Pylica płuc - objawy, przyczyny, rodzaje

Pylica płuc to przewlekłe, nieuleczalne schorzenie układu oddechowego, które jest uznawane za chorobę zawodową. Wywołuje ją długotrwałe wdychanie pyłów, prowadzące do zmiany w obrębie tkanki płucnej. Konsekwencją jest niewydolność oddechowa. Co warto wiedzieć?

1. Co to jest pylica płuc?

Pylica płuc jest nieuleczalną chorobą zawodową, na którą zapadają głównie górnicy, hutnicy, spawacze oraz osoby, które w czasie pracy mają kontakt z azbestem. Schorzenie rozwija się wskutek długotrwałego gromadzenia się w płucach pyłów, których organizm nie jest w stanie na bieżąco usuwać. To skutkuje pojawieniem się drobnoguzkowych zmian, co prowadzi do zwłóknienia tkanki płucnej.

2. Przyczyny pylicy

Pylica płuc rozwija się wskutek długotrwałego kontaktu z cząsteczkami ciał stałych, które są rozproszone w powietrzu. Takimi substancjami są najczęściej węgiel kopalniany, krzemionka lub azbest, który obecnie nie jest już stosowany w przemyśle. Ich duże stężenie oraz długa ekspozycja niosą przykre konsekwencje. Ponieważ cząsteczki są drobne, osadzają się bardzo głęboko w układzie oddechowym. Część z nich zostaje usunięta podczas wydechu. Niestety podczas oddychania wiele z nich przenika do oskrzeli, pęcherzyków płucnych czy tkanki śródmiąższowej płuc. Wywołuje to miejscowy stan zapalny i prowadzi do powstania charakterystycznych zmian. Rozwija się zwłóknienie płuc. Dochodzi do zastępowania prawidłowego miąższu przez tkankę łączną. Proces chorobowy przebiega z wytworzeniem włókien kolagenowych lub retikulinowych. To powoduje nieodwracalne zmiany w strukturze i funkcji płuc. W ich obrębie pojawiają się zmiany drobnoguzkowe. Ponieważ guzki mogą stawać się coraz większe, a i może być ich coraz więcej, dochodzi do zaniku znacznej części utkania płuc. Kiedy narządy nie są w stanie funkcjonować tak, jak powinny, w efekcie czego nie mogą zapewnić odpowiedniej wentylacji, pojawiają się poważne problemy z oddychaniem. Zaczyna rozwijać się przewlekłe zapalenie oskrzeli lub rozedma płuc. Z czasem dochodzi do powstania serca płucnego i niewydolności krążenia.

3. Rodzaje choroby

W zależności od zmian anatomopatologicznych podzielono pylice na kolagenowe i niekolagenowe. Pierwsze wywołane są przez ekspozycję na pyły, które mają właściwości pobudzające włóknienie płuc. Prowadzą do trwałego uszkodzenia lub zniszczenia struktury pęcherzyków płucnych. Wyróżnia się takie jak rodzaje choroby jak:

• pylica węglowa,
• pylica krzemowa,
• pylica azbestowa,
• pylica talkowa,
• pylica aluminiowa.

Pylice niekolagenowe wywołane są przez pyły o słabym działaniu zwłókniającym. Nie prowadzą do zniszczenia struktury pęcherzyków płucnych. To między innymi:

• pylica żelazowa,
• pylica cynowa,
• pylica wywołana siarczanem baru.

4. Objawy pylicy płuc

Pylica rozwija się długo, zwykle manifestuje się po wielu latach. Przez dłuższy czas przebiega bez objawów. W miarę postępu włóknienia oraz rozwoju zmian pojawia się:

• duszność,
• kaszel,
• uczucie braku tchu,
• odpluwanie śluzowej lub śluzowo-ropnej plwociny,
• przewlekłe stany gorączkowe,
• trudność w nabieraniu powietrza,
• ograniczenie tolerancji wysiłku fizycznego,
• szybkie męczenie się.

Ponieważ choroba charakteryzuje się występowaniem przewlekłego zapalenia oskrzeli i postępowej rozedmy płuc, często pojawiają się objawy związane także z jej powikłaniami. To głównie kaszel, któremu towarzyszy odkrztuszanie wydzieliny.

5. Diagnostyka i leczenie

Diagnostyką i leczeniem pylicy zajmuje się pulmonologia. W rozpoznaniu pylicy płuc kluczowy jest wywiad lekarski oraz takie informacje, jak miejsce i charakter pracy, okres narażenia na czynnik chorobotwórczy i poziom zanieczyszczenia powietrza.

W celu potwierdzenia podejrzenia pylicy wykonuje się badanie rentgenowskie klatki piersiowej lub tomografię komputerową, a także testy, które określają sprawność mechanizmów wymiany gazowej. Pylicy nie można wyleczyć. Zmiany w płucach są bowiem nie tylko postępujące, ale i nieodwracalne. To dlatego leczenie ma charakter objawowy. Podaje się leki rozszerzające oskrzela, co ma pomóc usprawnić wymianę gazową.

Bardzo ważne jest leczenie współistniejących chorób, a także objawy powikłań. Wskazane są również kontrole w kierunku zakażenia prątkiem gruźlicy. Najważniejsze jest wyeliminowanie ze środowiska szkodliwego czynnika oraz - w przypadku palaczy – rzucenie palenia papierosów (dym tytoniowy powoduje progresję i zaostrzenie charakteru objawów).

W przypadku długotrwałego wykonywania zawodu, w którym zagrożeniem jest pylica, bardzo ważne jest, aby pamiętać o profilaktyce.