Nowotwory jelita grubego – profilaktyka, diagnostyka, leczenie
Złośliwe nowotwory jelita grubego pojawiają się zazwyczaj w odbytnicy, zgięciu esiczo-odbytniczym i w obrębie okrężnicy. Najczęściej występują u osób po 40-tce. W Polsce rak jelita grubego plasuje się na drugim miejscu wśród przyczyn zgonów na nowotwory złośliwe. Zachorowaniu sprzyja zbyt kaloryczna dieta, niewielka aktywność fizyczna, cukrzyca, choroby zapalne jelit, używki, takie jak alkohol czy tytoń.
Profilaktyka nowotworu jelita grubego
Najważniejsze w profilaktyce raka jelita grubego jest przestrzeganie odpowiedniej diety. Powinna ona zawierać dużo owoców i warzyw oraz być bogata w błonnik. Bardzo ważne są również regularne ćwiczenia wspomagające kondycję fizyczną.
Poza dietą i aktywnością, w profilaktyce nowotworu jelita grubego należy pamiętać o badaniach. Najważniejszym jest kolonoskopia. Za pomocą giętkiego fiberoskopu (kolonoskopu) lekarz ogląda jelito grube. Dzięki temu można wykryć wczesne zmiany rakowe, które jeszcze nie dają objawów, zmiany przedrakowe czy polipy.
Od pojawienia się guza do wystąpienia objawów może minąć od kilku do kilkudziesięciu lat. Dlatego właśnie tak ważne są badania profilaktyczne. Tylko wczesne rozpoznanie choroby pozwala na pełne wyleczenie nawet metodami nieinwazyjnymi.
Kolonoskopia przesiewowa powinna być wykonywana u wszystkich zdrowych osób między 50. a 65. rokiem życia, a także u osób między 40. a 49. rokiem, jeśli ich krewny pierwszego stopnia miał lub ma raka jelita grubego.
Diagnostyka nowotworu jelita grubego
Rak jelita grubego może przez wiele lat rozwijać się w ukryciu. Do objawów, które powinny nas zaniepokoić w pierwszej kolejności, należą:
- niedokrwistość,
- krew utajona w stolcu,
- krwawienie z przewodu pokarmowego,zmieniony rytm wypróżnień.
Zaawansowane stadium choroby może wywoływać dodatkowo bóle brzucha i bezpodstawne chudnięcie. Jeśli guz jest duży, może dojść do niedrożności przewodu pokarmowego, co może wymagać natychmiastowego leczenia operacyjnego.
Najważniejszym badaniem w diagnostyce raka jelita grubego jest kolonoskopia (endoskopia). Pozwala ona na zobaczenie całego jelita grubego, zlokalizowanie guza i ocenienie jego wielkości. Dodatkowo umożliwia pobranie wycinków do przeprowadzenia badania histopatologicznego, które pomoże w określeniu stopnia złośliwości guza.
Bardzo ważne jest to, że w czasie kolonoskopii od razu można usunąć niektóre zmiany chorobowe. Niewielkie polipy wycina się już na etapie pierwszego badania. Te większe można usunąć podczas endoskopii w szpitalu.
Jako kolejne w diagnostyce raka jelita grubego powinny być przeprowadzone badania obrazowe, czyli:
- tomografia komputerowa,
- USG,
- rezonans magnetyczny,
- USG transrektalne.
Pomagają one określić stopień zaawansowania choroby, a także wykryć możliwe przerzuty.
Leczenie nowotworu jelita grubego
Pacjenci, u których wykryto raka jelita grubego, wymagają pogłębionej diagnostyki. W leczeniu ważna jest współpraca między kilkoma specjalistami: onkologiem klinicznym, chirurgiem onkologiem, psychoonkologiem, radioterapeutą, gastroenterologiem, dietetykiem, rehabilitantem czy proktologiem. Jeśli wszyscy niezbędni eksperci, metody leczenia i sprzęt dostępne są w jednej placówce, to jest to tzw. postępowanie wielodyscyplinarne.
Rozpoznanie raka jelita grubego powinno wiązać się z natychmiastowym podjęciem leczenia dopasowanym do stopnia zaawansowania choroby.
Endoskopia jest metodą bezinwazyjną i dzięki niej można uniknąć leczenia operacyjnego czy chemioterapii. Jeśli nie ma jednak możliwości wycięcia guza w czasie kolonoskopii, konieczne stają się inne metody leczenia. Najstarszym i najbardziej rozpowszechnionym sposobem leczenia nowotworów jelita grubego jest leczenie chirurgiczne. Polega ono na wycięciu guza wraz z marginesem zdrowego jelita, a także węzłów chłonnych, by mieć pewność, że cała tkanka nowotworowa została usunięta.
Dzięki ciągłemu rozwojowi medycyny, w dzisiejszych czasach nie ma konieczności robienia dużego cięcia na brzuchu. Aktualnie do leczenia chirurgicznego zazwyczaj wystarcza niewielkie nacięcie w okolicy pępka, przez które wprowadzany jest laparoskop – kamera. Lekarz na monitorze widzi jamę brzuszną w dużym powiększeniu. Następnie, korzystając ze specjalnych narzędzi, wycina chore tkanki i zespala jelito.
Po usunięciu guza należy rozpocząć leczenie zachowawcze, systemowe. Polega ono na podawaniu pacjentowi leków o działaniu ogólnoustrojowym. Do leczenia systemowego należy chemioterapia oraz leki celowane. Można stosować obie metody jednocześnie lub kolejno w sekwencjach następujących po sobie.
Chemioterapia doustna może być prowadzona w domu pacjenta. Nie wymaga hospitalizacji i umożliwia normalne funkcjonowanie. Podawanie leków w postaci wlewów albo wstrzyków wymusza pobyt w szpitalu w kilkutygodniowych odstępach przez maksymalnie 3 dni.
Radioterapię stosuje się tylko w wybranych przypadkach, kiedy rak dotyczy odbytu lub odbytnicy. Należy pamiętać, że wczesne wykrycie raka jelita grubego umożliwia z reguły jego całkowite wyleczenie. Dlatego też profilaktyka w postaci odpowiedniej diety i aktywności fizycznej, a także regularnej kolonoskopii jest szczególnie istotna.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.