Może doprowadzić organizm do ruiny. O chorobie najczęściej dowiadujemy się przypadkiem
Nadczynność przytarczyc to choroba, która nawet u młodej osoby w szybkim tempie może doprowadzić do osteoporozy i złamań kości, a nawet niewydolności nerek. Eksperci alarmują, że zaburzenie pracy układu hormonalnego i związana z tym nieprawidłowa gospodarka wapnia w organizmie mogą objawiać się niespecyficznie – np. poprzez chorobę wrzodową żołądka, przez co w wielu przypadkach długo bywa nierozpoznana.
1. Nadczynność przytarczyc może doprowadzić do poważnych powikłań
Przytarczyce, choć są niewielkich rozmiarów, pełnią niezwykle ważną funkcję w organizmie człowieka. Przede wszystkim wydzielają parathormon (PTH), który wraz z kalcytoniną i kalcytriolem odpowiadają za regulację i utrzymanie prawidłowego poziomu gospodarki wapniowo-fosforanowej.
Endokrynolodzy alarmują, że w polskim społeczeństwie coraz częściej diagnozowana jest nadczynność przytarczyc, czyli choroba związana z nadmierną produkcją parathormonu (PTH). U osób z tym schorzeniem dochodzi do zwiększenia stężenia wapnia w surowicy krwi, co może doprowadzić do wielu poważnych powikłań z niewydolnością nerek włącznie.
Rozróżnia się pierwotną nadczynność przytarczyc oraz wtórną nadczynność przytarczyc. Tę pierwszą diagnozuje się częściej u osób pozornie zdrowych, druga pojawia się jako powikłanie chorób powodujących spadek poziomu wapnia we krwi – np. w przebiegu przewlekłej niewydolności nerek, zwłaszcza u pacjentów poddawanych przez długi czas dializom, zaburzeń wchłaniania z przewodu pokarmowego czy niedoboru witaminy D.
- Pierwotna nadczynność przytarczyc jest najczęściej spowodowana łagodną zmianą, czy też rozrostem jednego z gruczołów (tzw. gruczolakiem), co skutkuje zwiększoną produkcją i wydzielaniem parathormonu. Rzadziej przyczyną są mnogie guzki, a u mniej niż jednego proc. odpowiada za nią rak przytarczyc – wyjaśnia w rozmowie z WP abcZdowie prof. dr hab. n. med. Marek Bolanowski, kierownik Katedry i Kliniki Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami Uniwersytetu Medycznego im. Piastów ŚIąskich we Wrocławiu.
- Bardzo rzadko nadczynność przytarczyc wchodzi w skład zespołu wielogruczołowego tzw. MEN, gdzie mamy do czynienia z uwarunkowaniem genetycznym – mówi.
- Kiedyś myślano, że nadczynność przytarczyc jest rzadkim schorzeniem, jednak od mniej więcej kilkudziesięciu lat najpierw na Zachodzie, w Stanach Zjednoczonych, w Europie, a później w Polsce, osoby po 70 r.ż. zaczęły mieć rutynowo zlecane oznaczenie stężenia wapnia i okazało się, że tych pacjentów z nadczynnością przytarczyc jest znacznie więcej. Nie mamy rzeczywistych danych epidemiologicznych dotyczących zachorowalności na nadczynność przytarczyc w Polsce, niemniej wiemy, że są to spore liczby. Niestety znaczna część pacjentów wciąż jest niezdiagnozowana – dodaje endokrynolog.
2. Niespecyficzne objawy: zaparcia, zaburzenia rytmu serca, kamica nerkowa
Nadczynność przytarczyc może manifestować się w różnoraki i niespecyficzny sposób, przez co rzadko kiedy pacjenci przypisują objawy właśnie tej chorobie. Okazuje się, że jednymi z częstszych symptomów nadczynności przytarczyc są dolegliwości ze strony układu pokarmowego, a także zaburzenia rytmu serca.
- Nadmiar parathormonu doprowadza do zwiększenia stężenia wapnia w surowicy i w moczu, co w konsekwencji może skutkować poważnymi i często występującymi chorobami takimi jak: osteoporoza, kamica nerkowa, a nawet niewydolność nerek.
- Mogą pojawić się także objawy ze strony przewodu pokarmowego, takie jak choroba wrzodowa czy zapalenie trzustki. U pacjenta z chorobą wrzodową może dojść do powikłań w postaci perforacji, czyli pęknięcia wrzodu. Jeśli choroba trwa długo, może dodatkowo pojawić się nadciśnienie tętnicze, a także arytmie serca – wyjaśnia prof. Bolanowski.
Ponadto choroba może objawiać się także:
- bólami brzucha,
- nudnościami,
- zaparciami,
- zmęczeniem,
- osłabieniem,
- sennością,
- bólem mięśni,
- bólami głowy,
- wzmożonym pragnieniem.
- Choroba najczęściej wykrywana jest przypadkowo. Podczas badań kontrolnych zazwyczaj okazuje się, że we krwi jest podwyższony poziom wapnia i podwyższone wydzielanie parathormonu. Zdarzają się też pacjenci, u których o nadczynności przytarczyc dowiadujemy się dopiero po powikłaniach, do których doprowadza. Są też pacjenci, którzy o chorobie dowiadują się ze względu na uwarunkowania genetyczne i występowanie choroby w rodzinie – podkreśla prof. Bolanowski.
Jak wygląda diagnostyka? W pierwszej kolejności wykonuje się badanie stężenia wapnia całkowitego i/lub zjonizowanego, fosforanów i parathormonu we krwi. Badaniami dodatkowymi jest ocena dobowego wydalania wapnia z moczem oraz stężenie witaminy D w surowicy. W dalszych etapach wykonuje się USG szyi oraz scyntygrafię przytarczyc.
3. Usunięcie przytarczyc najskuteczniejszą metodą leczenia
W przypadku nadczynności przytarczyco wyborze sposobu leczenia decyduje lekarz, biorąc pod uwagę stan ogólny pacjenta, jego wiek, występujące objawy oraz ewentualne powikłania choroby. Niemniej zdaniem prof. Bolanowskiego najskuteczniejsza metoda leczenia jest tylko jedna.
- Nadczynność przytarczyc skutecznie można wyleczyć tylko operacyjnie. Leczenie farmakologiczne jest stosowane po to, żeby nie dopuścić do jakichś ostrych powikłań wysokiego poziomu wapnia – stwierdza enokrynolog.
- Konieczne jest wykonanie scyntygrafii w celu dokładnego zobrazowania chorobowo zmienionych gruczołów i na tej podstawie usuwa się powiększoną przytarczycę. Zabieg jest dość trudny i chirurgom nie zawsze udaje się usunąć właściwą przytarczycę. Zdarza się, że po kilku latach nadczynność powraca i wówczas konieczny jest kolejny zabieg – podkreśla ekspert.
Lekarz dodaje, że po zabiegu usunięcia przytarczyc konieczne jest przyjmowanie leków, ponieważ po usunięciu jednej przytarczycy, pozostałe są czasowo zblokowane i nie pełnią swojej funkcji.
- W związku z tym przez okres około sześciu miesięcy należy podawać duże ilości wapnia i witaminy D, aby uzupełnić niedobory – kończy prof. Bolanowski.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Zobacz także:
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
