Stomatodiabetologia – fakt czy fantazja?

Diabetolodzy i stomatolodzy postanowili połączyć swoje siły w walce z rozprzestrzeniającą się w zawrotnym tempie epidemią cukrzycy. Dlaczego? Bo cukrzyca, to choroba interdyscyplinarna i powinni zajmować się nią lekarze różnych specjalizacji. Wspólne działanie może zwiększyć świadomość wśród pacjentów i poprawić wykrywalność choroby. Aby jednak od słów przejść do czynów, stworzono projekt „Koalicja wczesnego wykrywania cukrzycy – Koalicja Diabetologiczno-Stomatologiczna”. Czy to oznacza, że dentysta będzie mógł zdiagnozować cukrzycę? Brzmi jak fantazja, ale to fakt.

1. Cukrzyca - statystyki

Cukrzyca to pierwsza niezakaźna choroba uznana przez ONZ za epidemię XXI wieku. Chorobę diagnozuje się co 10 sekund u kolejnego osoby. Szacuje się, że aż 2 miliony Polaków cierpi z jej powodu, a drugie tyle znajduje się w stanie przedcukrzycowym. I mowa wyłącznie o zdiagnozowanych pacjentach. Tych, którzy nie wiedzą o chorobie może być znacznie więcej.

Według danych Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej (IDF, International Diabetes Federation) w roku 2035 liczba osób chorych na cukrzycę wyniesie 592 milionów. I chociaż dynamiczny wzrost liczby chorych dotyczy przede wszystkim dorosłych z cukrzycą typu 2, to coraz częściej wśród pacjentów diagnozowane są dzieci i młodzież (również z cukrzycą typu 1).

2. Co wiemy na temat cukrzycy?

Niestety wiedza Polaków na temat choroby jest wciąż niewielka. Według danych pochodzących z raportu „Niebieska Księga Cukrzycy”, przygotowanego przez Koalicję na Rzecz Walki z Cukrzycą, co piąty Polak nigdy nie wykonał badania sprawdzającego poziom stężenia glukozy we krwi. Zaledwie 26 proc. deklaruje, że taki pomiar wykonuje raz w roku. Według jednej trzeciej badanych, cukrzycy nie da się zapobiec.

Świadomość konsekwencji, jakie niesie ze sobą nieleczona i nierozpoznana choroba również jest na zaskakująco niskim poziomie. Aż 35 proc. badanych Polaków nie jest w stanie wymienić ani jednego ze skutków choroby.

Podczas przeprowadzonego na profilu społecznościowym WP abcZdrowie badania, w którym wzięło udział 305 użytkowników, tylko 2 proc. potwierdziło, że lekarz stomatolog może wykryć cukrzycę. 76,4 proc. uznało, że diagnozę może postawić wyłącznie diabetolog. 5,2 proc. wybrało kardiologa. Świadomość tego, że cukrzyca, to choroba interdyscyplinarna, którą może wykryć zarówno lekarz diabetolog, jak i stomatolog miało 16,4 proc. ankietowanych.

3. Słodki zabójca

Co druga osoba, która umiera z powodu cukrzycy w Polsce jest poniżej 60 roku życia. Dane są zatrważające. Powikłania cukrzycy są wyjątkowo niebezpieczne. Możemy podzielić je na dwa rodzaje: ostre i przewlekłe.

Pierwsze, czyli nagłe, pojawiają się w przypadku zbyt niskiego lub zbyt wysokiego poziomu cukru we krwi (glikemii). Gdy nie są szybko i właściwie leczone, mogą doprowadzić do zgonu.

Powikłania przewlekłe rozwijają się na skutek podwyższonego poziomu cukru we krwi, który występuje u chorego regularnie na przestrzeni lat. W wyniku hiperglikemii uszkodzone mogą zostać serce, oczy (wzrok), stopy, nerki oraz mózg. Szkody w wyniku powikłań są nieodwracalne. Cukrzyca wpływa także negatywnie na stan jamy ustnej i uzębienia.

Potwierdzono, że jest jednym z głównych czynników zwiększających ryzyko paradontozy. Co więcej, ma niekorzystny wpływ na implanty zębowe i może być przyczyną zmian o podłożu grzybiczym. Może powodować również zmiany błony śluzowej w jamie ustnej. To właśnie dlatego stomatolodzy powinni zwrócić większą uwagę na możliwość zdiagnozowania cukrzycy u swoich pacjentów. Ich wkład w zwiększenie wykrywalności cukrzycy może być nieoceniony.

• Stomatolodzy mogą mieć znaczący udział w wykrywaniu cukrzycy. Choroby zębów i jamy ustnej u osób z cukrzycą są bowiem bardzo częste. Chorzy na cukrzycę mają znacznie mniej zębów, niż osoby zdrowe. Ludzie w wieku 60 – 70 lat powinni mieć co najmniej dziesięć własnych zębów, tymczasem bardzo mało chorych na cukrzycę może się takim wynikiem „pochwalić”.

Ponadto zmiany chorobowe w jamie ustnej u pacjentów z cukrzycą, jak np. próchnica czy stany zapalne dziąseł, postępują szybciej. Trudniejsze są także w takich przypadkach procesy gojenia. Wyraźnie zwiększa się skłonność do zakażeń i zmian grzybiczych. I wreszcie; cukrzyca ma negatywny wpływ na wszczepianie implantów, może być przyczyną wielu poważnych zmian błony śluzowej w jamie ustnej – mówi prof. dr hab. n. med. Leszkiem Czupryniakiem, kierownikiem Kliniki Chorób Wewnętrznych i Diabetologii WUM.

4. Koalicja wczesnego wykrywania cukrzycy

15 maja 2014 roku, Polskie Towarzystwo Diabetologiczne, podczas XV Zjazdu Naukowego w Gdańsku inaugurowało projekt „Koalicja wczesnego wykrywania cukrzycy”. Pierwsza edycja wzbudziła ogromne zainteresowanie wśród środowiska lekarskiego. Wzięło w niej udział 561 lekarzy POZ, którzy wykonali łącznie ok. blisko 22 tysiące wizyt przesiewowych. Na badanie zostało skierowanych aż 49 proc. badanych, którzy już wówczas byli w stanie przedcukrzycowym.

W związku z ogromnym sukcesem postanowiono pójść o krok dalej. Projekt doczekał się kontynuacji. Tak właśnie powstała ,,Koalicja wczesnego wykrywania cukrzycy – Koalicja Diabetologiczno-Stomatologiczna". To oryginalny i nowatorski projekt nie tylko na terenie Polski, ale i w ujęciu globalnym.

• Koalicja już działa. Jej partnerami są Polskie Towarzystwo Diabetologiczne, Polskie Towarzystwo Stomatologiczne oraz Firma TEVA. Bierze w niej udział już ponad 500 stomatologów. Każdy z nich otrzymał 20 skierowań na badanie poziomu cukru we krwi u swoich pacjentów. Skierowania będą wręczane tym pacjentom, u których istnieje realne ryzyko cukrzycy. Dla stomatologów biorących udział w projekcie przygotowaliśmy konkretny protokół, pozwalający na kwalifikację chorego.

Podejrzenie cukrzycy ma sugerować nie tylko stan jamy ustnej, ale także nadwaga lub otyłość, wiek powyżej 45. roku życia, cukrzyca występująca u najbliższej rodziny. I jeśli choć jeden z tych czynników będzie miał pacjent, otrzyma skierowanie na badanie poziomu cukru. Przygotowaliśmy 50 tys. takich skierowań – mówi prof. Czupryniak

Głównym celem powstania koalicji była integracja środowiska medycznego wokół problemu diagnozowania cukrzycy. Przede wszystkim chodzi o zwiększenie jej wykrywalności. Ważna jest również diagnostyka w zakresie rozpoznania stanu przedcukrzycowego i cukrzycy. Koalicja ma również na celu nawiązanie współpracy pomiędzy diabetologami, lekarzami podstawowej opieki zdrowotnej oraz stomatologami. Jakich działań można oczekiwać po projekcie?

• Lepszej wykrywalności cukrzycy. I jeszcze raz apeluję do stomatologów, aby nie skupiali się wyłącznie na działaniach, które należą do ich specjalności, ale aby nie ignorowali tych symptomów u swoich pacjentów, które mogą świadczyć o innej chorobie. W tym przypadku – cukrzycy. I podkreślam: nie chodzi o to, żeby zastępować lekarzy rodzinnych, tylko o to, aby  im pomagać w postawieniu prawidłowej diagnozy – dodaje prof. Czupryniak.

Wszystko wskazuje na to, że stomatodiabetologia, to nie fantazja, ale fakt. To dziedzina, która w niedalekiej przyszłości może stanowić jeden z głównych filarów leczenia i rozpoznawania cukrzycy, bo podstawą skutecznej walki z chorobą jest edukacja i kompleksowe podejście. To kluczowe elementy i właśnie dzięki nim może zwiększyć się nie tylko wykrywalność choroby, ale i skuteczność jej leczenia.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.