Inhibitory pompy protonowej - nazwy leków, wskazania i skutki uboczne
Inhibitory pompy protonowej są lekami stosowanymi w terapii schorzeń górnego odcinka przewodu pokarmowego. Wykorzystuje się je głównie w zapobieganiu oraz leczeniu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Na czym polega ich działanie? Czy i kiedy istnieje ryzyko działań niepodanych?
1. Co to są inhibitory pompy protonowej?
Inhibitory pompy protonowej (IPP, proton pump inhibitors, PPI) to grupa leków, których działanie polega na hamowaniu działania aktywności pompy protonowej. Z chemicznego punktu widzenia są słabymi zasadami, pochodnymi sulfinylobenzimidazolu.
Co to jest pompa protonowa? Pojęcie to odnosi się do błonowych białek integralnych posiadających zdolność transportu protonów przez błony komórkowe. Najczęściej pojawia się ono w kontekście komórek okładzinowych żołądka oraz nefronów.
Inhibitory pompy protonowej to leki, które hamują produkcję kwasu solnego przez pompę protonową zlokalizowaną w komórkach okładzinowych błony śluzowej żołądka. Ponieważ obniżają wydzielanie jonów wodoru do żołądka, zmniejszają podstawowe i stymulowane wydzielanie żołądkowe.
Na czym polega mechanizm działania? PPI hamują wydzielanie kwasu solnego poprzez nieodwracalne zablokowanie enzymu adenozynotrifosfatazy (pompa protonowa) w końcowej fazie wydzielania jonów wodorowych do światła żołądka.
2. Inhibitory pompy protonowej - leki i substancje czynne
Inhibitory pompy protonowej to:
- omeprazol,
- pantoprazol,
- lanzoprazol,
- esomeprazol
- rabeprazol,
- dekslanzoprazol.
Inhibitory pompy protonowej – nazwy leków
Przykładowe preparaty zawierające:
- omeprazol - Polprazol, Prazol, Bioprazol, Helicid, Losec, Omeprazole Genoptim, Ultop, Ulzol, Ventazol,
- pantoprazol - Pantoprazole Bluefish, Controloc 20, Controloc 40, Gastrostad, Anesteloc, Nolpaza control, Ozzion, Pantoprazole Genoptim,
- lanzoprazol - Zalanzo, Lanzul, Renazol,
- esomeprazol - Esomeprazole, Nexium, Emanera, Texibax,
- rabeprazol - Rabebir,Ventiprax, Zulbex, Rabelinz.
Inhibitory pompy protonowej - leki na receptę - bywają refundowane lub dostępne z pełną odpłatnością. Można kupić także inhibitory pompy protonowej bez recepty (w postaci leków OTC).
Czym zastąpić inhibitory pompy protonowej? Naturalne inhibitory pompy protonowej to soda oczyszczona, sok z aloesu, ocet jabłkowy czy sok z arbuza.
3. Wskazania do stosowania inhibitorów pompy protonowej
Inhibitory pompy protonowej stosuje się między innymi w leczeniu chorób zależnych od wydzielania kwasu solnego w żołądku. Wskazaniem jest:
- eradykacja (eliminowanie) bakterii Helicobacer pylori,
- objawowy refluks żołądkowo-przełykowy,
- leczenie i zapobieganiu owrzodzeniom żołądka i dwunastnicy podczas stosowania NLPZ i innych leków drażniących śluzówkę żołądka,
- terapia wrzodu trawiennego,
- leczenie zespołu Zollingera-Ellisona.
4. Stosowanie inhibitorów pompy protonowej
Preparaty zawierające PPI należy stosować zgodnie z zaleceniami lekarza i wskazaniami do stosowania znajdującymi się na ulotce dołączonej do opakowania.
Inhibitory pompy protonowej zwykle stosuje się doustnie. Mają postać tabletek lub kapsułek dojelitowych, które są pokryte substancją odporną na działanie soku żołądkowego.
Nie należy ich rozgryzać. PPI to nieaktywne proleki, które są resorbowane w jelicie cienkim i transportowane do komórek okładzinowych żołądka, gdzie ulegają przemianie do związków czynnych.
Najczęściej leki z grupy inhibitorów pompy protonowej przyjmuje się raz dziennie - przed pierwszym posiłkiem bądź w jego trakcie. Leczenie trwa co najmniej dwa tygodnie. Zwykle stosowana dawka PPI dostępnych bez recepty wynosi 20 mg na dobę.
5. Inhibitor pompy protonowej - skutki uboczne
Inhibitory pompy protonowej, choć są uznawane za stosunkowo bezpieczne, tak jak wszystkie preparaty lecznicze mogą wywoływać różne działania niepożądane.
Najczęściej obserwowane skutki uboczne to dolegliwości ze strony układu pokarmowego: zaparcia, biegunki, wzdęcia i bóle brzucha, ale także ból głowy czy wysypka, miopatie, zawroty głowy bądź bezsenność.
Te jednak zdarzają się rzadziej. Po odstawieniu inhibitorów pompy protonowej obserwuje się wzrost wydzielania kwasu żołądkowego. Mówi się o tak zwanej zgadze z efektu odbicia.
Długotrwałe stosowanie IPP może prowadzić do zmiany składu flory bakteryjnej jelit, co z kolei może sprzyjać takim chorobom jak zespół jelita drażliwego, zespół rozrostu flory bakteryjnej czy niektórym infekcyjnym chorobom jelit.
Innym skutkiem ubocznym może być niedobór żelaza, wapnia, magnezu czy witaminy B12. Badania wskazują także na ryzyko uszkodzenia nerek.
Na ryzyko działań niepożądanych naraża nie tylko nadmierne, to jest zbyt długie stosowanie IPP, ale i niewłaściwe (brak wskazań). To dlatego nie należy przyjmować inhibitorów pompy protonowej na własną rękę przez długi, a podczas terapii zaleconej przez lekarza stosować się do jego zaleceń.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.