Szczepienie przeciw COVID-19. Czy pacjentki stosujące terapię hormonalną mogą się szczepić preparatem AstraZeneca?

"Mam 35 lat i jestem nauczycielką. Za kilka dni mam wyznaczony termin przyjęcia pierwszej dawki szczepionki przeciwko COVID-19 firmy AstraZeneca. Mam nadwagę, a od ponad dekady przyjmuję tabletki antykoncepcyjne. Wiem, że jestem w grupie ryzyka zakrzepicy. Czy w dniu szczepienia lub na kilka dni przed powinnam odstawić antykoncepcję hormonalną? Jestem przerażona" - napisała do nas zaniepokojona czytelniczka. Ginekolog dr Jacek Tulimowski wyjaśnia.

1. Terapia hormonalna a szczepionka AstraZeneca. Jakie są przeciwskazania?

Kilkanaście krajów Unii Europejskiej zawiesiło częściowo bądź w całości stosowanie szczepionki AstraZeneca. Decyzje te zapadły po tym, jak w Austrii i Danii doszło do zgonów u pacjentów krótko po przyjęciu szczepionki. Sekcje zwłok wykazały, że przyczyną śmierci była choroba zakrzepowo-zatorowa.

Zobacz film: "Jakie konsekwencje niesie ze sobą przesunięcie egzaminów specjalizacyjnych? Dr Karauda odpowiada"

Stanowisko polskiego Ministerstwa Zdrowia pokrywa się ze stanowiskiem EMA. AstraZeneca jest więc dalej stosowana u osób do 69. roku życia. Pojawia się jednak coraz więcej pytań.

"Mam 35 lat i jestem nauczycielką. Za kilka dni mam wyznaczony termin przyjęcia pierwszej dawki szczepionki przeciwko COVID-19 firmy AstraZeneca. Mam nadwagę, a od ponad dekady przyjmuję tabletki antykoncepcyjne. Wiem, że jestem w grupie ryzyka zakrzepicy. Czy w dniu szczepienia lub na kilka dni przed powinnam odstawić antykoncepcję hormonalną? Jestem przerażona" - napisała do nas zaniepokojona czytelniczka.

Czy pacjentki, które stosują terapię hormonalną, mogą zaszczepić się przeciwko COVID-19 preparatem firmu AstraZeneca? A może powinny odstawić tabletki przed przyjęciem wakcyny? Zdaniem ginekologa dra Jacka Tulimowskiego stosowanie antykoncepcji nie jest przeciwskazaniem. Jest jednak pewne "ale".

2. Pacjentka musi spełnić dwa warunki

- Stosowanie środków antykoncepcyjnych oraz innych leków hormonalnych może zwiększać ryzyko wystąpienia zakrzepicy. Takie adnotacje znajdziemy w ulotkach wielu praparatów - wyjaśnia ginekolog dr Jacek Tulimowski. - Chodzi mi jednak o bardzo rzadkie przypadki pacjentek z nierozpoznaną trombofilią czyli chorobą, która polega na niedoborach układu krzepnięcia. U takich pacjentek nawet krótko stosowana terapia hormonalna zwiększa ryzyko powstania zakrzepów. Dlatego zanim kobieta dostanie leki hormonalne, lekarz ma obowiązek przeprowadzić szereg testów, w tym badania w kierunku krzepnięcia krwi - wyjaśnia ekspert.

Jak mówi dr Tulimowski, zgodnie z zaleceniami Instytutu hematologii pacjentka stosująca terapię hormonalną co roku musi przejść badanie krwi. Ocenie jest poddawany poziom antytrombiny III, d-dimerów oraz fibrynogenu.

- Takie badania powinny być wykonane przed rozpoczęciem stosowania antykoncepcji albo maksymalnie w ciągu miesiąca, a potem cyklicznie powtarzane - opowiada dr Tulimowski.

Zdaniem eksperta prawidłowe wyniki badań w krzepliwości krwi są jednym z podstawowych warunków, żeby zakwalifikować pacjentkę stosującą terapię hormonalną do szczepienia przeciw COVID-19. Kolejnym warunkiem jest brak chorób układu żylnego i naczyniowego w rodzinie pacjentki.

- Jeśli te warunki zostaną spełnione, to nie widzę żadnych przeciwwskazań do zaszczepienia preparatem AstraZeneca - podkreśla dr Tulimowski.

W tym przypadku również nie ma konieczności odstawiania terapii hormonalnej przed i po przyjęciu szczepienia.

3. Czy po szczepieniu AstraZeneca trzeba stosować jakieś leki?

Zdaniem dra Jacka Tulimowskiego burza wokół szczepionki AstraZeneca została napędzona przez media.

- To nie jest tak, że po przyjęciu preparatu AstraZeneca występuje dużo powikłań. Po prostu zaczęliśmy szczepić na skalę globalną. Po raz pierwszy w historii ludzkości musimy zaszczepić trzy czwarte populacji. Oczywiście, że przy skali będą się zdarzać przypadki niepożądanych odczynów poszczepiennych. Niestety, te bardzo rzadkie przypadki są wyolbrzymiane. Można to wytłumaczyć na prostym przykładzie. Załóżmy, że jest stok narciarski, na który dziennie wjeżdża 100 osób. Średnio 2 proc. z nich złamie kończyny. Ze stu narciarzy połamie się więc tylko 2, ale z 10 tys. już 200. Taka liczba przemawia do naszej wyobraźni. Tak samo jest ze szczepieniami - im większa liczba osób jest szczepiona, tym częstsze są przypadki powikłań. To jest normalne - opowiada dr Tulimowski.

Lekarz zwraca uwagę, że część pacjentów, którzy udają się na szczepienie AstraZeneca, przyjmuje aspirynę albo paracetamol, których jednym z działań jest rozrzedzanie krwi. - Nie powinno się tego robić, ponieważ te leki mogą osłabić reakcję immunologiczną, a co za tym idzie osłabić działanie szczepionki - opowiada dr Tulimowki.

Prof. Łukasz Paluch, flebolog, czyli specjalista zajmujący się chorobami żył również odradza stosowanie bez konsultacji z lekarzem jakichkolwiek farmakologicznych środków przed i po szczepieniu. - Na razie nie ma żadnych zaleceń, które mówiłyby, że pacjenci muszą zażywać jakieś leki w związku z przyjęciem szczepionki. W razie wątpliwości lekarz może zalecić noszenie podkolanówek albo uciskowych pończoch, ewentualnie masaż pneumatyczny - tłumaczy.

Zdaniem eksperta osoby, które mają problemy z krzepnięciem krwi, nie powinny się obawiać szczepienia preparatem AstraZeneca. - Po prostu tacy pacjenci nie powinni przerywać swojej terapii. Dzięki temu będą chronieni przed wystąpieniem epizodów zakrzepicy - wyjaśnia prof. Paluch.

- Powinniśmy przede wszystkim rozumieć, po co są szczepienia przeciw COVID-19. To nie jest jakiś kaprys, tylko zabezpieczenie przed ogromną liczbą powikłań, jakie może spowodować SARS-CoV-2. W przypadku osób z zaburzeniem krzepnięcia krwi COVID-19 może wywołać zdecydowanie większe skutki uboczne niż przyjęcie szczepionki. Powinniśmy więc wybrać mniejsze zło i jak najszybciej wyszczepić całe społeczeństwo - podkreśla prof. Paluch.

Zobacz także: Szczepionka przeciw COVID-19. Novavax to preparat inny niż wszystkie. Dr Rzymski: bardzo obiecująca

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.