Konikopunkcja – na czym polega i kiedy się ją wykonuje?
Konikopunkcja jest procedurą medyczną, która polega na nacięciu więzadła pierścienno-tarczowego w celu wprowadzenia do tchawicy rurki intubacyjnej. To zabieg ratujący życie, pozwalający na uzyskanie prawidłowej wentylacji osoby poszkodowanej. Stanowi rozwiązanie czasowe. Jakie są wskazania i przeciwwskazania do jego wykonania?
1. Co to jest konikopunkcja?
Konikopunkcja to inwazyjny zabieg medyczny, który polega na przezskórnym nakłuciu więzadła pierścienno-tarczowego (pomiędzy chrząstką tarczowatą a pierścieniowatą krtani) i wprowadzeniu do tchawicy rurki. Celem działania jest uzyskanie prawidłowej wentylacji pacjenta i ratowanie życia.
Aby przeprowadzić zabieg konikopunkcji niezbędne są:
- środki do dezynfekcji skóry,
- jałowe rękawice,
- środki ochrony własnej (okulary, maska ochronna),
- skalpel chirurgiczny,
- gotowy zestaw do konikopunkcji lub prowizoryczny zestaw do konikopunkcji (kaniula, strzykawka, końcówka rurki intubacyjnej).
Konikotomia a konikopunkcja
Konikopunkcja jest zabiegiem utożsamianym z konikotomią. Różnicę stanowią techniczne aspekty wykonywania zabiegów: sposób penetracji tkanek więzadła oraz wykorzystywane przyrządy. Zarówno w konikopunkcji, jak i konikotomii, do lokalizacji więzadła pierścienno-tarczowego służy skalpel chirurgiczny.
Konikotomia umożliwia udrożnienie dróg oddechowych do czasu wykonania intubacji czy tracheotomii (tak na marginesie, konikotomia długopisem w warunkach polowych nie jest skuteczną metodą udrażniania dróg oddechowych).
Konikopunkcja jest rozwiązaniem tymczasowym. Zalecany czas tlenoterapii tą metodą wynosi jedynie 30–45 minut. Po wykonaniu nakłucia lub nacięcia w otworze umieszcza się odpowiednią kaniulę o jak największym świetle, którą należy odpowiednio zabezpieczyć i unieruchomić.
Tracheotomia a konikotomia
Innym zabiegiem, który wykonuje się w celu udrożnienia dróg oddechowych w celu zapewnienia krążenia i oddychania w stanach zagrożenia życia jest tracheotomia. Procedura polega na otwarciu przedniej ściany tchawicy, co umożliwia wentylację. Wiąże się z wytworzeniem otworu w powłokach szyi oraz w tchawicy.
2. Konikopunkcja – wskazania i przeciwwskazania
Konikopunkcję rozważa się w wyjątkowych stanach zagrożenia życia. Wskazanie do konikopunkcji stanowi wiele sytuacji. To:
- ciężki, masywny uraz twarzoczaszki uniemożliwiający wentylację, grożący zachłyśnięciem krwią,
- uszkodzenia mechaniczne w obrębie górnych dróg oddechowych na przykład wskutek duszenia przez osobę trzecią czy podjętej próby samobójczej zadzierzgnięcia przez powieszenie,
- niedrożność w drogach oddechowych spowodowana obecnością ciała obcego w górnych drogach oddechowych,
- obrzęk krtani (pacjent nie reaguje na tlenoterapię bierną i czynną), obrzęki w obrębie górnych dróg oddechowych,
- ciężkie termiczne lub chemiczne poparzenia górnych dróg oddechowych,
- przedłużająca się niedrożność na poziomie więzadeł głosowych
- niemożność udrożnienia dróg oddechowych w jakikolwiek inny sposób (zawodność intubacji dotchawiczej i innych nadgłośniowych technik udrażniania dróg oddechowych).
3. Przeciwwskazania do wykonania konikopunkcji i powikłania
Przeciwwskazanie do wykonania konikopunkcji stanowi:
- wiek poniżej 12. roku życia (lokalizacja więzadła u niemowląt i małych dzieci może sprawić dużo trudności),
- skaza krwotoczna,
- uszkodzenie krtani i tchawicy,
- ciało obce w okolicy głośni,
- uraz klatki piersiowej,
- możliwość wykonania intubacji dotchawiczej lub zastosowania innych metod przywracania drożności dróg oddechowych,
- problemy ze zlokalizowaniem lub niemożność zlokalizowania więzadła pierścienno-tarczowego (np. masywny obrzęk szyi. Ponadto problemem mogą być pacjenci z otyłością, z grubą i krótką szyją),
- brak doświadczenia w wykonaniu zabiegu.
Konikopunkcja jest procedurą, z którą wiąże się ryzyko wystąpienia działań niepożądanych i powikłań. To:
- perforacja przełyku lub wprowadzenie do niego igły,
- uszkodzenie krtani lub tchawicy wywołany wprowadzeniem igły,
- przesunięcie się igły (błędne wprowadzenie kaniuli do śródpiersia)
- krwawienie do światła dróg oddechowych lub krwiak,
- nakłucie tętnicy pierścienno tarczowej,
- niewystarczająca wentylacja – niedotlenienie pacjenta (asfiksja),
- zakażenie,
- uraz ciśnieniowy (barotrauma – odma płucna, odma worka osierdziowego, odma śródpiersia, odma prężna), także odma podskórna spowodowana nieprawidłowym po łożeniem cewnika.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.