Mikroskopowe zapalenie jelit – przyczyny, objawy i leczenie

Mikroskopowe zapalenie jelit to choroba zapalna jelita grubego o nieznanej przyczynie. Schorzenie cechuje się występowaniem przewlekłych biegunek bez domieszki krwi i obecnością typowych zmian w błonie śluzowej jelita. Te obserwuje się w badaniu histopatologicznym. Jednocześnie nie występują żadne nieprawidłowości widoczne w badaniach endoskopowych i radiologicznych. Co warto wiedzieć?

1. Co to jest mikroskopowe zapalenie jelit?

Mikroskopowe zapalenie jelit, ściślej mówiąc mikroskopowe zapalenie jelita grubego (MZJG, ang. microscopic colitis, MC) należy do grupy nieswoistych chorób zapalnych o łagodnym przebiegu. To przewlekła choroba przewodu pokarmowego o niewyjaśnionej przyczynie.

Choroba dotyczy głównie ludzi w piątej lub szóstej dekadzie życia, z przewagą kobiet. Średnia wieku chorych wynosi około 55 lat. Okazuje się, że wśród osób w starszym wielu ryzyko pojawienia się MZJG jest pięć razy większe niż wśród osób młodszych.

2. Przyczyny mikroskopowego zapalenie jelita grubego

Zobacz film: "Jak pozbyć się uczucia ciężkich nóg?"

Przyczyny i patogeneza mikroskopowych zapaleń jelit nie są dotychczas znane. Do najczęstszych przyczyn zalicza się autoimmunizację, czynniki środowiskowe czy dysfunkcję fibroblastów.

Dostrzega się istnienie predyspozycji genetycznej, zwłaszcza że choroba często współwystępują z chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak Hashimoto, reumatoidalne zapalenie stawów, zespół Sjögrena, celiakia czy cukrzyca.

Według specjalistów istnieje również duże prawdopodobieństwo związku między mikroskopowym zapaleniem jelit a niektórymi lekami. To niesteroidowe leki przeciwzapalne, ranitydyna, sertralina, simwastatyna, tiklopidyna), akarboza, kwas acetylosalicylowy, lanzoprazol. Inne możliwe czynniki to zaburzenia wchłaniania kwasów żółciowych, czynniki infekcyjne i zaburzenia równowagi hormonalnej.

3. Postaci MZJG

Mikroskopowe zapalenie jelita grubego cechuje się obecnością mikroskopowych zmian w błonie śluzowej jelita grubego, przy czym nie stwierdza się zmienionego obrazu endoskopowego i radiologicznego. Te są prawidłowe. W niektórych przypadkach stwierdza się zmiany mikroskopowe w wycinkach pobranych z końcowego odcinka jelita cienkiego.

Choroba przybiera dwie postacie: kolagenową i limfocytową. Obydwie charakteryzują się podobnym przebiegiem klinicznym, różnią zaś histopatologicznymi kryteriami rozpoznania.

Limfocytowe zapalenie jelita grubego cechuje limfocytoza śródnabłonkowa (występuje zwiększona liczba limfocytów śródnabłonkowych). Przy zapaleniu kolagenowym typowe jest pogrubienie podnabłonkowej warstwy kolagenu.

Częstość występowania MZJG szacuje się na 1 do 12 na 100 000 osób na rok. Zapalenie limfocytowe występuje z częstością 0,6–4,0 przypadków na 100 tysięcy osób rocznie, zaś kolagenowe mikroskopowe zapalenie jelita grubego 0,8–5,2 przypadków na 100 tysięcy osób rocznie.

4. Objawy mikroskopowego zapalenia jelit

Głównym objawem mikroskopowego zapalenia jelita grubego jest wodnista biegunka bez domieszek krwi lub śluzu. Ta pojawia się również w nocy. Według specjalistów jest częstą przyczyną przewlekłej biegunki, zwłaszcza u osób po 70. roku życia.

Inne objawy MZJG to:

• nagłe parcie na stolec,
• bóle brzucha,
• nietrzymanie kału,
• stolce tłuszczowe.

Może pojawić się niedokrwistość, eozynofilia, zaburzenia wchłaniania witaminy B12, zwiększenie OB. Przebieg choroby jest najczęściej łagodny. Obserwuje się spontaniczne remisje. Ponieważ jest to schorzenie przewlekłe, ma tendencję do nawrotów.

5. Diagnostyka i leczenie

W przypadku podejrzenia mikroskopowego zapalenia jelit, zarówno w badaniu przedmiotowym, jak i badaniach laboratoryjnych najczęściej nie stwierdza się istotnych odchyleń. W takiej sytuacji lekarz zleca badanie kolonoskopowe, głównie w celu pobrania materiału do badania pod mikroskopem.

To konieczne, ponieważ analiza histologiczna wycinków pobranych z błony śluzowej w obu postaciach choroby pozwala dostrzec nacieki zapalne w obrębie blaszki właściwej błony śluzowej jelita.

Leczenie mikroskopowego zapalenie jelit rozpoczyna się od leków przeciwbiegunkowych (loperamid), pochodnych kwasu 5-aminosalicylowego, cholestyraminy bądź soli bizmutu. Gdy schorzenie jest oporne na leczenie, włącza się steroidoterapię, a przy steroidoporności - leki immunosupresyjne.

Mikroskopowe zapalenie jelit jest chorobą zapalną o łagodnym, nawrotowym lub przewlekłym przebiegu i dobrym rokowaniu. Nie prowadzi do poważniejszych powikłań, nie wskazuje również na zwiększenie ryzyka nowotworowego w przewodzie pokarmowym w porównaniu z populacją ogólną.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.