Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Kamila Drozd

Zaburzenia adaptacyjne

Avatar placeholder
Kamila Krocz 31.12.2018 13:25
Zaburzenia adaptacyjne
Zaburzenia adaptacyjne (Zdjęcie autorstwa Pedro Ribeiro Simões / CC BY 2.0)

Fakty o zdrowiu - Oburęczne dzieci bardziej nadpobudliwe to rodzaj zaburzeń nerwicowych, które zostały umieszczone w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych pod kodem F43.2. Zaburzenia adaptacyjne pojawiają się w następstwie stresującego wydarzenia życiowego lub w przypadku konieczności przystosowania się do znacznych zmian życiowych. Długotrwały i silny stres może wynikać z różnych traumatyzujących sytuacji, jak: rozwód, żałoba, ciężka choroba, emigracja, bezrobocie itp. Jak manifestują się problemy emocjonalne w przypadku zaburzeń adaptacyjnych i jak sobie z nimi radzić?

spis treści

1. Przyczyny zaburzeń adaptacyjnych

Każdy człowiek prezentuje pewne trudności przystosowawcze w nowych i nieznanych sobie okolicznościach.

Zaburzenia adaptacyjne to rodzaj subiektywnego dyskomfortu psychicznego (distresu) i zaburzeń emocjonalnych, które przeszkadzają w codziennym funkcjonowaniu społecznym czy zawodowym. Zaburzenia adaptacyjne pojawiają się wskutek znaczących zmian życiowych lub z powodu stresującego wydarzenia życiowego, które utrudnia efektywne działanie. Człowiek narażony na zaburzenia adaptacyjne znajduje się w nowych, dotąd sobie nieznanych okolicznościach, stoi przed życiowym wyzwaniem albo przechodzi przez kryzysy rozwojowe.

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Co powoduje zaburzenia psychiczne?"

Jakie stresory mogą inicjować zaburzenia adaptacyjne? Wśród najbardziej trudnych wyzwań życiowych wymienia się m.in.:

  • śmierć kogoś bliskiego,
  • osierocenie,
  • żałobę,
  • rozwód,
  • przeżycia związane z separacją,
  • długotrwałą rozłąkę,
  • konieczność migracji,
  • status uchodźcy,
  • ciążę, rodzicielstwo,
  • pójście do szkoły (w przypadku dzieci),
  • przejście na emeryturę,
  • utratę pracy,
  • poważną chorobę lub ryzyko zachorowania na nią, np. nowotwór,
  • niemożność osiągnięcia ważnych celów osobistych.

Stresory mogą destabilizować integralność społecznego usytuowania jednostki, jej systemu wartości lub szerszego systemu wsparcia społecznego. Stresory wywołujące zaburzenia przystosowawcze mogą mieć również charakter pewnego etapu rozwoju lub kryzysu rozwojowego albo być bezpośrednim skutkiem silnego stresu czy skrajnie przykrego wydarzenia losowego (np. pożar, wypadek samochodowy).

2. Objawy zaburzeń adaptacyjnych

Konieczność „odnalezienia się” w nowych warunkach życiowych może nastręczać wiele trudności. Niektórzy mają wyższy próg tolerancji na frustrację i są bardziej odporni na stres, inni gorzej radzą sobie w sytuacji traumy (ekstremalnego stresu) ze względu na indywidualne predyspozycje i wrażliwość emocjonalną. Obraz kliniczny zaburzeń adaptacyjnych jest bardzo niejednorodny i może objawiać się różnie u poszczególnych pacjentów. Wśród charakterystycznych symptomów chorobowych wymienia się:

  • nastrój depresyjny, lęk i niepokój,
  • zamartwianie się,
  • skłonność do dramatyzowania,
  • wybuchy gniewu,
  • drażliwość,
  • podenerwowanie,
  • poczucie bycia w sytuacji bez wyjścia, poczucie bezradności,
  • ograniczoną zdolność radzenia sobie z codziennymi obowiązkami,
  • permanentny stres,
  • napięcie psychiczne,
  • rozstrój emocjonalny,
  • przygnębienie, smutek,
  • poczucie niepewności przyszłości,
  • niezdolność planowania,
  • zaburzenia snu, bezsenność,
  • spadek apetytu.

Dzieci i młodzież trochę inaczej reagują na wyzwania życiowe. Mogą pojawić się u nich zaburzenia zachowania, np. zachowania dyssocjalne czy agresywne, takie jak awantury, bójki, wagary, rozboje, kradzieże, reakcje zaczepne i prowokacyjne. Młodsze dzieci w sytuacjach skrajnie stresujących mogą cofnąć się do niższego etapu rozwoju, co określa się w psychologii mianem regresji. Mogą zacząć ssać kciuk, domagać się karmienia, mimo zdolności jedzenia samodzielnie, moczyć się w nocy, przyjąć dziecinny sposób mówienia.

Często zaburzenia adaptacyjne mijają bez żadnej pomocy psychiatrycznej czy psychologicznej. Człowiek z czasem przystosowuje się do istotnej zmiany życiowej i uczy się żyć w nowych okolicznościach. Zaburzenia adaptacyjne rozpoczynają się zwykle w ciągu pierwszego miesiąca od wystąpienia stresującego wydarzenia lub zmiany życiowej, a objawy przejawiają nie dłużej niż sześć miesięcy. Nasilone reakcje na stres, trwające dłużej niż pół roku, należy diagnozować jako przedłużoną reakcję depresyjną. Zaburzenia adaptacyjne zawsze muszą być poprzedzone obecnością wydarzenia stresowego lub kryzysem życiowym. Trudności przystosowawcze w stopniu klinicznie istotnym obejmują także reakcję żałoby, szok kulturowy i hospitalizm u dzieci. Zaburzenia adaptacyjne należy różnicować z PTSD, ostrą reakcją na stres, zespołem depresyjnym i dystymią. W przypadku dłużej utrzymujących się objawów zaburzeń adaptacyjnych chory wymaga wsparcia psychologicznego w formie psychoterapii podtrzymującej, jak i leczenia farmakologicznego w celu stabilizacji nastroju i stopniowej akceptacji nowej sytuacji, w jakiej się znalazł.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze