana jest również przez dermatofity z rodzaju Trichophyton tyle, że przez ich odmiany odzwierzęce. Charakteryzuje się występowaniem guzków (krost), będących wynikiem głębokich, ostrych nacieków zapalnych ze zmianami ropnymi w ujściach mieszków włosowych, przez co łatwo można usuwać zajęte włosy. Zmiany również ustępują bez tworzenia się blizn i trwałego wyłysienia.
Grzybica woszczynowa – charakteryzująca się występowaniem ognisk z obecnością tzw. tarczek woszczynowych, tworzeniem się blizn i trwałego wyłysienia.
Leczenie grzybic owłosionej skóry głowy polega głównie na stosowaniu leczenia miejscowego (w tym często depilacji włosów zajętych miejsc) i stosowania leków doustnych (stosowanie terbinafiny i itrakonazolu przez okres ok. 2 miesięcy).
2. Grzybice paznokci
Grzybice paznokci dotyczą zakażeń paznokci palców rąk i stóp. Stanowią najczęstszą, wśród grzybic, przyczynę zgłaszania się pacjentów do lekarza. Choroba ta dotyczy przede wszystkim osób w wieku podeszłym ze względu na wolniejszy u nich wzrost płytki paznokciowej i zaburzeniami ukrwienia części obwodowych kończyn. Czynnikiem sprawczym są tu m.in. Trichophyton rubrum, Trichophyton mentagrophytes, grzyb pleśniowy – Scopulariopsis brevicaulis (głównie zakażenia paznokci palców stóp) i gatunki z rodzaju Candida.
Zakażenia gatunkami rodzaju Trichophyton charakteryzują się białą, biało-żółtą, matową, łatwo kruszącą się płytką paznokciową. Brzeg paznokcia jest postrzępiony, a stopniowe jego oddzielanie się uwidacznia łożysko pokryte masami rogowymi naskórka. Ostatecznie dochodzi do zajęcia przez grzybnię łożyska paznokcia, stałe zajmowanie odrastającej płytki aż do całkowitego jej zniszczenia. Grzybica paznokci charakteryzuje się przewlekłym przebiegiem z występowaniem różnych etapów zmian na kilku płytkach paznokciowych.
Zakażenie spowodowane przez Scopulariopsis brevicaulis przebiega łagodniej od zakażenia dermatofitowego i dotyczy głównie paznokci paluchów ludzi starszych. Rozwija się ono na granicy żywych i martwych tkanek paznokcia z tworzeniem biało-żółtych pasemek wzdłuż długiej osi paznokcia świadczące o zajęciu jego łożyska. Choroba może mieć nawet wieloletni przebieg nie prowadząc jednak do zniszczenia płytki paznokciowej.
Zakażenie gatunkami z rodzaju Candida wywołuje kandydozę wałów i płytek paznokciowych. Płytki paznokciowe charakteryzują się szaro-żółtawo-brunatnym kolorem, są matowe, przerośnięte i rozwarstwione. Wały paznokciowe są zaczerwienione, obrzęknięte i bolesne z wydobywaniem się treści ropnej pod wpływem ucisku płytki.
3. Leczenie grzybicy paznokci
- terbinafiny (250 mg/dobę przez okres 6 tygodni w przypadku grzybicy paznokci palców rąk i 12 tygodni palców stóp)
- lub dla dermatofitów także itrakonazolu (tzw. „metodą pulsową” – jeden puls stanowi 200 mg leku podawanego 2 razy dziennie przez tydzień i trzy tygodnie przerwy; w grzybicy paznokci rąk stosuje się 2 takie pulsy, w grzybicy paznokci stóp – 3). U osób starszych, dodatkowo w celu poprawy ukrwienia części dystalnych kończyn – pentoksyfilinę.
Po zakończeniu leczenia, przez okres 3 miesięcy, konieczna jest obserwacja chorego, kończąca się kontrolnym badaniem mykologicznym oraz dezynfekcja obuwia i skarpet chorego.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.