Zawał - fakty i mity

1. 1. Co to jest zawał?

Ważne dla leczenia i profilaktyki jest zrozumienie samego problemu choroby, tzw. patofizjologii zawału mięśnia sercowego.

Serce ma własny system krwionośny, tzw. układ wieńcowy, który razem z krwią dostarcza do niego potrzebnych składników odżywczych i tlenu, aby mogło sprawnie i wydajnie pracować. Zawał to niedotlenienie mięśnia sercowego spowodowane zatorem w tętnicy wieńcowej co powoduje skrajne ograniczenie perfuzji (przepływu) krwi przez tkanki danego narządu.

2. 2. Kto jest narażony na zawał serca?

Nieprawidłowy styl życia i złe nawyki żywieniowe mogą doprowadzić do zawału mięśnia sercowego. Najbardziej narażone są osoby otyłe, palące papierosy, bierne sportowo. Zła dieta, bogata w tłuszcze prowadzi do zagęszczenia krwi, zwiększenia ilości cholesterolu w organiźmie a zatem umożliwia magazynowanie materiału zatorowego w tętnicach. Brak ruchu i niska aktywność fizyczna zmniejsza odporność, pozwala na gromadzenie zbędnej tkanki tłuszczowej a wszystko to prowadzi do otyłości, nadciśnienia tętniczego a efektem może być potocznie nazywany atak serca.

3. 3. Ból w klatce = zawał?

Nie każdy ból w klatce piersiowej oznacza zawał mięśnia sercowego. Jednak nigdy nie należy bagatelizować takiego objawu i należy skonsultować go z lekarzem. Ból w klatce piersiowej od lat jest kojarzony z zawałem, ale może to być zwykłe nadwyrężenie mięśni międzyżebrowych, ból po stłuczeniu, upadku, problem z układem oddechowym. Ważna jest lokalizacja bólu. Typowy zawałowy ból to ucisk, pieczenie, uczucie zgniatania za mostkiem, a nie po lewej stronie w okolicy sutkowo-piersiowej.

Zatem błędna informacja o lokalizacji i położeniu serca, jaka powszechnie występuje w społeczeństwie niepotrzebnie wpływa stresowo przy wystąpieniu objawu bólowego. Jednak, aby mieć stuprocentową pewność należy wykonać badania a przede wszystkim EKG.

4. 4. Objawy zawału serca.

Oczywiście typowym objawem jest ból w klatce piersiowej, silnie ściskający i piekący za mostkiem. Bardzo często promieniuje do lewej ręki, aż do małego palca. Ważny jest też czas. Kryteria mówią o ponad 20 minutach narastającego i nieustępującego po odpoczynku i lekach bólu. Do tego duszność, zmęczenie, pocenie się i tzw. strach przed śmiercią. Takie objawy wymagają wezwania pogotowia ratunkowego i specjalistycznej pomocy lekarskiej.

5. 5. A może to nie zawał?

Objawy wspomniane wyżej mogą świadczyć o zawale mięśnia sercowego. Jednak jest to najgorszy scenariusz. Wcześniej należy różnicować go z tzw. dusznicą bolesną. Jest to epizod bólu w klatce piersiowej, ale trwający krócej. Odpoczynek, zażycie leków powodują ustąpienie dolegliwości.

Często pacjenci mają problem z wejściem po schodach, w sytuacjach stresowych, kłótni. Wtedy objawy zaostrzają się. Jeżeli podejrzewamy u siebie lub swoich bliskich dusznicę bolesną należy udać się do kardiologa i wdrożyć leczenie zapobiegające zawałowi serca. Bo dusznica bolesna to tylko krok od zawału. Należy drastycznie zmienić tryb życia na aktywny, włączyć leczenie farmakologiczne i zmienić dietę.

6. 6. Diagnostyka zawału mięśnia sercowego

Gdy trafimy do lekarza z objawami i podejrzeniem zawału pierwszym badaniem będzie EKG. Elektrokardiografia to nieinwazyjne, szybkie i bezbolesne badanie pokazujące jak nasze serce pracuje, jak jest odżywione i czy wszystko z nim w porządku. Już w zapisie będzie można odczytać gdzie dokonał się zawał, w którym miejscu i jak poważne jest niedotlenienie serca, a nawet czy doszło do rozległej martwicy. Kolejne to badania krwi i kontrola enzymów zawałowych. Są to substancje uwalniane z uszkodzonego serca do krwi. Ich podniesiony poziom potwierdza zawał.

7. 7. Leczenie

Standardy Europejskiej Rady Kardiologów mówią o profilaktyce oraz o szybkim reagowaniu i wdrożeniu leczenia. Takie działanie może całkowicie wyleczyć pacjenta bez późniejszych powikłań. Leczeniem z wyboru jest podanie leków przeciwkrzepliwych, które mają za zadanie rozpuścić skrzep w tętnicy wieńcowej i umożliwić ponowny przepływ krwi. Kolejne to leki przeciwbólowe oraz antyagregacyjne – chroniące przed ponownym nagromadzeniem się substancji zakrzepowych.

5 sygnałów, które wysyła organizm miesiąc przed zawałem serca [6 zdjęć]

Z powodu chorób sercowo-naczyniowych umiera dwukrotnie więcej osób niż z powodu chorób nowotworowych....

zobacz galerię

Nową metodą leczenia, ale bardzo powszechną jest zabieg koronarografii. Polega on na wprowadzeniu do układu tętnic specjalnego drenu i pod kontrolą zdjęć rentgenowskich odnalezienia miejsca zakrzepu. Następnie wprowadza się substację rozpuszczającą skrzep oraz umiesza specjalny balonik rozszerzający miejsce zawałowe. Efekt udrożnienia tętnic i swobodnego przepływu krwi, a zatem wyleczenia pacjenta jest niemal natychmiastowy.

Lepiej częściej odwiedzić lekarza lub wezwać pogotowie niż bagatelizować poważne objawy, które mogą świadczyć o zawale mięśnia sercowego. Nie bójmy się badać, kontrolować stanu zdrowia i pytać lekarzy o profilaktykę kardiologiczną. Zawał serca jest chorobą częstą i dość powszechną, wynikającą z naszego nieodpowiedzialnego trybu życia, ale chorobą na którą jest lekarstwo i która szybko zdiagnozowana może przywrócić harmonię i homeostazę naszego organizmu. Niech każdy ból w klatce piersiowej uruchamia czerwoną lampkę i zmusza nas do wizyty w przychodni.